Σύµφωνα µε Αµερικανό δικαστή, οι δασµοί δεν αποτελούν µέρος του νόµου περί κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Οι επιβαλλόµενοι δασµοί από την κυβέρνηση του Τράµπ στην Ευρώπη ανέδειξε ένα σηµαντικό θέµα που αφορά και τις επιπτώσεις από τον οικονοµικό αυτό πόλεµο αλλά και την ανατροπή στο εµπορικό σκηνικό µεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης.
Η τακτική αυτή όµως δεν είναι άτρωτη, καθώς εντός των ΗΠΑ αµφισβητείται η ίδια η νοµιµότητα των εν λόγω δασµών.
Συγκεκριµένα, ένα οµοσπονδιακό εφετείο των ΗΠΑ εξέφρασε σκεπτικισµό ως προς το αν οι ειδικοί δασµοί που επέβαλε ο Τραµπ έχουν επαρκή νοµική βάση.
Κατά την ακροαµατική διαδικασία στην Ουάσινγκτον, οι δικαστές πίεσαν τον δικηγόρο της κυβέρνησης να εξηγήσει πώς ο νόµος περί έκτακτης ανάγκης που εφάρµοσε ο Τραµπ δικαιολογεί τους δασµούς.
Ο δικηγόρος εξήγησε ότι ο νόµος επιτρέπει στον πρόεδρο να «ρυθµίζει» τις εισαγωγές σε περίπτωση κρίσης. «Στον νόµο δεν γίνεται καν αναφορά στους δασµούς», αντέτεινε ένας από τους δικαστές.
Ο δικηγόρος των εναγόντων εξήγησε ότι εδώ και 200 χρόνια δεν έχει ερµηνευθεί ποτέ κανένας εµπορικός νόµος µε τέτοιο τρόπο ώστε να παρέχει στον πρόεδρο τέτοια ανάλογη εξουσία.
Νόµος για κυρώσεις εναντίον εχθρών
Η κυβέρνηση επικαλείται συγκεκριµένα τον νόµο International Emergency Economic Powers Act (IEEPA) του 1977. Ο νόµος αυτός έχει χρησιµοποιηθεί στο παρελθόν για την επιβολή κυρώσεων σε εχθρούς των ΗΠΑ ή για το πάγωµα των περιουσιακών τους στοιχείων.
Ο Τραµπ είναι ο πρώτος πρόεδρος που τον χρησιµοποιεί για την επιβολή δασµών. Οι ενάγοντες -πέντε µικρές αµερικανικές επιχειρήσεις και δώδεκα πολιτείες υπό τη διοίκηση των ∆ηµοκρατικών– υποστηρίζουν ότι το αµερικανικό σύνταγµα παρέχει στον Κογκρέσο και όχι στον πρόεδρο την αρµοδιότητα για τους δασµούς.
Ένα κατώτερο δικαστήριο τους δικαίωσε στις 28 Μαΐου και απεφάνθη ότι ο IEEPA δεν επιτρέπει την επιβολή δασµών για την καταπολέµηση µακροχρόνιων εµπορικών ελλειµµάτων.
Το οµοσπονδιακό εφετείο που είναι πλέον αρµόδιο αποτελείται από έντεκα δικαστές. Οκτώ από αυτούς διορίστηκαν από ∆ηµοκρατικούς και τρεις από Ρεπουµπλικάνους προέδρους. Το δικαστήριο άφησε τους δασµούς σε ισχύ κατά τη διάρκεια της διαδικασίας έφεσης.
Ανεξάρτητα από την έκβαση της υπόθεσης, αναµένεται κάποια στιγµή να καταλήξει στο Ανώτατο ∆ικαστήριο. Τουλάχιστον επτά ακόµη αγωγές κατά της προσφυγής του Τραµπ στο IEEPA εκκρεµούν. Η τελική απόφαση δεν θα έχει επιπτώσεις στους δασµούς που επιβλήθηκαν βάσει πιο παραδοσιακών νόµων, όπως οι δασµοί στις εισαγωγές χάλυβα και αλουµινίου.
Ιστορικό
Αξίζει να υπενθυµίσουµε εδώ για την ιστορία ότι τον Ιούνιο του 2018, η πρώτη αµερικανική κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο Τραµπ επέβαλε δασµούς ύψους 6,4 δισ. ευρώ (8 δισ. ευρώ µε βάση τις ροές και τις αξίες του 2024) στις ευρωπαϊκές εξαγωγές χάλυβα και αλουµινίου.
