Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

100 χρόνια πριν: Ο ελληνικός στρατός στη Μικρά Ασία

Μέσα στα μικροκίνητα που “κληρονόμησα” από τον παππού μου Μανώλη Γαμπά είναι και ένα θαυμάσιο βιβλίο με τον τίτλο “ΟΕλληνικός Στρατός στη Μικρά Ασία”. Συγγραφέας, πολεμικός ανταποκριτής που ακολούθησε τον ελληνικό στρατό στη Μικρά Ασία βήμα προς βήμα και σε διάφορες μονάδες.

Aπό την υπογραφή του προλόγου δεν συμπεραίνω όνομα, γιατί έχουν χαθεί οι δυο πρώτες σελίδες. Αντιγράφω τρία μικρά κεφάλαια από τα πάρα πολλά που αναφέρονται σε δύσκολες ή ειρηνικές ώρες του στρατού. Σελίδες 310. Κυκλοφορία το 1923. Ίσως αποτελεί ένα θαυμαστό πολεμικό ημερολόγιο της Μ. Εκστρατείας. Υπάρχουν και πολλές φωτογραφίες από τα μέτωπα και τη ζωή των στρατιωτικών.

ελληνικός στρατόςΗ ΜΑΥΡΗ ΕΙΔΗΣΙ

2 Νοεμβρίου. Ανεβαίνουμε με τον Μέραρχο Στρατηγό Παναγιώτη Γαργαλίδη στην Αρμάσα, που την κρατούσεν ακλόνητα το 9ον Σύνταγμα Κρητών. Το σύνταγμα εδώ το βρήκαμε να πανηγυρίζη την εκλογική νίκη του Βενιζέλου, απ’ ένα τηλεγράφημα που αποδείχτηκεν ύστερα πως δεν ήταν σωστό. Τη νύχτα, ύστερα από το δείπνο που μας παρέθεσεν ο συν/χης Χρ. Ασημακόπουλος, διοικητής του Συν/τος, πήγα στο Πυροβολικό και με τους φίλους αξιωματικούς του πυρ/κού Αλέκο Παπά, Λένο Μελά, Σεβαστό Μοσχούλα και τον ανθυπίατρο Βασιλικό, ξημερωθήκαμε γιορτάζοντας. Το πρωί ξεκινάμε πάλι με τον Στρατηγό για τη Νικομήδεια. Στο δρόμο, μερικά χιλιόμετρα πριν το Φάκτορι, διακρίνουμε μέσα στους θάμνους δύο αξιωματικούς να έρχονται προς το μέρος μας. Ήταν ο ταγ/χης του Πεζικού Μήτσος Φλούλης και ο λοχαγός του  Πυρ/κού Δαλιάνης. Εφαίνονταν κι οι δύο σαν τρελοί κι είχαν τα μάτια κατακόκκινα. Μας έδωκαν την κακιά είδησι και χάθηκαν μέσα στο δάσος.

– Στρατηγέ μου, τώρα τι θα κάνουμε; ψιθυρίζω.
Ο Στρατηγός έδειξε τον ουρανό και ψιθύρισεν:
– Ο Θεός βοηθός!…
Το ίδιο βράδυ στη Νικομήδεια, απ’ ένα εξάδελφό μου που ήρθεν από την Πόλη, έμαθα πως οι Τούρκοι μοίραζαν στους δρόμους ακιντέδες (καραμέλες) γιορτάζοντες την πτώσι του Βενιζέλου!

Ο Κορωνάκης.

