Γράφει ο αρχιμανδρίτης
ΙΓΝΑΤΙΟΣ Θ. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ*
Την χαρά και την ευφροσύνη της του Χριστού Αναστάσεως ζούμε. Ευφράνθηκαν η καρδιά και τα χείλη μας να ψάλλουν αναστάσιμα και να χαιρετούν τ? αγαπημένα μας πρόσωπα αναστάσιμα: ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
Μέσα σ? αυτήν την αναστάσιμη ατμόσφαιρα, ανάμεσα στα άλλα επίκαιρα που διάβασα είναι και το υπέροχο βιβλίο του π. Μιχαήλ Ευδοκίμωφ, υιού του μεγάλου Ρώσου θεολόγου Παύλου Ευδοκίμωφ, πολυγραφότατος και μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Ορθοδόξου πνευματικότητος Contacts και εφημέριος σε μια μικρή ενορία Ορθοδόξων στα περίχωρα των Παρισίων.
Το βιβλίο αυτό του π. Μιχαήλ Ευδοκίμωφ φέρνει τον τίτλον “Είδα τις αχτίνες του φωτός”, ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ και ο έσω άνθρωπος, πρόκειται για ένα ασκητή άγιο που η οσιακή του μαρτυρία και προπαντός, θα το ανέφερα επίκαιρα αναστάσιμα, ορισμένες μαρτυρίες του για εσωτερική γαλήνη.
Την χαρά της Αναστάσεως, πολλές που λέγονται πλέον από πολλά χείλη όχι μόνο ορθοδόξων αλλά και χριστιανών κάθε ομολογίας και δόγματος, όπως τα λόγια “χαρά μου, Χριστός Ανέστη!”, με τα οποία καλωσόριζε τον καθένα που κατέφθανε στο κελί του, που βάλαμε ως τίτλο στο γραφτό μας αυτό. Καλωσόρισμα, που θα έπρεπε να το κάναμε κι εμείς εγκάρδιο, ουσιαστικό και πάντοτε επίκαιρο.
Ευχαριστίες στον Αναστάντα Χριστόν, που μας χάρισε έναν τέτοιον θεοφωτιστή Άγιο και μεσίτην μας προς Αυτόν και για τον βίον του οποίου κάνομε στη συνέχεια λόγο με βοηθό το βιβλίο που αναφέραμε του π. Μιχαήλ Ευδοκίμωφ: Ο Σεραφείμ (Προχόρ Μόσνιν) γεννήθηκε το 1759 στο Κούρσκ και πέθανε το 1833 στο μοναστήρι του Σάρωφ, 400 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Μόσχας. Το 1703 χειροτονείται ιερέας και τελεί καθημερινά τη Θεία Λειτουργία.
Ο Σεραφείμ, που στα ελληνικά σημαίνει λαμπερός, και πράγματι φωτισμένος από τον Θεόν, υπήρξε προφήτης. Προπορευόμενος κατά ένα αιώνα της εποχής του, προβλέπει την τραγωδία που θα ξεσπάσει με μανία στη Ρωσία. “Οι άγγελοι δεν θα προλαμβάνουν να μαζεύουν τις ψυχές” έλεγε. Ξεσκεπάζει την πνευματική ασθένεια που καταστρέφει τους ανθρώπους της νέας κοινωνίας που αναδύεται, και ταυτόχρονα κομίζει με το παράδειγμά του μια μαρτυρία εμπειρίας ενός άλλου κόσμου. Τότε είχε ήδη διαποτιστεί από το πνεύμα της φιλοκαλίας, από εκείνες τις διηγήσεις που μιλούσαν για την “προσευχή της καρδιάς”. Αυτή την προσευχή εφάρμοζε σε όλη του τη ζωή και μέσω αυτής, με την χάρη του Θεού, μεταμορφώθηκε σε πλάσμα θείου φωτός.
Ο Προχόρ Μόσνιν (ο μετά Σεραφείμ) προερχόταν από μια πολύ πιστή οικογένεια. Ο πατέρας του, αρχιμάστορας στο επάγγελμα, είχε αναλάβει να κτίσει μια εκκλησία, όμως, εξαιτίας του αιφνιδίου θανάτου του, θα αναλάβει η γυναίκα του να φέρει εις πέρας το έργο. Στα 18 του χρόνια θα κάνει γνωστή στην μητέρα του την κλίση του στον μοναχισμό.
