Tα Μυστικά του Κήπου…

Επιμέλεια
ΛΙΟΝΟΥΔΑΚΗΣ ΚΩΣΤΑΣ,
ΓΕΩΠΟΝΟΣ Γ.Π.Α.

 Στείλτε μας τις ερωτήσεις σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση: lionoudakis@gmail.com  ή στη διεύθυνση της εφημερίδας με την ένδειξη ´ΓΙΑ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΗΠΟΥ´.
Ολες τις προηγούμενες δημοσιεύσεις της στήλης θα τις βρείτε στην ιστοσελίδα www.geoponikiagora.gr και στη σελίδα Facebook: Tα Μυστικά του Κήπου

Πόσο χωράφι χρειάζονται δύο άτομα για να είναι αυτάρκη όσον αφορά τα λαχανικά και τα φρούτα τους;
Συγχαρητήρια για την ερώτηση κρίσης που υποβάλλατε! Αποτελεί ερώτηση κρίσης για δύο λόγους: Αφενός απαιτείται κριτική σκέψη για να σας απαντήσω και αφετέρου σχετίζεται με την κρίση που εγκαταστάθηκε στη χώρα μας. Θα χρειαστείτε περίπου ένα στρέμμα χωραφιού, διαστάσεων 30 m x 33 m, για να μπορέσετε να είστε αυτάρκεις διατροφικά. Αρχικά, στο μισό στρέμμα θα φυτέψετε 10 ελιές κορωνέικες για να βγάζετε στο μέλλον 50 κιλά ελαιόλαδο κάθε χρονιά, ενώ στο υπόλοιπο μισό στρέμμα θα φυτέψετε είκοσι καρποφόρα δέντρα π.χ. δύο ελιές καλαμών για βρώσιμες ελιές, 4 πορτοκαλιές (δύο ομφαλοφόρες και δύο καλοκαιρινές βαλέντσια), 2 πολύφορες λεμονιές, 2 αχλαδιές, δύο βερικοκιές, δύο δεσπολιές, δύο δαμασκηνιές, δύο μανταρινιές και δύο αμυγδαλιές αφράτες. Στα σύνορα του χωραφιού, περιφερειακά, θα τοποθετήσετε σιδερένιους πασσάλους σε σχήμα Γ και σύρματα για να φυτέψετε 60 κλήματα οινοποιήσιμων και επιτραπέζιων ποικιλιών αμπελιού που θα μας δώσουν κρασί, τσικουδιά, ξίδι και επιτραπέζια σταφύλια. Ανάμεσα από τα δέντρα θα φυτεύετε λαχανικά που θα εναλλάσσονται φθινοπωρινές καλλιέργειες (μπρόκολο, κουνουπίδι, λάχανο, μαρούλια, φακές, κουκιά, ραδίκια) και ανοιξιάτικες (ντομάτες, πιπεριές, μελιτζάνες, κολοκύθια, καρπούζι, πεπόνια, πατάτα). Και φυσικά ό,τι σας περισσεύει να το δίνετε με χαρά στον γείτονά μας που ίσως έχει ανάγκη!

Θέλω να φυτέψω κάτι οικονομικό στις ζαρντινιέρες μου και σκέφτηκα το κινέζικο γαρύφαλλο.
Προτιμήστε  το κινέζικο  γαρύφαλλο που όχι μόνο είναι οικονομικό, όπως όλα τα κινέζικα προϊόντα, αλλά επιπλέον από αισθητική άποψη δίνει τα ρέστα του! Ομως, θα σας εκπλήξω αν σας έλεγα ότι το κινέζικο γαρύφαλλο  ή αγριογαρύφαλλο είναι ´μαϊμού´ κινέζικο καθώς αποτελεί πολυετές φυτό ενδημικό των βουνών της νότιας Ευρώπης από τα Πυρηναία ανατολικά μέχρι τα Καρπάθια και τα Βαλκάνια. Φτάνει σε ύψος τα 30 – 70 εκατοστά, με λουλούδια να παρουσιάζονται σε μια πυκνή συστάδα μέχρι και 30 μαζί στην κορυφή των βλαστών. Κάθε λουλούδι είναι 2 – 3 εκατοστά σε διάμετρο, με πέντε πέταλα τα οποία εμφανίζουν οδοντωτές άκρες. Τα άγρια φυτά παράγουν κόκκινα λουλούδια με μια λευκή βάση, αλλά τα χρώματα στις διάφορες ποικιλίες κυμαίνονται από λευκό, ροζ, κόκκινο, μοβ ή και με διαφοροποιημένα μοτίβα. Αναπτύσσεται σε αργιλώδη, ελαφρώς αλκαλικά εδάφη με ήλιο, αλλά και σε θέσεις με μερική σκιά, ενώ ο πολλαπλασιασμός γίνεται με μοσχεύματα, σπόρος ή διαίρεση. Τέλος, σε περίπτωση που πεινάσετε, σας ενημερώνω ότι τα λουλούδια του κινέζικου γαρύφαλλου τρώγονται. Καλή όρεξη!

