Αγροτικές φυλακές Αγιάς: Κοινωνική επανένταξη με άρωμα βιολογικών προϊόντων

Οι φυλακές είναι ταυτισµένες µε τη στέρηση της ελευθερίας και -για τους περισσότερους κρατουµένους- µε µια βασανιστική, ατελείωτη απραξία. Αυτός είναι ο κανόνας στα ελληνικά καταστήµατα κράτησης. Υπάρχουν, όµως, κι ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως αυτή των Αγροτικών Φυλακών της Αγιάς. Εκεί όπου η ποινή µετουσιώνεται σε προσπάθεια για δηµιουργία και ωφέλιµη παραγωγή κι ο δρόµος της επανένταξης στην κοινωνία και της επιστροφής στην ελευθερία, περνάει µέσα από την εργασία στο χωράφι, τη µάντρα µε τα ζώα και τις παρασκευές του αρτοζαχαροπλαστείου.

Οι “διαδροµές” βρέθηκαν πριν λίγες εβδοµάδες στις Αγροτικές Φυλακές της Αγιάς κι είδαν από κοντά τον αγώνα που δίνουν καθηµερινά κρατούµενοι και εργαζόµενοι για να παράξουν “οµάδι” βιολογικά προϊόντα, αρτοσκευάσµατα και γλυκά που διατίθενται σε καταστήµατα της πόλης, νοσηλευτικά, κοινωνικά και προνοιακά ιδρύµατα.

ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΑ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ

Φτάσαµε στις φυλακές ένα ζεστό πρωινό Τετάρτης. Παρακολουθώντας τις αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα της Αγροτικής Φυλακής, θέλαµε να γνωρίσουµε το παραγωγικό πρόσωπο των φυλακών.
Μας υποδέχθηκε η διευθύντρια των φυλακών ∆ήµητρα ∆ρακάκη, ενώ λίγο αργότερα έφτασε στο γραφείο η γεωπόνος – προϊσταµένη του Γεωργικού Τεχνικού Τµήµατος Αργυρώ Μπιτσάκη, την οποία ρωτήσαµε τι είδους παραγωγικές δραστηριότητες αναπτύσσονται στο Αγροτικό Κατάστηµα Κράτησης Αγιάς: «Υπάρχει η γεωργία, η κτηνοτροφία και τα παραγωγικά εργαστήρια. Ως προς τη γεωργία έχουµε δενδρώδεις καλλιέργειες και ετήσιες. Συνολικά η φυλακή διαθέτει 600 στρέµµατα εκ των οποίων τουλάχιστον τα 250 στρ. περίπου είναι καλλιέργειες. Στο πλαίσιο αυτό, έχουµε ελαιώνες από τους οποίους παράγεται ελαιόλαδο, οπωροφόρα δέντρα (πορτοκάλια, λεµόνια, βερίκοκα, βανίλιες και µανταρίνια), χαρουπιές, καρυδιές, αµυγδαλιές, αβοκάντο κ.ά.», εξήγησε και πρόσθεσε ότι το αβοκάντο, τα καρύδια, τα αµυγδαλιά, τα χαρούπια και οι βανίλιες είναι όλα καινούριες καλλιέργειες.
Παράλληλα, στα χωράφια της φυλακής καλλιεργούνται χειµερινά και καλοκαιρινά υπαίθρια κηπευτικά (τοµάτες, αγγούρια, κολοκύθια, µελιτζάνες, πιπεριές, καρπούζια, πεπόνια, λάχανα, µπρόκολα, µαρούλια, σέλινα κ.ά.) πιστοποιηµένα από τον οργανισµό ∆ΗΩ ως βιολογικά.
«Εκτός από τις βιολογικές καλλιέργειες, οι άλλες που έχουµε γίνονται µε σεβασµό στο περιβάλλον και στην ορθή γεωργική πρακτική καθώς γειτονεύουµε µε περιοχή “Natura”. Εποµένως, δεν χρησιµοποιούνται αλόγιστα φυτοφάρµακα και λιπάσµατα στις καλλιέργειές µας», ανέφερε η κα Μπιτσάκη.
Πού όµως διοχετεύονται όλα αυτά τα προϊόντα; «Τα βιολογικά προϊόντα που παράγουµε πηγαίνουν στα εξειδικευµένα βιολογικά καταστήµατα της πόλης, ενώ τα φρούτα, όταν υπάρχει µεγάλη παραγωγή, τα εµπορευόµαστε µε εµπόρους της περιοχής», σηµείωσε.