Τον Ιανουάριο του 2020 ακολούθησαν πρόσθετοι δασµοί, οι οποίοι επηρέασαν ενωσιακές εξαγωγές ορισµένων παράγωγων προϊόντων χάλυβα και αλουµινίου ύψους περίπου 40 εκατ. ευρώ. Σε απάντηση, τον Ιούνιο του 2018, η ΕΕ θέσπισε αντίµετρα για τις εξαγωγές των ΗΠΑ στην ΕΕ ύψους 2,8 δισ. ευρώ (παρόµοια αντίδραση της ΕΕ ακολούθησε και µετά τη δεύτερη δέσµη δασµών των ΗΠΑ το 2020).
Τα υπολειπόµενα µέτρα εξισορρόπησης, που αφορούσαν εξαγωγές αξίας έως 3,6 δισ. ευρώ, είχαν προγραµµατιστεί να τεθούν σε ισχύ την 1η Ιουνίου 2021. Μετά από συζητήσεις µε τις ΗΠΑ σχετικά µε το σύστηµα δασµολογικών ποσοστώσεων για τους ενωσιακούς εξαγωγείς, η ΕΕ ανέστειλε τα εν λόγω µέτρα έως τις 31 Μαρτίου 2025, ώστε να δοθεί στα µέρη περιθώριο για την εξεύρεση µιας πιο µακροπρόθεσµης λύσης.
Στις 10 Φεβρουαρίου 2025, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι θα επιβάλουν δασµούς 25% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουµινίου και παραγώγων προϊόντων. Η Πρόεδρος της Κοµισιόν φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε αµέσως ότι οι δασµοί αυτοί «κάνουν κακό στις επιχειρήσεις, και ακόµα περισσότερο κακό στους καταναλωτές» και ότι θα προκαλούσαν την αυστηρή και αναλογική αντίδραση της Ευρώπης.
Οι δασµοί των ΗΠΑ ύψους έως 25% ισχύουν για τον χάλυβα και το αλουµίνιο βιοµηχανικής ποιότητας, για άλλα ηµιτελή και τελικά προϊόντα χάλυβα και αλουµινίου, καθώς και για τα παράγωγα εµπορικά τους προϊόντα (από µηχανολογικά µέρη έως βελόνες πλέξης) και αντιστοιχούν σε εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ ύψους έως 26 δισ. ευρώ.
Ο Μακρόν επικρίνει την ΕΕ για τη διαµάχη σχετικά µε τους δασµούς: «Πρέπει να µας φοβούνται»
Σύµφωνα µε δηµοσιεύµατα των ΜΜΕ, ο Γάλλος πρόεδρος Εµανουέλ Μακρόν θεωρεί ότι η επιτευχθείσα συµφωνία για τους δασµούς µεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ «δεν είναι το τέλος της ιστορίας».
Πρόκειται για ένα πρώτο βήµα σε µια διαπραγµατευτική διαδικασία που θα συνεχιστεί, δήλωσε ο Μακρόν σύµφωνα µε πληροφορίες διαφόρων µέσων ενηµέρωσης κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του γαλλικού υπουργικού συµβουλίου.
Με αυτόν τον τρόπο, ο γάλλος πρόεδρος εξέφρασε για πρώτη φορά δηµόσια τη θέση του, τρεις ηµέρες µετά τη συµφωνία.
Σύµφωνα µε τις αναφορές, ο πρόεδρος δήλωσε επίσης: «Για να είσαι ελεύθερος, πρέπει να είσαι φοβερός». Ωστόσο, κατά την εκτίµησή του, η ΕΕ δεν ήταν αρκετά φοβερή. ∆εν θεωρεί ακόµη επαρκώς τον εαυτό της ως δύναµη.
Ταυτόχρονα, ο Μακρόν υπερασπίστηκε τη συµφωνία, επειδή προσφέρει βραχυπρόθεσµη ασφάλεια και προστατεύει τα γαλλικά και ευρωπαϊκά συµφέροντα. Σύµφωνα µε τα ΜΜΕ, αναφέρθηκε στις δασµολογικές απαλλαγές για ορισµένους εξαγωγικούς κλάδους, όπως η αεροπορική βιοµηχανία.
Η συµφωνία, στην οποία κατέληξαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραµπ και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν την Κυριακή στη Σκωτία, προβλέπει δασµούς 15% για τις περισσότερες εισαγωγές της ΕΕ στις ΗΠΑ. Πολλοί θεωρούν ότι πρόκειται για έναν άνισο συµβιβασµό.
