Τρίτη, 19 Μαρτίου, 2024

1943: Το γερμανικό αεροδρόμιο στον Ομαλό και οι καλλιέργειές των εκεί

Με την έκδοση από το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας των πρακτικών του συνεδρίου Ιουλίου 2017 στο Καστέλι Πεδιάδος στην Κρήτη στον Β’ Παγκ. Πόλεμο θα αναφερθώ στο άγνωστο γερμανικό αεροδρόμιο στον Ομαλό που έγινε γνωστό μονο με παλαιότερη δημοσίευση στα “Χ.Ν.”

Στο κεφάλαιο όπου αναφέρεται στο αεροδρόμιο αυτό υπάρχει αναφορά σε διαδόσεις ότι στον Ομαλό προσγειώνονταν εκτός τα μικρά αεροπλάνα και… Στούκας δηλαδή τα καθετής εφόρμησης Γιούνκερ (JU-85) πράγμα πέρα από κάθε φαντασία αφού ο πρόχειρος διάδρομος εκεί δεν ξεπερνούσε τα 150 μέτρα σε μήκος και το JU χρειαζόταν ως ένα χιλιόμετρο και καλά στρωμένο.

Ο επισιτισμός των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής, αλλά και των μαχόμενων στρατιών του Γ’ Ράιχ στη Μέση Ανατολή, είχε γίνει προβληματικός κατά τη δύσκολη για τους Γερμανούς χρονιά του 1943. Ετσι, είχε ληφθεί η απόφαση να γίνει προσπάθεια να αξιοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι παραγωγικοί χώροι και να εξευρεθούν λύσεις για το πρόβλημα αυτό.

Στις προσπάθειες αυτές, συμπεριέλαβαν και το οροπέδιο Ομαλού στα Λευκά μας Ορη, όπου τότε φυσικά δεν έφθανε αμαξιτός δρόμος. Για τον σκοπό αυτό μετέφεραν στο οροπέδιο δύο τρακτέρ, από τα οποία το ένα ερπυστριοφόρο, ένα φορτηγό αυτοκίνητο με σιδερένιες ρόδες και μια αλωνιστική μηχανή της εποχής. Ολα αυτά “λύθηκαν” μέχρι και την τελευταία βίδα στους Λάκκους και από εκεί μεταφέρθηκαν στον Ομαλό με αγγαρείες εβδομάδων.

Συγκέντρωσαν από τους Λάκκους και τα κοντινά χωριά τους γερούς άντρες, που ανάλαβαν αυτές τις αγγαρείες και αλίμονο σ’ αυτόν που κάποια μέρα θ’ απούσιαζε από το προσκλητήριο. Τον περίμενε η Αγιά ή τα γερμανικά στρατόπεδα εξοντώσεως από όπου αρκετοί Λακκιώτες δεν γύρισαν πίσω.

Για τα κυρίως σώματα των μηχανη­μάτων αυτών, που δεν ήταν δυνατόν να λυθούν σε μικρότερα κομμάτια, χρειάστηκαν υπεράνθρωπες προσπά­θειες εβδομάδων να μεταφερθούν ώς το οροπέδιο με ειδικά “φορτία” πάνω στους ώμους ή συρόμενα σε ειδικά “κα­ρότσια” στην Στράτα των Μουσούρων. Σε μια τέτοια μεταφορά δύο λεβέντες πανύψηλοι Λακκιώτες, ο Μανόλης Μιχελάκης και ο Χαράλαμπος Κουτρού­λης, όταν ο 22χρονος Γερμανός συνοδός τους αγρίεψε γιατί καθυστερούσαν, συνεννοήθηκαν αστραπιαίως και ο Κου­τρούλης άρπαξε τον στρατιώτη βάζοντάς τον κάτω, ο δε Μιχελάκης τον α­φόπλισε. Εντρομος ο Γερμανός τους παρακαλούσε για ώρα να μην τον σκο­τώσουν και να του επιστρέφουν το πι­στόλι, γιατί αν ανέφερε ότι τον αφόπλι­σαν θα τον εκτελούσαν οι Γερμανοί.