“ΟΜΑ∆Ι” ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ

Ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί η καλλιέργεια βιολογικής ρίγανης, που έχει αναπτύξει η Αγροτική Φυλακή της Αγιάς και η οποία συσκευάζεται και πωλείται σε 5 διαφορετικές συσκευασίες στο εµπόριο, µε το λογότυπο “Οµάδι”.
Πρόκειται για το πρώτο συσκευασµένο προϊόν που εµπορεύεται η Αγροτική Φυλακή της Αγιάς, αλλά και το πρώτο συσκευασµένο προϊόν παραγωγής Αγροτικής Φυλακής σε όλη την Ελλάδα. Μάλιστα, η πρωτοποριακή αυτή πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2023 και “έτρεξε” µέσω του προγράµµατος “Αγροανέλιξη” που υλοποιεί ο Μη Κερδοσκοπικός Οργανισµός “Νέα Γεωργία – Νέα Γενιά” συνδυάζει κι ένα ακόµα σηµαντικό στοιχείο: «Το πολλαπλασιαστικό υλικό της ρίγανης µάς δόθηκε από τον ΕΛΓΟ – ∆ήµητρα και προέρχεται από το ερευνητικό πρόγραµµα “Cretar”, που υλοποιήθηκε από τους Περιφέρεια Κρήτης, ∆ασαρχείο, Μ.Α.Ι.Χ. και Μεσογειακό Πανεπιστήµιο και το οποίο αξιολόγησε πληθυσµούς φυτών στα Λευκά Όρη. Σκοπός του ήταν η προστασία και ανάδειξη των αρωµατικών φαρµακευτικών φυτών της ∆υτικής Κρήτης και ο πρώτος αποδέκτης του προγράµµατος ήταν το Αγροτικό Κατάστηµα Κράτησης Αγιάς όπου πήραµε γενετικό πιστοποιηµένο υλικό από τα Λευκά Όρη, αξιολογηµένο ως πολύ πλούσιο σε αρωµατικές ουσίες».

…ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Ως προς την κτηνοτροφία στο Αγροτικό Σωφρονιστικό Κατάστηµα της Αγιάς εκτρέφονται περίπου 220 αιγοπρόβατα, 30 βοοειδή, γουρούνια καθώς και κοτόπουλα για παραγωγή αυγών αλλά και για κρέας. Για τις ανάγκες των ζώων καλλιεργούνται µεγάλες εκτάσεις µε σανοδοτικά φυτά για τη διατροφή των ζώων.
«Το γάλα των αιγοπροβάτων το πουλάµε σε µεταποιητικές τυροκοµικές µονάδες και το γάλα αγελάδας αξιοποιείται για τις ανάγκες του συσσιτίου και του αρτοζαχαροπλαστείου, ενώ προµηθεύουµε και τη γειτονική κλειστή φυλακή, στην οποία δίνουµε και κηπευτικά όταν υπάρχουν περίσσια και δεν µπορούν να απορροφηθούν από τη βιολογική αγορά», σηµείωσε η κα Μπιτσάκη, ενώ για το κρέας διευκρίνισε ότι απορροφάται από το συσσίτιο της φυλακής, τους υπαλλήλους, ενώ ένα µέρος καταλήγει στο εµπόριο.

