ΕΧΟΥΜΕ ΠΑΠΑ!

(2011 ΕΓΧ 102’)
Κωμωδία.
Σκην.: Νάνι Μορέτι. Μουσ.: Φράνκο Πιερσάντι. Ηθ.: Μισέλ Πικολί, Νάνι Μορέτι, Γιέρζι Στουρ, Ρενάτο Σκάρπα.
Από την ομώνυμη οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, 1920.
Ο Πάπας μόλις έχει αποδημήσει εις Κύριον και καρδινάλιοι από όλο τον καθολικό κόσμο συγκεντρώνονται στο Βατικανό ώστε να συνέλθει το κονκλάβιο που θα εκλέξει τον επόμενο. Ο φακός του Μορέτι μας μεταφέρει στο άβατο, εκεί όπου αντί να γίνουμε μάρτυρες μιας ‘κληρικής μηχανορραφίας’ με τους υποψήφιους να δολοπλοκούν προκειμένου να καταλάβουν το αξίωμα, αυτοί προσεύχονται παρακαλώντας για το αντίθετο: να μην εκλεγούν. Τελικά, εκλέγεται ένας πράος παππούλης. Και ενώ όλα είναι έτοιμα για την περίφημη αναγγελία «Εχουμε Πάπα» μπροστά στα πλήθη στην πλατεία του Άγιου Πέτρου, ο νέος Πάπας λυγίζει κάτω από το βάρος του αξιώματός του. Ουρλιάζει σαν παιδί. Δε θέλει, δε θέλει!
Οι βαριές κουρτίνες του Βατικανού γρήγορα πέφτουν για να κρύψουν το σκάνδαλο και όλοι ψάχνουν να βρουν τρόπο ώστε ο Πάπας να θελήσει να είναι Πάπας… Απελπισία… τα πλήθη αγωνιούν και σύσσωμη η Καθολική  Εκκλησία περιπέφτει σε κατάσταση υστερικού σοκ… Άθεος ψυχαναλυτής, επιστρατεύεται για να σώσει τον λιπόψυχο νεοεκλεγέντα Πάπα και μέσω μιας συνδυαστικής ψυχιατρικής μεθόδου, ο γιατρός ψιθυρίζει την προσευχή της δικής του επιστήμης, λέγοντας κάτι για παιδικά τραύματα, αλλά χωρίς ανταπόκριση. Ο Πάπας το σκάει και ως Τρέιβις Χάντερσον από το Παρίσι Τέξας, χάνεται περιπλανώμενος στους δρόμους της Ρώμης. Κάλλιστα ο οποιοσδήποτε μπορεί να χαρακτηρίσει διηγούμενος τον καθολικισμό, ως ένα ταξίδι περιπλάνησης, ως μια εύθυμη ταξιδιωτική ιστορία…
Ο προηγούμενος αιώνας στάθηκε σταθμός στη μεταρρύθμιση των πολιτικών δρώμενων του έγκλειστου ψυχικού κόσμου του ανθρώπου. Η ψυχιατρική πλέον, ως συμμετοχική επιστήμη, διεκδικεί από τη θρησκεία το μερίδιό της στην καθοδήγηση της επίλυσης των προσωπικών ψυχολογικών διαδρομών. Σημειολογεί στα τρομακτικά γεγονότα που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας. Σπουδαιολογεί στον πόνο της εξατομίκευσης και τον χωρισμό από τη μητρική αγκαλιά. Εντρυφεί στη δέσμευση με τους νόμους της συμβολικής ηθικής της εκάστοτε τρέχουσας κοινωνίας, καταλήγοντας στον πατέρα ως απόλυτο τιμωρό και συνάμα προστάτη. Πόσο χαρακτηριστικό λοιπόν, papa στα ιταλικά σημαίνει Πάπας και ταυτόχρονα Μπαμπάς. Ο Φροϋδισμός διατείνεται  πως η συνείδηση είναι υποταγμένη στο υποσυνείδητο, αγγίζοντας στην άκρη του νήματος ζητήματα αλληλεπίδρασης της θρησκείας, προσδιορίζοντάς την ηθική της ως προϊόν της καθήλωσης της ανθρωπότητας στην παιδική της ηλικία, που αντικαθιστά την ατομική με τη συλλογική νεύρωση.
Ο επερχόμενος ποντίφικας, αμφιβάλλει για την ικανότητά του ώστε δεχτεί στις ασθενικές του πλάτες το συνολικό βάρος από τις αμαρτίες της ανθρωπότητας (μεταξύ μας, η αλήθεια είναι τέτοιο φορτίο ακόμη και ως μεταφορική ή αλληγορική έννοια, είναι πράγματι ασήκωτο). Το κήρυγμα του νεαρού ιερέα, του αυξάνει τη σύγχυση και του ανεβάζει την πίεση στα μηνίγγια. Η απόδραση είναι το μοναδικό μέσο διαφυγής ακόμη και στα 86 σου χρόνια… Η αιώνια πόλη καλύπτει την ανωνυμία του. Η ισορροπία των κάδρων παλινδρομεί ανάμεσα στην εφηβική ονείρωξη του Τσέχοφ, την εν διαστάσει γυναίκα του αναλυτή και τον εκπρόσωπο τύπου και θεματοφύλακα του πρωτοκόλλου της Καθολικής Εκκλησίας. Οι υπόλοιποι καρδινάλιοι, θρησκευτικές καρικατούρες, απέρχονται του ‘ποτηρίου τούτου’ γιατί κατά Μορέτι, πρόκειται περί χαρακτήρων καλόκαρδων, κοσμικών και πνευματικά στρεσαρισμένων.
Ο Μορέτι, λατρεύοντας και το βόλεϊ, οργανώνει ακόμα και τουρνουά κονκλάβιου, ως βαλβίδα κινηματογραφικής εκτόνωσης. Η θρησκευτική σάτιρα του Μορέτι ‘σερβίρει’ και ‘καρφώνει’ στο καθολικό τερέν και ο αντίπαλος είναι ανίσχυρος να αντιδράσει, αφού στη φαρέτρα του δεν υπάρχουν διαθέσιμα δυνατά χαρτιά για μπλοκ άουτ. Ο κόσμος στρεσάρεται, ο καθολικισμός απομυθοποιείται, η ψυχιατρική επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά. Κρίση ταυτότητας δεν περνά μόνο η ορθόδοξη εκκλησιαστική ηγεσία. Όπως φαίνεται, το φαινόμενο είναι καθολικό και όλοι εμείς οι κοινοί θνητοί μένουμε με την απορία και αναπολούμε τη σεκάνς του Νίκου Φέρμα με τη Ρένα Βλαχοπούλου, από την αξέχαστη ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη «Η Χαρτοπαίχτρα», 1964 «Εδώ παπάς εκεί παπάς… που είναι ο Πάπας;».