Εκείνη, μαζί με την ευχή της, του δίνει έναν επιστήθιο Σταυρόν, που δεν θα τον βγάλει ποτέ από πάνω του και χάρη στον οποίον θα αναγνωρισθούν τα λείψανά του που εντοπίσθηκαν σε ένα μουσείο μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενώσεως. Στην μοναχική του κουρά ονομάζεται Σεραφείμ, που όπως προαναφέραμε σημαίνει λαμπερός, όνομα που έφεραν οι άγγελοι του φωτός της Βίβλου.
Ξεκινάει, λοιπόν, μια περίοδος πλήρους απομονώσεως. Στο Ερημητήριό του καλλιεργεί λαχανικά ενώ τρέφεται και με το ψωμί που του φέρνουν. Θα περάσει χίλιες ημέρες και χίλιες νύχτες πάνω σε ένα βράχο, προσευχόμενος αδιαλείπτως. Ζώντας σε μια ερημιά που γεννά οράματα, φόβους και εκτρέφει άγρια θηρία, διεξάγει έναν ανηλεή πόλεμο με τις δαιμονικές δυνάμεις, τους πειρασμούς, την απογοήτευση, την απελπισία. Πολύ μακρυά από το ερημητήριο του, ο ρους της Ιστορίας συνεχίζεται με τη Γαλλική Επανάσταση να φθάνει στο τέλος της, την ναπολεόντεια εποποιία να επεκτείνεται και τον ρομαντισμό να καλλιεργεί τον πνευματικό μαρασμό. Ο μοναχός Σεραφείμ μέσα από το δάσος του προσπαθεί να ξορκίσει τις δυνάμεις του κακού που εφορμούν σε έναν κόσμο αδιάφορο και συνάμα ταραγμένο.
Κατά καιρούς ο Σεραφείμ δέχεται επισκέπτες ενώ βοηθά και σκλάβους που αναζητούν καταφύγιο κοντά του. Κάποια μέρα εισβάλλουν κακοποιοί, που δεν βρίσκουν όμως καθόλου χρήματα. Τον κτυπούν με μανία αφήνοντάς τον ετοιμοθάνατο. Οι γιατροί που προσέτρεξαν, δεν μπόρεσαν να του κάνουν τίποτε. Τότε εμφανίζεται η Παναγία και λέει τα εξής θαυμαστά λόγια: “αυτός ανήκει στο δικό μας γένος”. Με θαυματουργικό τρόπο γιατρεύεται και περπατά στο εξής σκυφτός πάνω σε μια μαγκούρα, όπως απεικονίζεται στις περισσότερες εικόνες. Με την δική του παραίνεση οι κακοποιοί δεν θα τιμωρηθούν και θα έλθουν μάλιστα μετά από καιρό να του ζητήσουν συγγνώμη. Συνεχίζει την αυστηρή ασκητική του πορεία, και είχε ήδη γίνει, όπως λένε οι μοναχοί “επίγειος άγγελος και ουράνιος άνθρωπος”. Αναρίθμητοι οι επισκέπτες του και οι σωσμένοι απ? αυτόν.
Το 1833 διαισθάνεται τον θάνατον να πλησιάζει. Λέγει, λοιπόν, σε έναν μοναχό που τον βλέπει σκυθρωπό: “Δεν είναι καιρός για λύπη, φίλε μου, αλλά για χαρά”. Το απόγευμα αρχίζει να ψέλνει αναστάσιμους ύμνους και την αυγή ένας μοναχός, που αισθάνεται μια μυρωδιά καμμένου, μπαίνει στο κελί του Σεραφείμ. Τον βλέπει γονατιστό μπροστά σε ένα εικόνισμα της Παναγίας και δίπλα του μια λαμπάδα πεσμένη να σιγοκαίει το ράσο του. Όπως το είχε προβλέψει θα αναγγελόταν από τη φωτιά, η οποία του έδωσε το όνομά του: Σεραφείμ. Ο ίδιος άλλωστε έλεγε:
“Ο Θεός είναι φωτιά που ζεσταίνει και αγκαλιάζει την καρδιά και τα εσώψυχα”.
Αγαπημένε μου αδελφέ αναγνώστη «Χαρά μου, Χριστός Ανέστη!».
*θεολόγος – τ. λυκειάρχης