Το λεβεντόπουλο. Το Κρητικόπουλο. Ο υπολοχαγός Ν. Κορωνάκης.
Πέφτουν τα κορμιά αμέτρητα στη γη. Αξιωματικοί και οπλίται. Ο Κορωνάκης με εκατόν άνδρας ορμά θυελλώδης κατά τινος δεσπόζοντος σημείου. Οι Τούρκοι το υπερασπίζονται αγρίως. Καταιγίζουν με τα πυρά των το απόσπασμα μας. Ο Κορωνάκης δεν στέκεται. Πάντα εμπρός, με άλματα. Πέφτουν οι άνδρες του σωρηδόν. Του σκοτώνονται οι εβδομήντα. Τραυματίζεται κι ο ίδιος. Μια σφαίρα μπαίνει στο μάτι του. Σκοτίζεται. Ένα σκοτάδι απλώνεται τριγύρω του, που τα σκεπάζει όλα. Φίλους, εχθρούς, την επίμαχη θέσι. Μα έχει ο Κορωνάκης κάτι υπεράνθρωπο μέσα του. Και με τους τριάντα που του έμειναν ζωντανοί, με τα σβυστά μάτια, γίνεται κύριος του χαρακώματος.
Και τότε έπεσε.
Τον έφεραν στο Πρόχειρο Ορεινό Χειρουργείο, που ήταν στο μύλο. Έτρεξα κοντά του και του ‘σφιξα το χέρι με λόγια γλυκά.
Με γνώρισεν από τη φωνή μου και μου λέγει:
– Το ένα μάτι τώχασα, το ξέρω. Μα θα σωθή το άλλο.
– Μπα· του λέγω, οι γιατροί λένε πώς δεν έχασες κανένα μάτι.
– Άδικες παρηγοριές, μου ψιθυρίζει.
Μου ξανασφίγγει το χέρι και φωνάζει δυνατά:
– Καϋμένε Βενιζέλε, πολεμώ τόσα χρόνια για σένα, κι ούτε μια σταλαγματιά αίμα δεν σούδωκα και σου ταίριαζε όλο μου το αίμα…
Κι ήταν γραφτό να βάψω με το αίμα του ματιού μου την πορφύρα του Τυράννου…
– Ανάθεμα… ακούστηκαν κάποιες φωνές μέσα σ’ όλο το χειρουργείο.

Το 9ον Κρητών

Στο Αδά – Παζάρ τον Απρίλιο του 1921. Εδώ με το 9ον Σύνταγμα Κρητών ή το 45ον, όπως τ’ ωνόμασαν οι Μετανοεμβριανοί, κρατά τον προς τον Σαγγάριο ποταμό τομέα, μαζύ με τους Κιρκασίους ιππείς του ιπποτικού Αρχηγού τους Μαάν Ζαδέ Μουσταφά Ναμούκ. Νοσταλγεί το Σύνταγμα τους άξιούς του διοικητάς. Έναν ένα τους έδιωξαν οι φιλύποπτοι κυβερνήται. Ύστερα ήρθε και η σειρά των ταγματαρχών. Τους έδιωξαν. Ο Δραγκούλης πρόφτασε και σκοτώθηκε σε μια μάχη. Διώξαν και τον Ιερεμία.
Ήταν Κρητικός. Ήρθε κι η σειρά του Γαρυφαλάκη. Σ’ ένα από τα ταξίδεια μου στο Αδά – Παζάρ, ένα πρωινό, πηγαίνοντας προς το Σύνταγμα, αντάμωσα στο δρόμο, ένα ταγματάρχη, που περπατούσε μελαγχολικός. Τον πλησιάζω και χωρίς να τον ξέρω, τον χαιρετώ. Με το σφίξιμο του χεριού, κατάλαβεν ο ένας τον άλλον.
– Με διώχνουν κι εμένα.
– Γιατί;
– Και θέλει ρώτημα γιατί;
Και τον έστειλαν στα Γενιτσά εξορία. Να τον πεθάνουν οι πυρετοί. Πού να νοιώσουν ότι μέσα στο κορμί εκείνο το αδύνατο, πάλλεται μια ψυχή δυνατή;..
Κι άφησαν το ένδοξο 9ον Σύνταγμα των Κρητών με ανάξιους αρχηγούς, για να το παραδώσουν αιχμάλωτο στον Τούρκο.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα