«Η τυπογραφία είναι η ´μαμή´ του μοντέρνου κόσμου. Χωρίς αυτήν δεν θα είχαν δημιουργηθεί οι νέες τεχνολογίες που χρησιμοποιούμε σήμερα και που είναι απόρροια της μαζικής διάδοσης της γνώσης. Μιας γνώσης η οποία χάρη στην τυπογραφία δόθηκε στους πολλούς και έπαψε να είναι ´φέουδο´ των λίγων».
Ο καθηγητής Εφαρμογών στο Τμήμα Γραφιστικής του Τ.Ε.Ι. Αθήνας, Γιώργος Ματθιόπουλος, μπροστά από μια παλιά λινοτυπική μηχανή που εκτίθεται στο Μουσείο Τυπογραφίας των ´Χ.Ν.´, εξηγεί στους φοιτητές του τη σημασία που έχει να γνωρίζουν το παρελθόν της τέχνης που διδάσκονται και που αργότερα θα εξασκήσουν ως επαγγελματίες γραφίστες.
Ξεναγοί στο ταξίδι του κ. Ματθιόπουλου και των 12 φοιτητών του, οι οποίοι επισκέφθηκαν τα Χανιά το περασμένο Σάββατο ειδικά για να δουν από κοντά το Μουσείο Τυπογραφίας, ο ιδρυτής του Μουσείου και των ´Χ.Ν.´» Γιάννης Γαρεδάκης και η υπεύθυνη του Μουσείου Ελια Κουμή.
Η γνωριμία με το μακραίωνο παρελθόν της τυπογραφίας είχε ξεκινήσει νωρίτερα με αφετηρία το πιστό αντίγραφο του ξύλινου πιεστηρίου του Γουτεμβέργιου, ενώ με την καθοδήγηση του παλιού τυπογράφου Γιώργου Μαρουλοσηφάκη οι φοιτητές παρακολούθησαν βήμα – βήμα την τεχνολογική εξέλιξη που ακολούθησε: Από τα περίτεχνα τυπογραφικά πιεστήρια, που χρονολογούνται από τον 19ο αιώνα έως και τα πιο σύγχρονα αυτόματα πιεστήρια που λειτούργησαν κατά τη διάρκεια του 20ου. Συγχρόνως είχαν την ευκαιρία να δουν πως χρησιμοποιούνταν στην πράξη τα διάφορα εργαλεία, τα τυπογραφικά στοιχεία, οι κοπτικές μηχανές και οι μηχανές βιβλιοδεσίας που συνέβαλαν στην επανάσταση της τυπογραφίας.
«Είμαι ενθουσιασμένος. Νομίζω ότι στο Μουσείο έχει γίνει μια καταπληκτική δουλειά. Μια δουλειά την οποία γνώριζα από όταν ξεκίνησε και παρουσιάστηκε στον Τύπο, αλλά δεν ήξερα ότι είχε προχωρήσει τόσο πολύ», σημείωσε, μιλώντας στα ´Χ.Ν.´, ο κ. Ματθιόπουλος ενώ τόνισε ότι η μνήμη και η γνώση του παρελθόντος είναι πολύτιμα στοιχεία για κάθε προσπάθεια εξέλιξης των επιστημών και των τεχνών.
«Νομίζω ότι δεν υπάρχει εξέλιξη χωρίς μνήμη. Η μνήμη είναι το σημαντικότερο πράγμα και το γεγονός ότι στις μέρες μας δεν δίνεται έμφαση στο παρελθόν και τις ρίζες των επιστημών και των τεχνών είναι το μεγάλο μας πρόβλημα. Γιατί όσο περισσότερο χάνεται αυτή συνέχεια και η μνήμη τόσο περισσότερο διαλύεται και η αίσθηση της τέχνης και της γνώσης», σχολίασε σχετικά, ενώ ερωτηθείς για το μήνυμα που ήθελε να περάσει προς τους φοιτητές του μέσα από την επίσκεψη στο Μουσείο απάντησε: «Το μεγαλύτερο μάθημα που πήραν τα παιδιά ως γραφίστες είναι ότι βλέποντας όλα αυτά που υπάρχουν στο Μουσείο καταλαβαίνεις ότι είσαι μέλος μια τεράστιας ιστορίας. Μιας ιστορίας που γέννησε ουσιαστικά τη σύγχρονη κοινωνία και τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούμε».
Γιώργος Βουλγαράκης φοιτητής στο Τ.Ε.Ι. Γραφιστικής Αθήνας.
Ολα αυτά που είδαμε, τα είχαμε μάθει θεωρητικά στη Σχολή. Ωστόσο, το να τα βλέπεις από κοντά σε βοηθάει να τα κατανοήσεις καλύτερα. Ηταν πραγματικά πολύ ωραία. Κι επειδή υπάρχει μια γενική τάση επιστροφής στο παρελθόν -έστω και ως μόδα- αυτό κάνει την περιήγηση στο Μουσείο ακόμα πιο ενδιαφέρουσα διότι βλέπεις πως γίνονταν παλαιότερα κάτι που σήμερα γίνεται με ένα απλό ´κλικ´. Επίσης αντιλαμβάνεσαι ότι τότε ήταν πραγματικά μια τέχνη, ενώ σήμερα τα πράγματα γίνονται πιο εύκολα.