Ο γείτονας μού είπε ότι το αμπέλι μου έχει φόμοψη. Μα καλά πού το κατάλαβε;
Επιφοίτηση οινοπνεύματος! Εμπειρος στα κρασιά και στα αμπέλια, ο γείτονάς σας αναγνώρισε τη φόμοψη, την ασθένεια που τις τελευταίες δεκαετίες άρχισε να προσελκύει σημαντικά την προσοχή όλων των εμπλεκομένων στην αμπελουργία. Η φόμοψη μπορεί να προκαλέσει μεγάλες ζημιές στο αμπέλι όπως νέκρωση σε βλαστούς, κληματίδες και βραχίονες. Οι νεκρές κεφαλές που δεν εκπτύσσονται έχουν λευκό ή ασημί χρώμα και φέρουν μικροσκοπικά μαύρα στίγματα, οι καρποφορίες του παθογόνου. Αργότερα την άνοιξη, σε βλαστούς, κληματίδες και βραχίονες εμφανίζονται νεκρωτικές περιοχές, όπου η αντίστοιχη φλούδα τείνει να σκάζει, σχηματίζοντας επιμήκεις σχισμές. Σε έντονη προσβολή οι κληματίδες αποκτούν χλωρωτική εμφάνιση, νανισμό και τελικά ξηραίνονται. Η πιο πιθανή περίοδος προσβολής είναι από την έκπτυξη των οφθαλμών την άνοιξη μέχρι οι βλαστοί να αποκτήσουν μήκος 10 εκ. Δροσερός και υγρός καιρός ευνοεί τις μολύνσεις, ενώ μεταφορά των μολυσμάτων γίνεται και με τα καλλιεργητικά εργαλεία ή και το πολλαπλασιαστικό υλικό. Η ασθένεια αντιμετωπίζεται με προληπτικούς χειμερινούς ψεκασμούς, μετά το κλάδεμα, κατά το «φούσκωμα» των ματιών, με την εμφάνιση των πρώτων φύλλων, ενώ συνίσταται παράλληλα απολύμανση των καλλιεργητικών εργαλείων.

Θέλω να μου πείτε πολλές πληροφορίες για το λουλούδι καλέντουλα.
Θα σας τα αποκαλύψω όλα για την καλέντουλα και δεν θα αφήσω τίποτα για τις καλένδες! Αλλωστε από εκεί βγήκε και το όνομά της από τους Ρωμαίους επειδή άνθιζε κάθε πρωτομηνιά, δηλαδή κατά τις ρωμαϊκές καλένδες. Το λουλούδι της καλέντουλας στρέφει το κεφάλι προς τον ήλιο ακολουθώντας την πορεία του, γι’ αυτό μερικές φορές αποκαλείται ´νύφη του καλοκαιριού´. Αυτό το όμορφο, ετήσιο φυτό είναι ενδημικό της νότιας Ευρώπης και το ύψος του φθάνει τα 50 εκατοστά. Εχει φύλλα με ανοιχτό πράσινο χρώμα και κοντούς μίσχους, όπου αναπτύσσονται μονά ή διπλά άνθη με χρώμα πορτοκαλί, κίτρινο, κρεμ ή άσπρο και διάμετρο 5 με 7 εκατοστά. Απαιτεί γόνιμο χώμα και συχνό πότισμα. Ομως, εκτός από την όμορφη παρουσία τους, τα λουλούδια της καλέντουλας έχουν χρησιμοποιηθεί σαν φάρμακο για αιώνες, ενώ έχουν παρασκευασθεί και πολλά βοτανικά ιάματα που βασίζονται σε αυτήν. Εκχύλισμα των πετάλων μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μαλακτικό των μαλλιών για να τα κάνει ανάλαφρα και φωτεινά, ενώ το λάδι καλέντουλας χρησιμοποιείται σαν πολύτιμη βάση στην αρωματοθεραπεία.

Θα ήθελα να μου πείτε τη γνώμη σας για την αξία των βατόμουρων
Εδώ δεν είναι Ηollywood  όπου απονέμουν τα «Χρυσά Βατόμουρα»  στους συντελεστές μιας αποτυχημένης ταινίας! Εδώ είναι Βαλκάνια όπου με ορθές γεωργικές πρακτικές, τα βατόμουρα μπορούν να αποφέρουν χρυσό βραβείο επιτυχίας. Φυτά του γένους Rubus, τα βατόμουρα περιλαμβάνουν πολλά είδη από έρποντα μέχρι ορθόκλαδα και από αειθαλή μέχρι φυλλοβόλα. Η φύτευση των βατόμουρων καλό είναι να γίνεται την άνοιξη, αφού έχει περάσει κάθε κίνδυνος παγετού ή νωρίς το φθινόπωρο. Τα φυτά ύψους 30 – 45 εκ. φυτεύονται σε αποστάσεις 2 μέτρων επί της γραμμής και 3 μέτρων μεταξύ των γραμμών. Πριν τη φύτευση καλό είναι να εφαρμόζεται οργανική λίπανση με προσθήκη κοπριάς, ενώ τα φυτά αρχίζουν να παράγουν από το δεύτερο έτος. Η παραγωγική ζωή της φυτείας φτάνει στα 12 χρόνια με μια μέση απόδοση που κυμαίνεται από 500 – 1.000 κιλά ανά στρέμμα. Τα βατόμουρα είναι πολύ ευαίσθητοι καρποί καθώς μπορούν να συντηρηθούν το πολύ μέχρι 5 μέρες, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής πάει στην κατάψυξη ή για μεταποίηση. Οι καρποί που καταψύχονται στη συνέχεια χρησιμοποιούνται στη ζαχαροπλαστική, παρασκευή παγωτού, προσθετικά σε γιαούρτι, μαρμελάδες, σιρόπια, παρασκευή ποτών, φυσικών χρωμάτων και αρωμάτων.

Θα ήθελα να μάθω πληροφορίες για τη καλλιέργεια τζιτζιφιάς
Θα σας πω όλες τις πληροφορίες για τη τζιτζιφιά χωρίς να φοβάμαι να χαρακτηριστώ τζιτζιφιόγκος! Αφήνω στην άκρη τα χιουμοριστικά λογοπαίγνια,  για να σας πω ότι η τζιτζιφιά είναι δέντρο καρποφόρο, φυλλοβόλο, με δίχρωμα φύλλα σαν της ελιάς που ανθίζει το καλοκαίρι και εκπέμπει ένα ευχάριστο λεπτό άρωμα που διαχέεται σε μεγάλη έκταση. Καλλιεργείται εντατικά στην Κίνα και αλλού και ο καρπός της διατίθεται σε πολλές μορφές νωπός ή αποξηραμένος, σαν καραμέλα, αλλά και σαν τουρσί! Οι καρποί είναι δρύπες, μοιάζουν με τις ελιές όταν είναι άγουροι, σταδιακά γίνονται καφέ όταν ωριμάζουν το φθινόπωρο και γλυκαίνουν. Μοιάζουν στη γεύση με ώριμο μήλο και χουρμά. Οταν προορίζονται για νωπή κατανάλωση συλλέγονται μόλις ο φλοιός τους αποκτήσει το χαρακτηριστικό σκούρο χρώμα. Εάν προορίζονται για αποξήρανση συλλέγονται υπερώριμοι, αφού συρρικνωθούν επάνω στα δέντρα. Ο καρπός εκτός που είναι θρεπτικός, προστατεύει από τις αλλεργίες, είναι μαλακτικός, αναζωογονεί το συκώτι, είναι ήπια καθαρτικός και καταπραϋντικός. Γίνεται σιρόπι, καραμέλες, ξίδι, κρασί και τουρσί.