ΑΡΤΟΣ ΚΑΙ ΓΛΥΚΑ ΓΙΑ ΕΚΑΤΟΝΤΑ∆ΕΣ ΑΤΟΜΑ

Από τα παραγωγικά εργαστήρια που διαθέτει η φυλακή τα κυριότερα είναι ο φούρνος και το ζαχαροπλαστείο που αποτελούν και τις πιο επικερδείς µονάδες.
Μαζί µε τη διευθύντρια των φυλακών ∆ήµητρα ∆ρακάκη, περπατήσαµε έως το αρτοζαχαροπλαστείο όπου συναντήσαµε τον υπεύθυνο του πρωινού φούρνου και ζαχαροπλαστείου Σήφη Νταντή. Ο κ. Νταντής είναι εργαζόµενος στο κατάστηµα κράτησης και χάρη στο φιλότιµο και το µεράκι του για τη τέχνη της ζαχαροπλαστικής και της αρτοποιίας, τα εργαστήρια έχουν καταφέρει να παράγουν σήµερα µια µεγάλη ποσότητα γλυκών και αρτοσκευασµάτων: κέικ, κρουασάν, πάστες, τούρτες, σιροπιαστά, κοκ, εκλέρ, καρυδόπιτες, λεµονόπιτες, προφιτερόλ, ψωµί, φρυγανιές κ.ά.
«Είµαι γύρω στα 12 χρόνια εδώ και µέσα στα χρόνια αυτά καταφέραµε να εξελιχθούµε και να βγάζουµε µια µεγάλη ποικιλία παρασκευών», ανέφερε όταν τον ρωτήσαµε για τη δουλειά του στο συγκεκριµένο πόστο και διευκρίνισε ότι για να γίνει αυτό σπούδασε µε δική του πρωτοβουλία σε µια σχολή µαγειρικής.
«Η δουλειά στο ζαχαροπλαστείο, στο οποίο απασχολούνται 8-9 άτοµα, ξεκινάει 7:30 µε 8:00 το πρωί και πάει µέχρι ό,τι ώρα τελειώσουµε. Στον πρωινό φούρνο, που είναι γύρω στα 12-13 άτοµα, βγάζουµε παξιµάδι και ψωµί τοστ και χρειάζεται 3-4 ώρες εργασίας», τόνισε, ενώ ως προς την παραγωγή των δύο εργαστηρίων τα νούµερα είναι πραγµατικά εντυπωσιακά: «Τα προϊόντα που βγάζουµε πάνε στις φυλακές, το Νοσοκοµείο, το Χρονίων Παθήσεων και το Παράρτηµα Προστασίας Παιδιών και Νέων Χανίων. Σκεφτείτε µόνο ότι οι δύο φυλακές µαζί είναι περίπου 900 άτοµα. Από εκεί και πέρα τις Κυριακές φεύγουν γύρω στα 1000 τεµάχια γλυκών από εδώ, ενώ τα κρουασάν που φτιάχνουµε τη βδοµάδα είναι γύρω στα 1500, τα ατοµικά κέικ 500 µε 600 κ.λπ.».
Ρωτήσαµε τον κ. Νταντή αν προτιµά το συγκεκριµένο εργασιακό πόστο σε σχέση µε άλλα µέσα στη φυλακή: «Σίγουρα. Είναι δηµιουργικό αυτό που κάνουµε και είναι και ωραίο να µαθαίνεις σε άλλους µια τέχνη», µας απάντησε και πρόσθεσε: «Αρκετά παιδιά που αποφυλακίστηκαν κι έχω συναντήσει στα Χανιά, µού είπαν ότι βρήκαν δουλειές έξω είτε σε ξενοδοχεία είτε σε άλλες παραγωγικές µονάδες και πραγµατικά µε ευχαριστούσαν που τούς έδειξα µια τέχνη για να κάνουν κάτι καλό έξω».
Λίγο πριν φύγουµε από τα εργαστήρια ρωτήσαµε έναν κρατούµενο για τις διαφορές της Αγροτικής Φυλακής µε τού κλειστού τύπου καταστήµατα κράτησης: «Εδώ είναι σαν… κατασκήνωση, δεν έχει σχέση µε την άλλη φυλακή. Φεύγει πολύ γρήγορα η µέρα», σχολίασε, ενώ στην ερώτησή µας αν είχε γνώσεις µαγειρικής πριν βρεθεί στο εργαστήρι απάντησε: «∆εν είχα καµία σχέση µε τη µαγειρική. Εδώ έµαθα. Αλλά είναι τέλεια. Κάθε µέρα φτιάχνουµε κάτι διαφορετικό κι αυτό είναι δηµιουργικό!». Μιλώντας µε άλλον κρατούµενο, καταλάβαµε πόσο σηµαντική είναι η ενασχόλησή τους µε την τέχνη της αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής για αυτούς τους ανθρώπους: «Είµαι έναν χρόνο εδώ πέρα, φτιάχνω από όλα και µου αρέσει πολύ. Πριν δεν ήξερα τίποτα, όλα εδώ τα έµαθα γιατί παλιά ήµουν µηχανικός» ανέφερε, ενώ εξήγησε πως πλέον το όνειρό του είναι όταν αποφυλακιστεί να ανοίξει ένα ζαχαροπλαστείο στο Ηράκλειο!

ΑΕΡΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΣΤΗ… ΣΤΑΝΗ

Παίρνοντας µαζί µε την κα Μπιτσάκη τον δρόµο για τη στάνη της φυλακής συναντήσαµε τον τεχνολόγο γεωπόνο Κώστα Βουρδουµπά ο οποίος κρατούσε στα χέρια του µερικές βανίλιες. Τον ρωτήσαµε για τη δουλειά στη φυλακή και για το ποιος µπορεί να είναι ο απώτερος στόχος: «Ο στόχος µας και ο ρόλος µας είναι να µαθαίνουµε στους κρατουµένους δεξιότητες και τεχνικές σε σχέση µε τη γεωργική παραγωγή. Εδώ οι κρατούµενοι µαθαίνουν να φυτεύουν, να καλλιεργούν, να συγκοµίζουν, να ψεκάζουν, πάντα µε την καθοδήγηση και τις υποδείξεις µας. Σκοπός είναι να αποκτήσουν δεξιότητες ώστε όταν αποφυλακιστούν να µπορούν να κάνουν µια δουλειά έξω. Επίσης, η δουλειά τους βοηθάει να έχουν καλύτερη ψυχολογία και να είναι πιο ήρεµοι».
Πώς όµως ανταποκρίνονται οι κρατούµενοι στις αγροτικές δουλειές που είναι σκληρές και δύσκολες; «Ανταποκρίνονται θετικά γιατί βγαίνουν έξω, είναι στο χωράφι και δεν είναι στο “κλουβί”. Έτσι περνάει η ώρα τους ευχάριστα. Από εκεί και πέρα, γενικά το ενδιαφέρον των κρατουµένων για τη γεωργία έχει µειωθεί τα τελευταία χρόνια όπως έχει µειωθεί και γενικά γιατί όλοι ψάχνουν πιο καλές δουλειές. Παλαιότερα για παράδειγµα είχαµε πολλούς κρατούµενους που ήξεραν από γεωργικές εργασίες γιατί ήταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι έξω. Τώρα και οι ντόπιοι κρατούµενοι που ασχολούνται µε τη γεωργία έχουν λιγοστέψει και τα νέα παιδιά δεν γνωρίζουν καλλιεργητικές τεχνικές, ενώ οι περισσότεροι αλλοδαποί είναι περαστικοί από εδώ».
Στην περιήγησή µας στις καταπράσινες εκτάσεις, συναντήσαµε τον υπεύθυνο του ζωικού κεφαλαίου, κ. Μιχάλη Μελισσάκη, ο οποίος µας µίλησε για τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν: «Έχουµε συρρικνωθεί κάπως τα τελευταία χρόνια λόγω έλλειψης “χεριών”. Κυρίως, όµως, δεν υπάρχουν άτοµα που να έχουν σχετικές γνώσεις κι εµπειρία. ∆ιάθεση υπάρχει, είναι κοπιαστική δουλειά, αλλά ευτυχώς τώρα που διαβαθµιστήκανε τα µεροκάµατα για τους κρατούµενους υπάρχει προθυµία να δουλέψουν στη γη και στα ζώα. Πριν που ήταν όλα τα µεροκάµατα ίδια δεν θέλανε και πολύ…». Του ζητήσαµε να µας περιγράψει µια καθηµερινή βάρδια στα χωράφια και στα ζώα στις φυλακές: «7 το πρωί είµαστε εδώ, µέχρι και το µεσηµέρι στις 2 περίπου. Επιβλέπουµε εργασίες, αντιµετωπίζουµε τα έκτακτα, ακολουθούµε το πρόγραµµα, αρµέγουµε τα ζώα, παρακολουθούµε γέννες κ.λπ.». Φέτος, όπως σχολίασε, προέκυψαν ζητήµατα λόγω της επιδηµίας της πανώλης και της ευλογιάς γιατί τους απαγορεύτηκε ακόµη και να κυκλοφορούν τα κοπάδια έξω να βόσκουν, ενώ δεν µπορούσαν ούτε να πουλήσουν. «Εκείνο το διάστηµα ήταν πολύ δύσκολα, ήταν εσώκλειστα τα ζώα», εξήγησε ο κ. Μελισσάκης.
Συνεχίζοντας, περάσαµε από το στάβλο µε τις αγελάδες και ανεβήκαµε πιο ψηλά όπου βρίσκεται η στάνη µε τα αιγοπρόβατα. Εκεί συναντήσαµε τον Νίκο που µαζί µε άλλους 4-5 κρατουµένους έχουν την ευθύνη των ζώων: «Εδώ η δουλειά µας έχει να κάνει µε τα αιγοπρόβατα και τις καθηµερινές ανάγκες τους: Από το τάισµα και το πότισµα, µέχρι το άρµεγµα κι ό,τι άλλο χρειάζεται. Είναι µια διαδικασία που ξεκινάει από τις 5:30 το πρωί και τελειώνει όταν πέσει η νύχτα και τα ζώα σταβλίζονται, αφού έχουν βοσκήσει. Γενικά είναι µια έγνοια 24 ώρες το 24ωρο γιατί όλο και κάτι µπορεί να συµβεί», σηµείωσε.
Ο αριθµός των ζώων στη µονάδα των φυλακών φτάνει κάποιες περιόδους και τα 300. Παρόλα αυτά για τον Νίκο η “κράτηση” στο µαντρί είναι καλύτερη από οποιαδήποτε άλλη συνθήκη φυλάκισης: «Για εµένα σίγουρα είναι καλύτερα. Εδώ είσαι πιο κοντά στην κανονική ζωή και την ελευθερία».
Την ίδια άποψη έχει κι ο Μανόλης που είναι απόλυτα εξοικειωµένος µε τα ζώα µιας και η δουλειά του έξω ήταν κτηνοτρόφος: «Εδώ ανοίγει η ψυχή σου, το µάτι σου. Περνά πιο εύκολα ο καιρός. Όταν ήρθα εδώ µου έφυγε το σφίξιµο της φυλακής. Είσαι ηµι-ελεύθερος».

