Χειμερινό ηλιοστάσιο

ΑΝΤΡΕΑΣ ΣΟΓΙΑΣ*
Ο ήλιος μας, ακλουθώντας την «κατηφορική του πορεία» προς νότο, έφτασε στις 22 Δεκεμβρίου στο χαμηλότερό του σημείο, στο χειμερινό ηλιοστάσιο με τη μικρότερη σε διάρκεια ημέρα και τη μεγαλύτερη νύκτα του χρόνου. Αφού ο ήλιος σταθεί εκεί για λίγο (ηλιο-στάσιο), θα αρχίσει σιγά – σιγά να ανεβαίνει στον ουρανό όλο και ψηλότερα φέρνοντάς μας την άνοιξη.
Από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι και τη Ρωμαϊκή εποχή, η περίοδος του Χειμερινού ηλιοστασίου αποτελούσε περίοδο μεγάλων εορταστικών εκδηλώσεων.
Ο αρχαίος άνθρωπος, βλέποντας συνεχώς τον ήλιο αυτή την εποχή να χάνεται προς τον νότο, οι ανησυχίες του μεγάλωναν και ένα αόριστο συναίσθημα φόβου και ανασφάλειας τον καταλάμβανε αφού γι’ αυτόν ο «θεός» του, ο ήλιος αποτελούσε την πηγή της ζωής του (φως, ζέστη, διατροφή). Για τον λόγο αυτό κατέφευγε σε προσευχές και θυσίες προκειμένου να μην χαθεί ο ζωοδότης του.
Για το γεωγραφικό πλάτος των Χανίων που είναι 35,5 μοίρες Βόρειο, κατά τη διάρκεια του χειμερινού ηλιοστασίου, ο ήλιος βρίσκεται 59 μοίρες νότια ως προς το κατακόρυφο και με αυτή τη μεγάλη γωνία πέφτουν οι ακτίνες του στο οριζόντιο έδαφός μας το μεσημέρι, όταν δηλαδή ο ήλιος είναι στο ψηλότερό του σημείο.
Αυτή η μεγάλη πλαγιότητα των ακτινών του ηλίου έχει σαν αποτέλεσμα τη μικρή λήψη ενέργειας με αποτέλεσμα την πτώση της θερμοκρασίας και τον χειμερινό καιρό.
Για μεγαλύτερα γεωγραφικά πλάτη όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και περισσότερο η Βόρεια Ευρώπη, η γωνία αυτή είναι μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα πολύ μικρότερες θερμοκρασίες.
Αξιοσημείωτο είναι ότι, για γεωγραφικά πλάτη μεγαλύτερα από 70 μοίρες όπως οι Σκανδιναβικές χώρες, ο ήλιος μόλις πάει να ανατείλει δύει πάλι αμέσως. Στις περιοχές γύρω από τον Βόρειο Πόλο, επικρατεί συνεχώς η νύκτα.
Ακριβώς το αντίστροφο συμβαίνει αυτή την εποχή στο Νότιο ημισφαίριο οπού επικρατεί το καλοκαίρι, ενώ στις περιοχές γύρω από τον νότιο πόλο είναι συνεχώς ημέρα.
Μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο, ο ήλιος θα αρχίσει την ανοδική του πορεία, για να φτάσει στην άνοιξη και το θερινό ηλιοστάσιο πολύ ψηλά κοντά στο κατακόρυφο του ουρανού.
Αυτή όλη η εναλλαγή των εποχών στηρίζεται σε μία κι μόνο ιδιαιτερότητα της Γης. Περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο λοξά με μία γωνία 23,5 μοίρες σταθερά ως προς το επίπεδο περιστροφής της.
Ετσι, κάθε εποχή σχηματίζεται και διαφορετική γωνία πρόσπτωσης των ακτινών του ήλιου ως προς το οριζόντιο επίπεδο της Γης. Ετσι τον χειμώνα είναι μεγαλύτερη και πλαγιότερη, το καλοκαίρι μικρότερη και σχεδόν κατακόρυφη. Η θαυμάσια αυτή γεωμετρία της Γης σε σχέση με το επίπεδο περιστροφής γύρω από τον ήλιο, δημιουργεί όχι μόνο τις εποχές, αλλά και διατηρεί τη ζωή πάνω στον πλανήτη μας. Η Γη μας, στο ατελείωτο ταξίδι της γύρω από τον ήλιο θα συνεχίσει να προσφέρει στην ανθρωπότητα για αρκετά ακόμη εκατομμύρια χρόνια, τις εποχές με τις ξεχωριστές ομορφιές. Ο πλανήτης μας θα συνεχίσει να στολίζεται από τη ροδισμένη ανατολή και το ρομαντικό ηλιοβασίλεμα δίνοντας τη σκυτάλη της στον ατελείωτο έναστρο ουρανό με τα αναρίθμητα αστέρια του.
Ενα αστέρι, το μεγαλύτερο και το πιο λαμπρό, ας είναι το αστέρι της Βηθλεέμ που θα φωτίζει όλους τους ανθρώπους της Γης.
*ιπτάμενος Π.Α. (ε.α.)