ΦΩΤΗΣ ΤΕΡΖΑΚΗΣ
συγγραφέας – βιβλιοκριτικός, συντονιστής στην Εταιρεία Διαπολιτισμικών Σπουδών
Εκδόσεις: Futura – Μάης 2009
Ενα βιβλίο που ο συγγραφέας “μιλά” τολμηρά για την αβίωτη ζωή στο ήδη διαφαινόμενο μέλλον… Με μία ιστορική σύγχυση που διασπείρει η νέα φιλοσοφική των ημερών μας. Μία δεξιά που ποντάρει τα πάντα στην κάλυψη της αληθινής της ταυτότητας και αρέσκεται ν’ αυτο-αποκαλείται “Φιλελευθερισμός” είτε “Σοσιαλδημοκρατία” ή με ακόμη γελοιότερο τρόπο “τρίτος δρόμος”.
Στην πραγματικότητα όμως (σελ. 17) γράφει ο Φώτης Τερζάκης… “ό,τι το πιο αψεγάδιαστο γνώρισμα της δεξιάς πολιτικής ταυτότητας, οσοδήποτε ακραία ή μετριοπαθής και αν εμφανίζεται αυτή, οιονδήποτε όνομα και αν διεκδικεί για τον εαυτό της, είναι η απόκρυψη της σχέσης συνέχειας που υφίσταται ανάμεσα στην κεφαλαιοκρατική οικονομία και την πολιτική μορφή του ολοκληρωτισμού. Με αποτέλεσμα να παγιδεύεται κάθε ανατρεπτική καπιταλιστική δράση… για να παράγεται νομιμοποίηση για τον νέο παγκόσμιο άξονα ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας”. Γενικότερα, ο Φώτης Τερζάκης σ’ αυτό το βιβλίο του απομυθοποιεί θέσεις – αντιθέσεις και επιθέσεις της κρίσης, των παραπλανητικών ιδεολογιών στην αυγή του 21ου αι., τόσο στον πολιτικό, κοινωνικό, φιλοσοφικό, ψυχολογικό, επιστημονικό, θρησκευτικό και τεχνολογικό τομέα.
ΚΟΙΝΟΣ ΣΤΟΧΟΣ Η ΠΑΓΙΔΕΥΣΗ ΚΑΘΕ ΡΙΖΙΚΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ
Για να αναδείξει με βαθιά γνώση και υπεύθυνο αντιθετικό λόγο και δημιουργική σκέψη την εναντίωση στους παλιούς ολοκληρωτισμούς και στις σύγχρονες ιδεολογίες την αυγή του 21ου αιώνα. Ολοκληρωτισμοί, οι οποίοι (κατά τον συγγραφέα -επαναλαμβάνω- του τολμηρού του βιβλίου που αναφερόμαστε σήμερα) με τον ρευστό και πολυσχιδή λόγο, της κρίσης των “ιδεολογιών του 21ου αιώνα”, συμπεριλαμβάνονται με εξαιρετική αποτελεσματικότητα, σ’ έναν κοινό στόχο: την παγίδευση κάθε ριζικής κριτικής προς τον ύστερο, τεχνικοποιημένο και καρκινωδώς παγκοσμιοποιούμενο καπιταλισμό μέσ’ από μια ύπουλη και ρητορικά επεξεργασμένη ταύτιση κάθε επαναστατικής απόβλεψης, με τους καταξιωμένους στην κοινή συνείδηση “ολοκληρωτισμούς” του εικοστού αιώνα: Τον ναζισμό και τον φασισμό.
Με την ίδια κίνηση, επίσης, διαστρέφει και συγκαλύπτει την κεφαλαιοκρατική υστερικότητα του δυτικού κόσμου, η οποία σήμερα γίνεται παγκόσμια και με τους οποίους παρουσιάζει, αντίθετα, σαν το μόνο εγγυημένο ανάχωμα απέναντι στην ολοκληρωτική βαρβαρότητα και την απειλή του χάους.
…Ο διαρκής “πόλεμος εναντίον της τρομοκρατίας”, ο κηρυσσόμενος από τις ιθύνουσες ελίτ της Δύσης, που στην πραγματικότητα έχει στόχο τα εκατομμύρια των κολασμένων της γης, τα οποία δεν παραδίδονται αμαχητί στους οικοκτονικούς και ανθρωποκτονικούς σχεδιασμούς τους, είναι το αδρό πολιτικό σύστοιχο της νέας αυτής ιδεολογίας. Ενα σημαντικό βιβλίο που ξεκαθαρίζει με γνώση και ευθύνη τις ιδεολογίες, τις κρίσεις, στην αυγή του 21ου αιώνα, που επαναλαμβάνουν με πολύμορφο τρόπο τις παλιές ιδεολογίες του ολοκληρωτισμού.
