Γράφει ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΪΤΖΟΓΛΟΥ
stcloris@yahoo.com
Σε περιόδους κρίσεων, ο «άλλος» (γονείς, φίλοι, παρέα κ.λπ.) μετράει περισσότερο. Η αλληλεγγύη αναδεικνύεται ως πρώτη αρετή. Γι? αυτό κι οι επιλογές μας παύουν να είναι συγκυριακές, όντας δε κρίσιμες γίνονται συνειδητές
ΛΕΝΕ πως ζωή είναι το άθροισμα των επιλογών μας. Έτσι, γινόμαστε πιο προσεκτικοί στις οποιεσδήποτε αποφάσεις μας, επειδή αυτές θα αποτελέσουν τις πραγματικές συνιστώσες της ζωής μας έστω κι αν, πολλές φορές, αποτελούν «κόκκινη γραμμή» για συγγενείς, φίλους, συναδέλφους ή γνωστούς? Η «ιδιορρυθμία» είναι ένας πολύ εύκολος χαρακτηρισμός για μια επιλογή που κάνουμε και δεν είναι ανεκτή -«κατανοητή»- από τους άλλους?
ΛΕΕΙ ο Πάουλο Κοέλιο (στο Δεκάλογό του) πως «σε κάθε άνθρωπο δόθηκε μια αρετή: η ικανότητα να επιλέγει. Για όποιον δεν χρησιμοποιεί αυτή την αρετή, μετατρέπεται σε κατάρα – και οι άλλοι θα επιλέγουν πάντα για λογαριασμό του»? Κάθε μέρα αντιμετωπίζουμε ένα φάσμα επιλογών. Άλλες ακολουθούμε κι άλλες απορρίπτουμε. Το τέλος της ημέρας μάς βρίσκει εξουθενωμένους, σπανιότερα ήρεμους. Βλέπετε, εκείνη η βραδινή προσευχή των Πυθαγορείων αυτό ουσιαστικά επισημαίνει: -«Ποι παρέβην; (=Πού έσφαλα;) Τι δε έρρεξα; (=Τι δε έπραξα;) Τι δε μη δέον ουκ ετελέσθη (=Τι δε που έπρεπε να κάνω, δεν το έκανα;)» (1). Οι «τύψεις συνειδήσεως» που μας κρατούν ξάγρυπνους έχουν την πηγή τους σε επιλογές (αποφάσεις – συμπεριφορές) που κάναμε: ρουτινιάρικες ή καταλυτικές, αδιάφορο (2). ΠΡΙΝ από κάθε επιλογή, αντιμετωπίζουμε διλήμματα για το τι θα ακολουθήσουμε. Αναρωτιόμαστε πόσο μια επιλογή μας θα βγει σωστή ή λαθεμένη, αλλά κι αν η απόφασή μας θα επηρεάσει τους άλλους δίπλα μας? Μπορεί άραγε, η γνώμη κάποιου άλλου (γονιού, εκπαιδευτικού, φίλου, γνωστού?) να υπερκεράσει τη δική μας; Είναι «φυσιολογικό» ένα άτομο να παίρνει πάντα λαθεμένες ή σωστές αποφάσεις στη ζωή του; Μια απόφαση που φαινομενικά είναι σωστή, αλλά αποδεικνύεται εκ των υστέρων λανθασμένη, πόσο μας κοστίζει; (?) Πολλά τα ερωτηματικά στα οποία, δυστυχώς, μόνο η ίδια η ζωή (η πείρα), δίνει απαντήσεις?