∆ήµητρα ∆ρακάκη: «Ένα µεγάλο “σχολείο”»

Για ένα µεγάλο “σχολείο” όπου µπορούν οι κρατούµενοι να µάθουν µια τέχνη και να αποκτήσουν δεξιότητες που θα τους φανούν χρήσιµες µετά την αποφυλάκισή τους, έκανε λόγο η διευθύντρια των φυλακών κα ∆ήµητρα ∆ρακάκη, µιλώντας για την καθηµερινότητα των κρατουµένων στις αγροτικές φυλακές. «Έχουµε πολλά διαφορετικά αντικείµενα, οπότε εάν έρθει κάποιος που κατέχει µια εξειδίκευση, προσπαθούµε να τον αξιοποιήσουµε αναλόγως. Για παράδειγµα, έχουµε έναν φανοποιό κι εµείς φανοποιείο έχουµε, οπότε προσπαθούµε αντίστοιχα έναν ηλεκτρολόγο, µηχανικό κοκ να τον βάλουµε σε αυτό το πόστο ούτως ώστε µε µικρό κόστος να φτιάχνουµε κι εµείς ό,τι χρειαζόµαστε. Όλο αυτό έχει παιδευτικό χαρακτήρα φυσικά», εξήγηε η κα ∆ρακάκη. Τη ρωτήσαµε για τη διαχείριση του χρόνου και το περιβάλλον σε σύγκριση µε τις άλλες φυλακές: «Εδώ είναι πιο ανοιχτά, είναι το βήµα πριν την κοινωνία κι οι κρατούµενοι είναι σε καλύτερη ψυχολογική κατάσταση. Σκεφτείτε ότι δεν χρειάζεται να γυρίσουν ανάποδα το κεφάλι για να δουν τον ουρανό, τον βλέπουν στον ορίζοντα». 
Ποιες οι αντιδράσεις των κρατουµένων στις διάφορες εργασίες µε τις οποίες καταπιάνονται; «Αρχικά, οι κρατούµενοι ενδιαφέρονται τι ηµεροµίσθιο έχει για να έχουν όφελος από την εργασία. Πρόσφατα έγινε µια αλλαγή στη νοµοθεσία και µέσω µιας διαβάθµισης, οι κρατούµενοι επιλέγουν να καταπιαστούν µε τα µεγάλα µεροκάµατα που η µια µέρα ισοδυναµεί µε τρεις», εξήγησε η διευθύντρια των φυλακών, ενώ σχολίασε πως λαµβάνονται πολλές παράµετροι υπόψη για την εργασία που θα κάνει ο κάθε κρατούµενος (ηλικία, κατάσταση υγείας, ποινή κοκ). Η ίδια δήλωσε περήφανη που παρά τις δυσκολίες που αντιµετωπίζουν, καταφέρνουν να διατηρούν την ποιότητα των υπηρεσιών / γευµάτων / εργασιών που προσφέρουν υψηλή: «Όταν έχουµε να κάνουµε µε ευαίσθητες δοµές των Χανίων, όπως το Νοσοκοµείο, καταλαβαίνουµε πως δεν µπορεί η γεύση π.χ. των αρτοσκευασµάτων να αλλάζει από τη µια µέρα στην άλλη, ούτε φυσικά η ποιότητα. Και παρά το γεγονός ότι δεν έχουµε επαγγελµατία αρτοποιό ή ζαχαροπλάστη τα καταφέρνουµε! Κι αυτό γιατί υπάρχει συνεργασία».
Το µεγαλύτερο µέρος των κρατουµένων (περίπου 170 αυτή την περίοδο) στις αγροτικές φυλακές Αγιάς εργάζονται, όπως ανέφερε η κα ∆ρακάκη, καθώς «αυτό είναι το νόηµα του ερχοµού τους εδώ, να εργάζονται για να µειώσουν και την ποινή τους και να έχουν µια οµαλή µετάβαση στην κοινωνία µετέπειτα».
Τέλος, στα προβλήµατα και τις δυσκολίες που αντιµετωπίζουν µπαίνει και η παράµετρος της παλαιότητας των εγκαταστάσεων που χρονολογούνται από την εποχή του Ελευθερίου Βενιζέλου: «∆ιαρκώς επιδιορθώνουµε κάτι, αυτό το διάστηµα π.χ. κάνουµε εργασίες στη βιβλιοθήκη και το σχολείο µας, ενώ πρόσφατα στα κελιά. Είναι πολύ παλιά τα κτήρια δυστυχώς!».

