Eνας “Αγιος Τόπος” η Παναγία στην Αγιά Χανίων

ΑΝΤΩΝΗΣ Θ. ΜΥΛΩΝΑΚΗΣ
Πλησιάζει Δεκαπενταύγουστος και όλοι οι Χριστιανοί θα αναζητήσουν να βρεθούν σε μια εκκλησιά της Μεγαλόχαρης για να ζητήσουν τη Χάρη Της ή να αποθέσουν το ´Τάμα τους´, που είχαν κάνει κατά τη διάρκεια κάποιας δοκιμασίας τους ή απλά να Την ευχαριστήσουν για κάποιο καλό που τους χάρισε.
Αλλη μια χρονιά ιδιαίτερα δύσκολη, όπου η φτώχεια η πείνα και η ανεργία «έχει χτυπήσει την πόρτα» πολλών συνανθρώπων μας, η Παναγία θα δεχτεί τις παρακλήσεις μας. Η Αγία Θεοσέβαστη και Στοργική Μητέρα θα ακούσει την προσευχή και την  παράκλησή μας και με τη σειρά Της θα μας χαρίσει την ευλογία Της, ψυχική δύναμη και ελπίδα για καλύτερες ημέρες.
Σε ολόκληρη την Ορθοδοξία οι εκκλησιές της Μεγαλόχαρης  θα σκορπίσουν στους πιστούς Της ύμνους μοναδικούς και ελπιδοφόρους. Παντού λοιπόν στην ορθόδοξη ανθρωπότητα υπάρχουν ευλογημένοι τόποι που θα γιορτάσουν την Κοίμηση της Θεομήτορος.
Ενας Αγιος τόπος, η Επισκοπική Εκκλησία της Παναγίας στην Αγιά, στο μέσο του ομώνυμου κάμπου της επαρχίας Κυδωνίας, περιτριγυρισμένη από νερατζοπορτοκαλιές, ζωντανεύει μνήμες και παραδόσεις ενός μακρινού παρελθόντος.
Οι απανταχού ευρισκόμενοι Αγιώτες τις Αγιες αυτές ημέρες φροντίζουν να βρίσκονται στο όμορφο χωριό τους για να γιορτάσουν τη σπάνια, τη θαυματουργή και Επισκοπική Παναγία τους, να ζητήσουν τη βοήθειά Της και να πάρουν μαζί τους, εκεί όπου ζουν με την οικογένειά τους, την ευλογία Της.
Μέχρι και σήμερα σώζεται η παράδοση που θέλει αρκετούς πιστούς, το βράδυ της παραμονής του Δεκαπενταύγουστου, του Εσπερινού και της ολονύχτιας Παράκλησης να ξενυχτούν προσευχόμενοι, εκπληρώνοντας το τάμα τους. Η τάξη, η ψυχική καθαρότητα και αγιοσύνη του χώρου, η κατανυκτική ιερότητα και η ιστορικότητά της, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά στοιχεία της που την κάνουν ξεχωριστή και μοναδική στην επαρχία Κυδωνίας.
Ο Ιερός αυτός τόπος, σήμερα στοιχειοθετείται από τα ερείπια της Μεγάλης Βασιλικής της Θεοτόκου, Επισκοπικής Εκκλησίας της Κυδωνίας κατά την Πρωτοβυζαντινή Περίοδο (3ος αι. μ.Χ. – 823 μ.Χ.) και κυρίως τη Βυζαντινή Περίοδο (961 – 1252). Η αρχική οικοδόμηση του Ναού ιστορείται περί τον 5ο αι. μ.Χ.  Μετά την Αραβοκρατία (823μ.Χ. ? 961 μ.Χ.) πιθανολογείται μια εκτεταμένη επέμβαση ανακατασκευής της, άποψη που υποστήριξε ο Ιταλός ερευνητής G. Gerola στηριζόμενος στο φαινόμενο μετατόπισης των επισκοπικών εδρών της Κρήτης σε ασφαλέστερες θέσεις της ενδοχώρας κατά τη Βυζαντινή περίοδο. Η μετατόπιση των επισκοπικών εδρών είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών οικισμών στην Κρήτη με την ονομασία Επισκοπή.(Επισκοπή Αγιάς)
Στα χρόνια της μεγάλης ακμής της περιοχής (Βυζαντινή Περίοδος) όπου λειτουργούσαν και τα χρυσορυχεία της Μαλάξας, σύμφωνα με την παράδοση, στην Πανήγυρη της Θεοτόκου το κρασί έρρεε από την Επισκοπή στον Ιερό Ναό μέσω ειδικά κατασκευασμένου καναλιού. Επίσης αναφέρεται ότι το καμπαναριό της κοσμούσε ´χρυσόχυτη καμπάνα´.
Αναρίθμητα τα θαύματά Της στο πέρασμα των γενεών. Δεν υπάρχει οικογένεια στην ευρύτερη περιοχή της Αγιάς (Επισκοπή, Ζουριδιανά, Κυρτωμάδω, Πατελάρι) που η Παναγία να μην έκανε το θαύμα της.
Οπως κάθε χρόνο αδιάλειπτα, έτσι και φέτος συνεχίζεται μια μακραίωνη τοπική παράδοση εορτασμού Της, χάρη της θελήσεως των ευλογημένων ενοριτών της και του δραστήριου εφημέριου π. Στυλιανού Σταγάκη.
Ας είναι για όλους μας, μεγάλη και ευλογημένη η Χάρη Της.
«?Οσοι πιστοί προσέλθετε στον Αγιο τόπο της Παναγίας στην Αγιά Χανίων για να τον γνωρίσετε από κοντά».
*Σχολικός Σύμβουλος 5ης Περιφέρειας Χανίων