Με σύγχρονους, ακόμη πιο, ολοκληρωτικούς, για όσους – όσες θέλουν να κολυμπήσουν στα βαθιά νερά της ελεύθερης ουσιαστικής σκέψης.
Κυρίαρχη είναι η κρίση πολιτισμού, Δημοκρατίας, οικονομίας, ανισότητας, ανεργίας, βίας, κοινωνικής απορρύθμισης, εξοντωτικών πολέμων, τρομοκρατικών, συνεχών, χτυπημάτων και απόλυτης αβεβαιότητας. Το αύριο του κάθε ανθρώπου και του κάθε λαού -σε διεθνή κλίμακα- εκφράζει, συνολικά, μια σύγχρονη ελληνική και παγκόσμια τραγωδία. Αυτή συντελείται αέναα με αδιανόητη κυνικότητα από τους πολιτικούς, επιστημονικούς, οικονομικούς και πολιτικούς εξουσιαστές και υπερ-εξουσιαστές σε όλο τον πλανήτη.
ΣΚΟΤΕΙΝΟΙ ΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ
Για να παγώνει το αίμα, να κόβεται η αναπνοή των εξουσιαζομένων από την απάνθρωπη και αφόρητη βία, εκμετάλλευση και εξαθλίωση στην οποία έχουν περιαχθεί τόσο οι ντόπιοι πληθυσμοί όσο και οι ανέστιοι μετανάστες (οικονομικοί, πολιτικοί, κοινωνικοί, πνευματικοί και επιστημονικοί, οι οποίοι μακριά από τις πατρίδες τους, τις οικογένειές τους, αναζητούν μία καλύτερη ζωή, ζώντας τη δική τους καθημερινή αβεβαιότητα και περιπέτεια, μέσα στα πλαίσια της οικουμενικής και πολυεπίπεδης κρίσης που έχει σκιάσει τους ορίζοντες της ζωής μας σήμερα στη χώρα μας και στον κόσμο.
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΕΣΧΑΤΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΑΣ
Αυτή, όμως, την πραγματική τραγωδία που βιώνει ο σημερινός άνθρωπος παγκόσμια, οι θεατοί και αθέατοι φορείς που τη δημιούργησαν και την κατευθύνουν, προσπαθούν να την επιβάλλουν με αποπροσανατολισμούς και καταναγκασμούς, ως “φυσική” διαδικασία, για τη μετάβαση σε μία καινούργια κατάσταση στην οποία πρέπει να προσαρμοστούν οι πολλοί, για να μπορούν οι λίγοι φορείς της υπερ-εκμετάλλευσης να προάγουν τον νέο “πολιτισμό”, ενός συνεχούς υπερ-μαζικού και παγκόσμιου εγκλήματος, εσχάτης φτώχειας, βομβαρδισμών, χημικών αερίων και απόλυτης απανθρωπιάς.
ΦΩΤΙΑ – ΚΑΠΝΟΣ – ΑΙΜΑ: Η ΝΕΑ “ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ”
Αυτός ο πολιτισμός μιας έκπτωσης όλων των αξιών του ανθρωπίνου πνεύματος και εκμηδένισης της ψυχικής αυτονομίας φάνηκε να διαφαίνεται έντονα από την τελευταία δεκαετία του 20ού αιώνα. Για να γίνει εφιαλτική πραγματικότητα από τις 11 του Σεπτέμβρη με την εναέρια καταστροφή των δίδυμων πύργων του διεθνούς εμπορίου στη Ν. Υόρκη, με την τόσο φρικαλέα και απαράδεκτη υπερτρομοκρατική καταστροφή.
