Κύριε διευθυντά,
η δυναμική ανάμειξη του δημάρχου Σφακίων, Πολάκη Παύλου, στο περιστατικό της αιφνίδιας κι όλως απροειδοποίητης διακοπής του δρομολογίου Αγιά Ρουμέλη – Χώρα Σφακίων από τις Λιμενικές Αρχές, λόγω αναξιοπλοΐας των ferry boat «Δασκαλογιάννης» και «Σαμαριά», προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις. Ως πλοίαρχος 15ετούς προϋπηρεσίας στο Εμπορικό Ναυτικό, που συνεπάγεται γνώση και εμπειρία σε ανάλογα κρίσιμες καταστάσεις, έχω να προσθέσω τα ακόλουθα:
Οι αρμόδιες Αρχές δεν επέτρεψαν την εκτέλεση του δρομολογίου, διότι το πλοίο εκρίθη αναξιόπλοο. Ειδικότερα, σύμφωνα με τους καινούργιους κανονισμούς «ένα πλοίο θεωρείται αξιόπλοο, όταν είναι ικανό να αντιμετωπίσει από κάθε άποψη τους συνήθεις κινδύνους της θάλασσας για το ταξίδι που έχει ασφαλιστεί (και πρόκειται να εκτελέσει)» (αρθρ. 39 ΜΙΑ). Από καθαρά νομικής απόψεως ορθώς οι Αρχές διέκοψαν το δρομολόγιο, όταν εξακρίβωσαν ότι το πιστοποιητικό αξιοπλοΐας έχει λήξει ή ότι το πλοίο δεν πληροί τις καινούργιες προδιαγραφές, προτάσσοντας την ασφάλεια των επιβαινόντων και μη αναλογιζόμενοι τις παράπλευρες συνέπειες.
Ο δήμαρχος, γνωρίζοντας καλά τις κατά κανόνα επικρατούσες για την εποχή και τον τόπο καιρικές συνθήκες και λαμβάνοντας υπόψη ότι το ίδιο πλοίο επί σειρά ετών μέχρι και σήμερα εκτελούσε με ασφάλεια το ίδιο δρομολόγιο, έκανε σωστή εκτίμηση του κινδύνου (Risk assessment) και ανέλαβε την ευθύνη λέγοντας στον πλοίαρχο να εκτελέσει το δρομολόγιο. Μ’ αυτόν τον τρόπο απάλλαξε τους επιβάτες από περιττές ταλαιπωρίες και τον ελληνικό τουρισμό από ένα ακόμη δυσφημιστικό πλήγμα.
Η προτεραιότητα του δημάρχου δεν ήταν άλλη από αυτή των Λιμενικών Αρχών. Κύριο μέλημα όλων ήταν η ασφάλεια των επιβατών. Ομως η ρεαλιστική εκτίμηση του κινδύνου και η ορθολογιστική προσέγγιση των πραγμάτων οδήγησαν τον δήμαρχο στην ανάληψη της ευθύνης για τη μεταφορά των επιβατών.
Πολλές φορές ως πλοίαρχος αντιμετώπισα παρόμοιες καταστάσεις με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Αξιολογώντας την κάθε περίπτωση αντικειμενικά και ρεαλιστικά και αψηφώντας τους όποιους γραφειοκρατικούς κανονισμούς οι ρυθμίσεις των οποίων μπορεί να μην ανταποκρίνονταν στην περίσταση. Κρίνοντας εκ των αποτελεσμάτων ουδέποτε εξέθεσα σε κίνδυνο πλοίο ή επιβαίνοντες. Αυτή είναι η συνήθης πρακτική στο Εμπορικό Ναυτικό. Ανορθόδοξη πλην αποτελεσματική.