***
ΣΗΜΕΡΑ πιστεύουμε ότι δεν είναι μόνο η μοίρα (ειμαρμένη – θεά Τύχη – DNA -kismet) που αναστατώνει τη ζωή μας. Είναι κι οι λεγόμενες συγκυρίες καθώς κι οι «επεμβάσεις» τρίτων στις «εσωτερικές» μας υποθέσεις. Είναι γνωστό πως, όταν επιθυμούμε πολύ κάτι, συνήθως το αποκτούμε: σύμπαν, «θεοί και δαίμονες συνωμοτούν» γι αυτό! Αυτό υποστηρίζουν όσοι θέλουν τους ανθρώπους να ελπίζουν πάντα σε κάτι καλύτερο. Όταν όμως οι άλλοι κάνουν τα πάντα για να αποτρέψουν μια επιλογή μας, δε μας μένει παρά να προχωρήσουμε μόνοι μας εμπιστευόμενοι τις δυνάμεις μας. Χωρίς να λογαριάζουμε «τι λένε» για μας. Σε τέτοιες περιπτώσεις η «κουφαμάρα» είναι μάλλον αρετή! Άλλωστε, αν είναι να πραγματοποιήσουμε ένα όραμά μας, θα το πράξουμε και χωρίς τη βοήθεια κανενός! Έστω κι αν καμιά φορά, όχι το σύμπαν, αλλά ούτε κι ο Θεός θα ήθελαν να μας συμβούν ασύμβατα πράγματα? Ας το σκεφτούμε κι αλλιώς: η «μη επέμβαση» τρίτου (στην εκπλήρωση μιας επιλογής μας) μπορεί να σημαίνει πως ή δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή για μας, ή ούτε κι εμείς ήμασταν το κατάλληλο πρόσωπο εκπλήρωσης αυτού που επιθυμούσαμε.
ΑΝ, λοιπόν, ένας συγκεκριμένος στόχος δεν πραγματώνεται τώρα, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα επιτευχθεί κάποια άλλη φορά. Γι αυτό, οι σημαντικές αποφάσεις της ζωής μας είναι ανάγκη να λαμβάνονται «κατόπιν ωρίμου σκέψεως και συνθηκών». Ποτέ επιπόλαια. Πάντα ζυγίζουμε τα «υπέρ» και τα «κατά», και ποτέ δεν ενεργούμε κάτω από την πίεση του χρόνου ή του συναισθήματος.
***
ΠΟΙΕΣ είναι άραγε οι επιλογές που μπορούν στοιχειωδώς να μας εξασφαλίσουν μια ικανοποιητική ζωή;
Σύμφωνα με τους ειδήμονες?
– Μια διαρκής επιλογή είναι η εμβάθυνση κι η ανάπτυξη της προσωπικότητάς μας. Το «Γνώθι σ? αυτόν» και το «Γίνε εσύ η αλλαγή που επιθυμείς να δεις» ακούγονται απλές ρήσεις, αν δεν γίνουν και πράξη. Πολλοί άνθρωποι το μόνο που κάνουν είναι να εύχονται να αλλάξει μια κατάσταση, χωρίς αυτό να γίνεται βίωμά τους, χωρίς οι ίδιοι να συμμετέχουν!
– Noblesse oblige (=η ευγένεια υποχρεώνει), λένε οι Γάλλοι. Είναι επιλογή μας, να είμαστε ευγενείς στις επαφές μας με τους άλλους. Άσχετα από το πως επιλέγουν οι άλλοι να μας συμπεριφέρονται.
– Επιλογή είναι κι η διακοπή μιας άσχημης ή επιζήμιας για την υγεία μας συνήθειας. Οι εξαρτήσεις είναι «προϊόντα» του μυαλού. Είναι «στο χέρι μας» (=στη βούλησή μας) να τις εξαλείψουμε μένοντας μακριά από ξένες επιρροές – επιλογές και με μοναδικό όπλο την αυτοκυριαρχία μας?
– Αν η διαχείριση του χρόνου μπει σε σωστές βάσεις εξορθολογίζοντας άσκοπες μετακινήσεις, δράσεις, φλυαρίες ή «σερφαρίσματα» στο διαδίκτυο, είναι σίγουρο πως η απόδοσή μας στη δουλειά θα μας προσφέρει περισσότερη ικανοποίηση και επιτυχίες. Η σωστή διαχείριση του χρόνου είναι η μόνη επιλογή που θα μας απελευθερώσει «ελεύθερο χρόνο» για οικογένεια και πρόσωπα αγαπημένα?
– Αν καταφέρουμε να επιλέξουμε ως βιοθεωρία (modus Vivendi) το ότι η δουλειά είναι απλά ένας τρόπος για να βοηθάμε τους άλλους και όχι ένας τρόπος για να «βγάζουμε μόνο χρήματα», τότε σίγουρα πλην της ικανοποίησης από την κοινωνικότητά μας, θα έχουμε και? χρήματα!
– Αν κατανοήσουμε ότι υγεία σημαίνει πνευματική, σωματική και ψυχική ισορροπία, τότε φυσικά θα αισθανόμαστε και καλύτερα. Όταν τα έχει κανείς καλά με τον εαυτό του (δεν αιτιάται, δηλαδή, τους άλλους για οτιδήποτε του συμβαίνει), είναι βέβαιο πως θα τα έχει καλά και με τους άλλους. Είναι επιλογή που «καλλιεργείται», αφού αποβάλλουμε εγωισμούς, επάρσεις, αυτοπροβολές κ.λπ. Γι? αυτό χρειάζεται ξόδεμα χρόνου για την ανάπτυξη του πνεύματός μας με την ανάγνωση βιβλίων ή την επικοινωνία μας με φίλους και γνωστούς. Έτσι δεν επιτρέπουμε στο σώμα και την ψυχή μας να «λιμνάζουν» ή να οξειδώνονται.
– Αν η λέξη «προσφορά στους άλλους» αντικαταστήσει το «έχω απαίτηση από τους άλλους», σίγουρα θα νιώσουμε πως η ζωή αποκτάει άλλο νόημα: το πραγματικό της. Δεν έχει σημασία το μέγεθος μιας προσφοράς, αλλά η ίδια. Μόνον έτσι «οι ζωές των άλλων και όλων μας» θα γίνουν ανθρωπινότερες, κι ο κόσμος μας καλύτερος.
– Το «γλυκό ψωμί» (=φαγητό στο σπίτι με τους δικούς μας γύρω απ? το τραπέζι), μεσημέρι ή βράδυ, ας είναι μια συνειδητή επιλογή. Δεν αφορά μόνο στη συναισθηματική προσέγγισή μας με τα άλλα μέλη της οικογένειας. Είναι και μια ενισχυτική στάση απέναντι στον θεσμό της οικογένειας που περνάει κρίση στις μέρες μας. Είναι κι ένα «χτύπημα» στη διαλυτική τάση που κουβαλάει μέσα της κάθε οικονομική κρίση, αφού αυτή η στάση μας έχει ως πλεονέκτημα την αλληλεγγύη των μελών μιας οικογένειας και της κοινωνίας.
ΜΟΝΟ αντίδοτο σε όσα συμβαίνουν κάθε μέρα είναι όχι η επιλογή της εσωστρέφειας (του επικίνδυνου, δηλαδή απομονωτισμού μας), αλλά η συνεχής επιδίωξη (ως συνειδητής επιλογής) της κοινωνικότητας, της αλληλοβοήθειας και της προσέγγισης του άλλου?
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
-(1) Καθημερινό ερωτηματολόγιο αυτοκριτικής των Πυθαγορείων. (Στα «Χρυσά Έπη» του Πυθαγόρα, 42) [Η γραφή «Ποι» στο πρώτο ερώτημα, απαντάται και ως «Πη»]
-(2) Συνήθεις επιλογές: φαγητό, δρομολόγιο δουλειάς, επιλογή επαγγέλματος – σπουδών παιδιών, γάμος (επιλογή συντρόφου), παρέα (φίλοι), τρόπος ζωής (εξωστρέφεια – εσωστρέφεια), αγορά αγαθών, πολιτική ιδεολογία, θέση στην κοινωνία κ.λπ.
