Εως τα μέσα Σεπτέμβρη αναμένεται να ξεκινήσει η διαδικασία για την υποβολή αιτήσεων υπαγωγής στον νέο νόμο για τα αυθαίρετα (ν. 4178/13). Στα θετικά του νόμου καταγράφονται η αύξηση του αριθμού των δόσεων, αλλά και οι ευνοϊκότερες ρυθμίσεις για ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, όπως τα άτομα με αναπηρία.
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι ο νόμος θεραπεύει σημαντικές αδυναμίες του ν. 4014 που προηγήθηκε, ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας – Τμήμα Δυτικής Κρήτης, Γιάννης Στρογγυλός, υπογραμμίζει ότι οριστική διευθέτηση των πολεοδομικών αυθαιρεσιών μπορεί να υπάρξει μόνο μέσα από την ολοκλήρωση των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Γ.Π.Σ.) και των Σχεδίων Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτών Πόλεων (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.).
Ειδικότερα, οι σημαντικότερες αλλαγές για τα αυθαίρετα είναι οι εξής:
? Ρύθμιση αυθαιρεσιών που σχετίζονταν με τη σύσταση συμβολαίων: Εάν το κτήριο είναι νόμιμο για τη σύσταση ή τροποποίηση αυτοτελών ιδιοκτησιών απαιτείται αντίγραφο των σχεδίων της άδειας δόμησης θεωρημένο από την Πολεοδομία. Εάν έχει αυθαιρεσίες, απαιτείται η προσκόμιση βεβαίωσης του μηχανικού και αντίγραφα σχεδίων που έχουν μπει στο πληροφοριακό σύστημα.
? Χρήση εξαρτημένου τοπογραφικού το οποίο διασφαλίζει τη μοναδικότητα του οικοπέδου.
? Ποια αυθαίρετα αφορά ο νόμος: Στον νέο νόμο μπορούν να υπαχθούν αυθαίρετα των οποίων ο φέρων οργανισμός ή η αυθαίρετη χρήση έγιναν πριν από τις 28-7-2011. Ο χρόνος κατασκευής αποδεικνύεται με αεροφωτογραφία μέσα από το πληροφοριακό σύστημα. Σε ό,τι αφορά τις αλλαγές χρήσης απαιτείται ένα έγγραφο φορολογικής ή άλλης δημόσιας Αρχής.
? Κατηγορίες αυθαιρέτων και πρόστιμα: Σύμφωνα με τον νέο νόμο ορίζονται δύο ξεχωριστές κατηγορίες αυθαιρέτων με βάση την ηλικία του κτηρίου και τρεις με βάση το είδος της παρανομίας. Οσον αφορά τον χρόνο ανέγερσης οι αυθαίρετες κατοικίες που ολοκληρώθηκαν πριν από τις 9.6.1975 εξαιρούνται οριστικά από κατεδάφιση -ανεξάρτητα από το μέγεθος της αυθαιρεσίας- με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ. Το παράβολο υποβάλλεται ξεχωριστά ανά οριζόντια ή κάθετη ιδιοκτησία. Οι αυθαίρετες κατασκευές που ανεγέρθηκαν από τις 10.6.1975 έως τις 30.1.1983 εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση με την καταβολή παραβόλου και την πληρωμή του 15% του προστίμου (το οποίο συναρτάται από τον συντελεστή παλαιότητας).
Οσον αφορά το μέγεθος της παρανομίας, οι μικρές πολεοδομικές παραβάσεις (π.χ. πέργκολες, αποθήκες έως 15 τ.μ.) εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση με την καταβολή 500 ευρώ. Σε περίπτωση δε που υπάρχουν περισσότερες από μία αυθαιρεσίες στην ίδια ιδιοκτησία, δεν πληρώνουν χωριστά πρόστιμο. Στις μεσαίες πολεοδομικές παραβάσεις (υπέρβαση μέχρι 40% του συντελεστή δόμησης και κάλυψης και μέχρι 20% του ύψους) καταβάλλεται κανονικά παράβολο και πρόστιμο και αναστέλλεται για 30 χρόνια η κατεδάφιση. Οι συγκεκριμένες παραβάσεις μπορούν να εξαιρεθούν οριστικά από την κατεδάφιση όταν ενταχθούν στην ταυτότητα του κτηρίου. Σε ό,τι αφορά τις μεγάλες πολεοδομικές αυθαιρεσίες καταβάλλεται παράβολο και πρόστιμο με αντάλλαγμα αναστολή 30 ετών, ενώ οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση μπορεί να υπάρξει μόνο μέσω αγοράς συντελεστή από την τράπεζα γης.