Οσο για τον ορισμό της αξιοπλοΐας (Seaworthiness) να σημειωθεί ότι είναι σχεδόν αδύνατον να βρεθεί πλοίο που να ανταποκρίνεται στον ορισμό αυτό και να θεωρείται αξιόπλοο ακόμα και στο παρθενικό του ταξίδι, καθότι η ίδια η έννοια της αξιοπλοΐας διέπεται από μια γενικότητα και απολυτότητα. Επομένως δεν είναι τυχαίο ότι οι κανονισμοί της Χάγης για τη μεταφορά αγαθών διά θαλάσσης δεν απαιτούν από τον πλοιοκτήτη να διαθέτει απολύτως αξιόπλοο πλοίο, αλλά υποχρεώνουν τον πλοιοκτήτη όπως επιδείξει την προσήκουσα επιμέλεια (exercise due diligence), ώστε να καταστεί το πλοίο του αξιόπλοο. Η απαιτούμενη επιμέλεια επίσης είναι έννοια μεταβλητή στον χρόνο. Σε νομολογία προγενέστερη του πρωτοκόλλου της Χάγης αναφέρεται ότι τόσο ο ορισμός της αξιοπλοΐας όσο και της δέουσας επιμέλειας δεν είναι απόλυτοι, αλλά καθορίζονται βάσει των δεδομένων ανά περίπτωση συνθηκών.
Εν προκειμένω, λοιπόν, δεν παρουσιάστηκε κάποια ουσιώδης αλλαγή των δεδομένων και συνθηκών που να δικαιολογεί τη λήψη μιας τόσο ακραίας και επαχθούς για τους επιβαίνοντες απόφασης.
Βέβαια ορθώς ενήργησαν οι Λιμενικές Αρχές εφαρμόζοντας τον νόμο, όπως άλλωστε έχουν υποχρέωση να πράττουν, αλλά και η απόφαση του δημάρχου κάθε άλλο παρά αυθαίρετη και παρακινδυνευμένη μπορεί να χαρακτηριστεί. Κατά την κρίση μου μάλλον συνετή και λογική ήταν καθότι εξυπηρετούσε τα ευρύτερα συμφέροντα της επαρχίας, αν όχι του Νομού, διατηρώντας ανοικτή μια από τις ζωτικότερες οικονομικές αρτηρίες του τόπου μας.
Αλλωστε η ανάληψη πρωτοβουλίας σε κρίσιμες καταστάσεις διακρίνει τον υπηρέτη του πολίτη από τον γραφειοκράτη υπηρέτη του νόμου. Ας μην παραβλέπουμε ότι οι νόμοι και οι κανονισμοί αποσκοπούν στην προάσπιση των συμφερόντων του πολίτη και όχι στην καταπάτησή τους. Ο δήμαρχος ενήργησε λογικά και υπερασπίστηκε με σθένος και τόλμη τα συμφέροντα του Δήμου μας αντιπροσωπεύοντας όλους εμάς που τον εκλέξαμε στη θέση αυτή. Ουσιαστικά ξεπέρασε με δυναμικό τρόπο ένα πρόβλημα τεχνοκρατικό, ώστε να μη διαταραχθεί η ομαλή και απρόσκοπτη κίνηση των τουριστών μέχρι ν’ αντικατασταθούν τα -έως χθες κατάλληλα, αλλά από δω και πέρα αναξιόπλοα- πλοία της γραμμής αυτής.
Το θέμα έλαβε μεγάλες διαστάσεις και πήρε τον δρόμο της δικαιοσύνης. Στη συνείδηση του κόσμου όμως ο δήμαρχος έχει ήδη δικαιωθεί. Οι δημότες του Δήμου Σφακίων ξέρουν ότι ο εκλογικός τους αντιπρόσωπος θα υπερασπιστεί με σθένος κάθε εύλογο και δίκαιο αίτημά τους.
Σταύρος Παπαδάκης – Παπαστελής,
συνταξιούχος πλοίαρχος Ε.Ν.,
κάτοικος Φραγκοκάστελλου