Aρης Απαρτιάν φοιτητής στο Τ.Ε.Ι. Γραφιστικής Αθήνας.
Αυτό που θα κρατήσω από την επίσκεψη είναι το μεγάλο ενδιαφέρον που έχουν δείξει οι άνθρωποι του Μουσείου για την τυπογραφεία. Αυτό είναι κάτι που δεν το έχουμε δει πουθενά αλλού στην Ελλλάδα και το ενδιαφέρον τους φαίνεται στο στήσιμο του Μουσείου, στα εκθέματα αλλά και στη διάθεσή τους να μας δείξουν και να μας μεταδώσουν αυτά που παρουσιάζονται. Και παρότι εγώ δεν έχω ιδιαίτερη σχέση την τυπογραφεία καθώς με ενδιαφέρει κυρίως το σχέδιο, το πάθος αυτό και το μεράκι τους με κάνει να σκέφτομαι πως μπορώ να λειτουργήσω κι εγώ με τον ίδιο τρόπο στον δικό μου τομέα. Πήραμε με άλλα λόγια ερεθίσματα και κίνητρο να προσπαθήσουμε για το κάτι παραπάνω.
Μάριος Αντωνόπουλος φοιτητής στο Τ.Ε.Ι. Γραφιστικής Αθήνας.
Με εντυπωσίασαν θα έλεγα τα πάντα. Από ιστορικής άποψης είχε μεγάλο ενδιαφέρον να δεις πως από τις πρώτες τυπογραφικές μεθόδους φτάσαμε στις σημερινές τεχνικές.
Από τη λιθογραφία πώς ήρθαμε στην Offset και από την πέτρα πως φτάσαμε στον τσίγκο αλλά και το πώς η αποτύπωση ενός κειμένου έφτασε να είναι μια καλλιτεχνική πράξη. Oλο αυτό είναι μια φοβερή εμπειρία. Παράλληλα, κάνοντας αυτή την ιστορική διαδρομή καταλαβαίνεις πόσο δύσκολο ήταν κάποτε να κάνεις κάτι που σήμερα γίνεται με ένα ´κλικ´, ενώ διαπιστώνεις ότι πέρα από τη δυσκολία και το τεράστιο κόστος που απαιτούνταν, συγχρόνως ήθελε μια εκπληκτική τεχνική και ο κάθε γραφίστας της εποχής εκείνης μελετούσε την κάθε του κίνηση χιλιάδες φορές. Oλο αυτό λοιπόν είναι ένα δεύτερο σχολείο για εμάς.
Τσάνισλαφ Παβλόφσκι φοιτητής στο Τ.Ε.Ι. Γραφιστικής Αθήνας.
Η δουλειά που κάνουμε τώρα έχει μεγαλύτερη σχέση με την ψηφιακή τεχνολογία κι όχι τόσο με τη χειροτεχνία -θα λέγαμε- που έκαναν τότε. Είναι όμως πολύ σημαντικό να κάνεις αυτό που κάνεις σήμερα, γνωρίζοντας όμως το παρελθόν και το πως φτάσαμε μέχρι εδώ. Είναι δηλαδή πολύ χρήσιμο να γνωρίζουμε τις τεχνικές που χρησιμοποιούνταν. Ως προς το Μουσείο είναι εντυπωσιακό αφού αυτά που είδαμε εδώ δεν μπορούμε να τα δούμε πουθενά αλλού, ούτε στη Βουλγαρία από όπου είμαι γνωρίζω να υπάρχει κάτι αντίστοιχο. Νομίζω λοιπόν ότι είναι εκπληκτικό αυτό που έχουν κάνει οι υπεύθυνοι του Μουσείου στην προσπάθεια να μην χαθεί αυτή η παράδοση και γνώση του παρελθόντος.
Μαριάννα Μανουρά φοιτήτρια στο Τ.Ε.Ι. Γραφιστικής Αθήνας .
Αυτό που μου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση είναι η πρόοδος της τυπογραφίας η οποία ενώ για πάρα πολλά χρόνια παρέμεινε στατική έγινε κάποια στιγμή ένα άλμα και μέσα σε πολύ λίγα χρόνια εξελίχθηκε ραγδαία. Επίσης, μου άρεσε ιδιαίτερα η έκθεση με την ιστορία της γραφής, ενώ είναι εντυπωσιακό μέσα από τα εκθέματα του Μουσείου να διαπιστώνεις πόσο κόπο και χρόνο χρειάζονταν κάποτε για να γίνει κάτι που σήμερα δείχνει πολύ εύκολο και απλό.