? Σημαντικές εκπτώσεις σε ειδικές κατηγορίες πληθυσμού προβλέπονται σύμφωνα με τον νέο νόμο. Τα άτομα με αναπηρία άνω του 80% καταβάλλουν το 15% του προστίμου ανεξάρτητα τη χρήση του ακινήτου. Ατομα με αναπηρία άνω του 67% (και ατομικό εισόδημα έως 18.000 ευρώ ή οικογενειακό έως 24.000 ευρώ) -μόνο για την κύρια κατοικία- καταβάλλουν το 20% του προστίμου. Παλιννοστούντες και ομογενείς -μόνο για την κύρια κατοικία- καταβάλλουν το 20%, όπως και οι μόνιμοι κάτοικοι της Θράκης. Τέκνα παλιννοστούντων και ομογενών πληρώνουν το 50%, ενώ οι πολύτεκνοι για την κύρια κατοικία καταβάλλουν το 20% του προστίμου και για δευτερεύουσα κατοικία (επιφάνεια έως 80 τ.μ.) το 50%. Οι τρίτεκνοι με εισοδηματικά κριτήρια (ατομικό 25.000 και οικογενειακό 40.000 ευρώ) πληρώνουν το 30%. Επίσης, οι μονογονεϊκές οικογένειες πληρώνουν το 30% και οι μακροχρόνια άνεργοι το 70% του προστίμου.
? Προθεσμίες και δόσεις: Ο νόμος ισχύει γισ 18 μήνες και ο αριθμός των δόσεων ρυθμίζεται ανάλογα τον χρόνο υποβολής της αίτησης. Συγκεκριμένα, όποιος πληρώσει μέχρι την τελευταία εργάσιμη μέρα του 1ου εξαμήνου τότε ο αριθμός των δόσεων είναι 102 μήνες. Η ελάχιστη μηνιαία δόση είναι 50 ευρώ και η εξαμηνιαία 300 ευρώ. Αν υπαχθεί κάποιος έως την τελευταία εργάσιμη του δεύτερου εξαμήνου οι δόσεις είναι 84 μηνιαίες, ενώ αν υπαχθεί στην τελευταία εργάσιμη του 3ου εξαμήνου οι δόσεις είναι 60 μηνιαίες δόσεις. Σε περίπτωση που κάποιος δεν εξοφλήσει εμπρόθεσμα τις δόσεις του τότε έχει προσαύξηση 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης. Για εφάπαξ καταβολή έως την τελευταία εργάσιμη του 1ου εξαμήνου η έκπτωση είναι 30%, του 2ου εξαμήνου 20% και του 3ου εξαμήνου 10% αντίστοιχα.
? Μια σημαντική δυνατότητα που δίνει ο νέος νόμος είναι επίσης ότι όσοι είχαν κάνει χρήση του νόμου ν. 4014/11 μπορούν με την έναρξη εφαρμογής του νέου νόμου να υποβάλουν μια απλή αίτηση για να εκμεταλλευτούν τον μεγαλύτερο αριθμό δόσεων που προβλέπει ο νέος νόμος. Το ποσό που έχουν ήδη καταβάλει θα αφαιρεθεί από το οφειλόμενο, το οποίο πλέον θα μπορούν να αποπληρώσουν σε περισσότερες δόσεις.
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΤΕΕ-ΤΔΚ
«Θετικά στοιχεία, αλλά δεν λύνουν το πρόβλημα»
Μιλώντας στα ´Χ.Ν.´, ο πρόεδρος του ΤΕΕ-ΤΔΚ, Γιάννης Στρογγυλός, τόνισε ότι ο νέος νόμος θεραπεύει αδυναμίες του προηγούμενου, ωστόσο, δεν λύνει οριστικά το πρόβλημα των πολεοδομικών παραβάσεων. «Εκκρεμούν ακόμα αρκετές υπουργικές αποφάσεις ή πιθανές διευκρινίσεις που θα βγουν από το Υ.Π.Ε.Κ.Α., ενώ σίγουρα παραμένει ο εισπρακτικός χαρακτήρας του νόμου. Οριστική πάντως λύση στο πρόβλημα μπορεί να δοθεί μόνο αν καταφέρουμε να έχουμε Γ.Π.Σ. και Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. σε όλη την ελληνική επικράτεια. Από την πλευρά μας ευελπιστούμε ότι πολλά χρήματα που θα εισπραχθούν από τον νόμο των αυθαιρέτων θα δοθούν γι? αυτό τον σκοπό. Διαφορετικά αν πάνε στη μαύρη τρύπα του κρατικού προϋπολογισμού πάλι θα έχουμε πολλές περιοχές που δεν θα έχουν πολεοδομικό και τα προβλήματα θα διαιωνιστούν», σημείωσε ο κ. Στρογγυλός. Παράλληλα κάλεσε όσους είχαν κάνει χρήση των προηγούμενων νόμων για τους ημιυπαίθριους ή τα αυθαίρετα να υπαχθούν στον νέο νόμο, αφενός για τις ευνοϊκές ρυθμίσεις στην πληρωμή των προστίμων και αφετέρου για να αποφύγουν περιπέτειες που σχετίζονται με την επικείμενη απόφαση του ΣτΕ που χαρακτηρίζει τον ν. 4014 αντισυνταγματικό.