Η πορεία συνεχίστηκε ομαλά, όταν του επεστράφη το πιστόλι και όταν έ­δωσε υπόσχεση ότι δεν θα αναφέρει τί­ποτα για το επεισόδιο. Υπόσχεση που πράγματι τήρησε. Ο Κουτρούλης σκο­τώθηκε μαχόμενος ηρωικά στη Μάχη της Παναγιάς.

Μετά τον πόλεμο, ο στρατιώτης αυ­τός, ο Φράνς, που τελικά αποδείχθηκε Αυστριακός, ξαναγύρισε στους Λάκ­κους, και πολλοί διηγούνται τη συγκι­νητική στιγμή του σφιχταγκαλιάσματος των δύο πρώην εχθρών. Του Μιχελάκη και του Φράνς, που δεν συγκράτησε τη στεναχώρια του όταν έμαθε για το τέ­λος του Κουτρούλη.

Οι Γερμανοί λοιπόν κατέλαβαν το τμήμα του Ομαλού από τα πηγάδια του Λακκιώτικου Γύρου, μέχρι το μέσον περίπου του οροπεδίου αρχίζοντας να καλλιεργούν σιτάρι, πατάτες κ.λπ. Μου διηγήθηκαν μάλιστα πως κατά την συ­γκομιδή κατέβαιναν νύχτα οι αντάρτες στους γύρους και γέμιζαν τα σακκούλια των με πατάτες, μιας και οι Γερμα­νοί δεν διατηρούσαν πολλούς στρατιώ­τες στην περιοχή. Μόνον το κεντρικό φυλάκιο στον Πύργο του Χατζήμιχάλη και ένα μικρό στο Σελί του ποταμού.

Λίγο αργότερα καθάρισαν από τα κλαδιά και τις πέτρες έναν χώρο, στην τοποθεσία Βρουλέδες (στου Μανιά τον Βρουλέ), στα όρια του Λακκιώτικου με τον Σεληνιώτικο Γύρο και εδημιούργησαν έναν πρόχειρο διάδρομο προσγείω­σης, μια βάση κατά ένα τρόπο, για μι­κρά αεροπλάνα. Ο Ζαν Φίλντινγκ, ο βρετανός πράκτορας στην Αντίσταση, που η τέφρα του θάφτηκε κατά την εν ζωή επιθυμία του, σε ορεινό σημείο του Ομαλού, αναφέρει στο βιβλίο του πως το μικρό απόσπασμα της Λουφτβάφε είχε στρατοπεδεύσει σε δύο επιταγ­μένες καλύβες τυροκόμων.

Στις αρχές του 1944, το οροπέδιο ε- πισκέφθηκε, φθάνοντας σ’ αυτό με ανα­γνωριστικό αεροπλάνο, ο στρατηγός διοικητής του Φρουρίου Κρήτης, για να επιθεωρήσει τις αγροτικές εργασίες. Θέλησε όμως να πεζοπορήσει στα Λευ­κά Ορη, και έτσι με τη συνοδεία του κατέβηκε από τη Στράτα των Μουσούρων στους Λάκκους πεζός.

Ο συνταξιούχος Λακκιώτης δάσκα­λος Γεώργιος Βολάνης, μου διηγήθηκε πως, ενταγμένος τότε στο αντάρτικο, α- ντιλήφθηκαν το ξαφνικό γεγονός αυτό καταστρώνοντας αστραπιαία ένα σχέ­διο απαγωγής ή δολοφονίας του στρα­τηγού. Με πιο ώριμη όμως σκέψη και σταθμίζοντας τα αντίποινα, στα οποία θα προέβαιναν οι καταχτητές, με εκτε­λέσεις και καταστροφές χωριών, δεν προχώρησαν στο εγχείρημα αυτό. Ο μόνος που διαφώνησε μαζί τους και α- γανακτισμένος αποχώρησε προσωρινά από εκεί, ήταν ένα παλληκάρι, που με­ταφέρθηκε αργότερα στα φοβερά στρα­τόπεδα της Γερμανίας απ’ όπου δεν γύρισε. Ο Παντελής Μιχελετάκης πέθανε στο Μαουτχάουζεν.

Αυτή είναι η άγνωστη για τους πολ­λούς ιστορία του γερμανικού αεροδρο­μίου Ομαλού και της εκεί αγροτικής δραστηριότητας των κατακτητών.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα