Γράφει ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ κ. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ
Στη χριστιανική πίστη το τριαδικό μυστήριο της ενότητος «εν τη ποικιλία» βρίσκει την έκφρασή του και στη διδασκαλία περί γάμου. Οι άνθρωποι δημιουργήθηκαν «κατ’ εικόνα» της Αγίας Τριάδος και, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις, δεν προορίζονται από τον Θεό να ζήσουν μόνοι, αλλά μέσα σε οικογένεια.
Η αγαπητική ένωση ανδρός και γυναικός αποτελεί συμμόρφωση προς το δημιουργικό σχέδιο του Θεού. Ο ίδιος ο Χριστός λέγει: «Δεν διαβάσατε πως ο δημιουργός από την αρχή τους έκανε άντρα και γυναίκα; Και είπε ´γι’ αυτό θα εγκαταλείψει ο άντρας τον πατέρα του και τη μητέρα του και θα ενωθεί με τη γυναίκα του, και θα γίνουν οι δύο ένας άνθρωπος´. Συνεπώς, δεν είναι πια δύο, αλλά ένας άνθρωπος» (Κατά Ματθ. 19.4-6).
Οπως δε ακριβώς ο Θεός ευλόγησε την πρώτη οικογένεια, έτσι και η Εκκλησία σήμερα δίνει την ευλογία της στην ένωση του ανδρός και της γυναικός. Ο γάμος δεν είναι μόνο ένα φυσικό γεγονός, αλλά και ένα γεγονός της χάριτος. Η έγγαμη ζωή είναι μια ειδική κλήση, που χρειάζεται κάποιο ιδιαίτερο χάρισμα του Αγίου Πνεύματος. Το χάρισμα δε αυτό προσφέρεται στο μυστήριο του γάμου.
Βέβαια, το μυστήριο δεν αποτελεί μονομερή πράξη της Εκκλησίας. Οπως σε όλες τις περιπτώσεις, έτσι κι εδώ ο άνθρωπος δεν καλείται να δεχθεί τη χάρη του Θεού παθητικά, αλλά ως συνεργός Θεού. Το μυστήριο του γάμου δεν αποτελεί απλή ευλογία της ενώσεως ανδρός και γυναικός, αλλά ένταξη της ενώσεως αυτής στην πραγματικότητα της εν Χριστώ ζωής μέσα στην Εκκλησία (βλ. Προς Εφεσ. 5. 32). Δεν ευλογείται απλώς κάποιο βιολογικό φαινόμενο· κυρίως τοποθετείται στην προοπτική της Βασιλείας του Θεού. Με άλλα λόγια, η αγάπη των συζύγων μεταφέρεται από το ψυχολογικό και κοινωνικό στο πνευματικό και οντολογικό επίπεδο. Παύει, δηλαδή, να είναι κοσμικό γεγονός και γίνεται μυστήριο σωτηρίας.
Η ακολουθία του γάμου αποτελείται από δύο μέρη, που παλιά τελούνταν χωριστά, αλλά σήμερα τελούνται το ένα μετά το άλλο: το πρώτο είναι η Ακολουθία του Αρραβώνος και το δεύτερο η Ακολουθία της Στέψεως, που αποτελεί και το κυρίως Μυστήριο.
Στην ακολουθία του Αρραβώνος η κύρια τελετή είναι η ευλογία και η ανταλλαγή των δακτυλιδιών. Αυτή η πράξη δηλώνει πως οι δύο σύντροφοι συνδέονται σε γάμο με τη δική τους ελεύθερη θέληση και
συναίνεση, επειδή χωρίς την αμοιβαία συναίνεση δεν μπορεί να υπάρξει το μυστήριο του χριστιανικού γάμου.
Το δεύτερο μέρος της ακολουθίας κορυφώνεται στην τελετή της στέψεως: ο λειτουργός τοποθετεί στέφανα στα κεφάλια του γαμπρού και της νύφης. Αυτό το εξωτερικό και ορατό σημείο του μυστηρίου υποδηλώνει την ειδική χάρη που λαμβάνει το ζευγάρι από το Αγιο Πνεύμα, πριν ξεκινήσει για να ιδρύσει την καινούργια του οικογένεια ή την κατ’ oίκον Εκκλησία. Τα στέφανα είναι στέφανα χαράς, αλλ’ είναι επίσης και στέφανα μαρτυρίου, επειδή κάθε αληθινός γάμος προϋποθέτει την αυτοθυσία και των δύο.
Στη συνέχεια οι νεόνυμφοι πίνουν κρασί από το ίδιο ποτήρι, πράγμα που ανακαλεί στη μνήμη μας το θαύμα του γάμου στην Κανά της Γαλιλαίας. Αυτό το κοινόν ποτήριον δεν είναι μόνο σύμβολο του γεγονότος πως από τώρα και στο εξής θα μοιράζονται μια κοινή ζωή. Πολύ περισσότερο υπενθυμίζει την παλαιά σύνδεση του μυστηρίου με τη Θεία Ευχαριστία και την μετάληψη των νεονύμφων, με την οποία σφραγιζόταν και ολοκληρωνόταν ο γάμος εν Χριστώ.
Στο τέλος της ακολουθίας του γάμου ο γαμπρός και η νύφη ακολουθούν τον ιερέα σ’ έναν χορό γύρω από την τράπεζα. «Ο κυκλικός αυτός χορός σημαίνει το αιώνιο
ταξίδεμα που άρχισε. Ο γάμος θα είναι ένας χορός χέρι με χέρι, μια συνέχεια αυτού του πράγματος που άρχισε εδώ. Συνέχεια όχι πάντα χαρούμενη, αλλά πάντα ικανή να αναφερθεί στη χαρά και να γεμίσει τον άνθρωπο με χαρά».
Ενας από τους μεγαλύτερους θεολόγους του 20ού αιώνος κατέγραψε την εξής εμπειρία του: «Μια φορά στο φως και τη θαλπωρή ενός φθινοπωρινού απογεύματος αντίκρισα στο παγκάκι ενός πάρκου ένα ηλικιωμένο ζευγάρι. Δύο ανθρώπους φτωχούς. Καθόντουσαν πιασμένοι από το χέρι, αμίλητοι. Χαιρόντουσαν το χλωμό φως, τη στερνή ζεστασιά της εποχής. Αμίλητοι! Ολες οι λέξεις είχαν ειπωθεί, όλο το πάθος είχε ξοδευτεί, όλες οι μπόρες είχαν ειρηνέψει. Η ζωή ολόκληρη βρισκότανε πίσω τους. Κι όμως, ολόκληρη βρισκότανε τώρα παρούσα σ’ αυτή τη σιωπή, σ’ αυτό το φως, σ’ αυτό το θάλπος, σ’ αυτό το σιωπηλό πιάσιμο των χεριών. Η εικόνα αυτή στάθηκε για μένα το όραμα του γάμου και της ουράνιας ομορφιάς του».
Αυτή είναι και η δική μου ευχή στη σημερινή χαρά του Αντωνίου και της Αννας και όλων μας, αλλά και στη χαρά όλων των προσερχομένων στο μέγα αυτό Μυστήριο: να ζουν πάντοτε με διαρκώς εκκλησιαζόμενη αγάπη την ουράνια ομορφιά του γάμου!
Σημ.: Εκφωνήθηκε ως γαμήλιος
λόγος σε τελετή
γάμου που πραγματοποιήθηκε
πρόσφατα στα Χανιά