∆υσκολίες – προκλήσεις

Το γεωργικό, κτηνοτροφικό και παραγωγικό έργο που επιτελείται στην Αγροτική Φυλακή της Αγιάς είναι πολύ µεγάλο και δεν λείπουν οι δυσκολίες. Τα Αγροτικά Καταστήµατα Κράτησης ως το τελευταίο σκαλοπάτι πριν την επανένταξη των κρατουµένων στην κοινωνία, συχνά φιλοξενούν κρατουµένους για µικρές περιόδους. Αυτό συνεπάγεται ότι τα πρόσωπα αλλάζουν διαρκώς και οι νέοι χρειάζεται να εκπαιδευτούν από την αρχή: «Σε όλα αυτά τα πόστα θα ήταν καλό να έχουµε κρατούµενους µε µεγάλη ποινή γιατί η συνεχής εναλλαγή κουράζει τους υπαλλήλους, δυσκολεύει τη δουλειά και δηµιουργεί προβλήµατα. Όσοι έχουν µικρές ποινές υπάρχουν ανειδίκευτες δουλειές να τοποθετηθούν αλλά από εκεί και πέρα οι δουλειές που απαιτούν κάποια εξειδίκευση θα πρέπει να µπαίνουν κάποιοι κρατούµενοι που λειτουργούν συντονιστικά. ∆εν είναι εύκολο για παράδειγµα στα ζώα να µπεις να µάθεις τους χώρους βόσκησης, τον τρόπο αρµέγµατος, τι πρέπει να κάνεις στις γέννες, τις θεραπείες κλπ. Το ίδιο και στα γεωργικά που οι εκτάσεις είναι πολύ µεγάλες», εξήγησε η γεωπόνος – προϊσταµένη του Γεωργικού Τεχνικού Τµήµατος Αργυρώ Μπιτσάκη.
Γι’ αυτό τον λόγο και δεδοµένου ότι κατά το παρελθόν υπήρχαν περίοδοι που λόγω των αλλαγών στη νοµοθεσία ο αριθµός των κρατουµένων µειωνόταν δραµατικά, τα “ανοίγµατα” σε ό,τι αφορά την προσθήκη νέων καλλιεργειών κ.ά. είναι µετρηµένα και συντηρητικά, πρόσθεσε η κα Μπιτσάκη.
Παράλληλα, έθιξε το θέµα της πιστοποίησης των γνώσεων που αποκτούν οι κρατούµενοι: «Είναι πολύ σηµαντικό µε την ευεργεσία και τη µείωση της ποινής µέσω της εργασίας να υπάρχει και µια πιστοποίηση των γνώσεων που παίρνουν οι κρατούµενοι. Είναι σηµαντικό να γίνουν βήµατα προς την κατεύθυνση αυτή, ώστε η γνώση που αποκτούν να αξιοποιηθεί ως επαγγελµατικό εφόδιο όταν επιστρέψουν στην κοινωνία».