Εκτοτε, η ανθρωπότητα ζει και πεθαίνει καθημερινά μέσα τη ζοφερή πραγματικότητα της αντιτρομοκρατίας. Αλλά και του συνδυασμού της με τα μεγάλα δραματικά παιχνίδια των μεγάλων γεωοικονομικών συμφερόντων που συγκρούονται, με πολλή φωτιά, αίμα και καπνό. Καταστάσεις που οι αρχιτέκτονές τους απαιτούν την προσαρμογή – υποταγή, μέσα από δέσμες ιδεολογίας – ψευδοελευθεριακής εκσυγχρονιστικότητας.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΜΕΤΡΗΤΟΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ, ΛΙΓΟΙ ΟΜΩΣ ΑΓΩΝΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ
Σ’ αυτούς τους νέους ρυθμούς ενός χαμού της πραγματικής ελευθερίας ανθρώπου, λαών, ανθρωπότητας, προσαρμόστηκαν -μετά τον ψυχρό πόλεμο- οι εκατέρωθεν διανοούμενοι του καιροσκοπισμού. Μη τολμούντες με λόγο ευθύ μιας προκινδύνευσης, να αντιπαρατεθούν με τόλμη πνευματική στο συντελούμενο διαρκές έγκλημα κατά ανθρώπων και κατά της φύσης ολόκληρης.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως στην Ελλάδα ολόκληρη, όπως και στην Κρήτη, υπάρχουν σημαντικοί παλαιότεροι και σύγχρονοι στοχαστές, ανθρωπιστές, δημιουργοί, επιστήμονες καθώς και πνευματικοί φορείς που έχουν τις δυνατότητες, τις γνώσεις και την ευρύτερη διεθνή πνευματική εποπτεία που θα μπορούσαν να προμαχήσουν κατά των παλαιών και σύγχρονων ιδεολογιών που αποπροσανατολίζουν από την αλήθεια που πρέπει να αναδειχθεί για τα συντελούμενα εγκλήματα και τους εγκληματούντες.
Ομως, επαναλαμβάνουμε, πως ανάμεσα στους πάρα πολλούς διανοούμενους στη χώρα μας και στην Κρήτη μας, λίγοι είναι εκείνοι που αποτολμούν να προμαχήσουν ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ κατά όλων όσων διαπράττονται στη χώρα μας και στη νήσο μας. Αλλά και στην Ευρώπη μας και στον κόσμο ολόκληρο, με την έννοια πως θα μπορούσαν πολλοί ικανοί πνευματικοί μας άνθρωποι να αντιπαρατεθούν ουσιαστικά και κριτικά απέναντι και στις σύγχρονες φιλοσοφικές, επιστημονικές, πολιτικές, κοινωνικές κ.λπ., ιδέες, οι οποίες ως “ευγενή” ξένα προϊόντα σκέψης και πράξης, πρέπει να γίνονται αποδεκτές, άκριτα, από εμάς, όπως συμβαίνει πολλά χρόνια στον Νεο-Ελληνικό βίο μας. Επαναλαμβάνω πως υπάρχουν πολλοί και πολλές της σύγχρονης ελληνικής διανόησης και επιστήμης που μπορούν να μιλήσουν, να κρίνουν, να προσανατολίσουν προς τις οδούς της Αλήθειας.
ΦΩΤΗΣ ΤΕΡΖΑΚΗΣ, ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΟΛΜΟΥΝΤΕΣ
Ενας από αυτούς τους τολμούντες, που παρουσιάζουμε σήμερα, το βιβλίο του “ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΥΓΗ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ”, είναι ο Φώτης Τερζάκης. Αυτός, χρόνια τώρα, αποτελεί έναν αντισυμβατικό διανοούμενο. Εναν ανατόμο -με την πνευματική ευθύνη- της αμφισβήτησης ιδεολογιών και ιδεολογημάτων που, συστηματικά επιβάλλουν, ευρέος φάσματος παραπλάνηση, πέρα από την ευθύνη για αληθή λειτουργία, έκφραση και κριτική του λόγου. Ο Φ.Τ. έχει γράψει πολλά βιβλία με δοκίμια για φιλοσοφικά, πολιτισμικά, πολιτιστικά, κοινωνικά, ανθρωπιστικά θέματα, πολλά από τα οποία έχουν δημοσιευθεί, εκτός από τα βιβλία του σε περιοδικά και εφημερίδες, τα τελευταία, κυρίως 20 χρόνια.
Εχει εργαστεί ερευνητικά σε ποικίλους τομείς των επιστημών του ανθρώπου (φιλοσοφία, πολιτική, ψυχολογία, ομαδική ανάλυση και κοινωνική ανθρωπολογία) από το 1992, συνδιοργάνωσε, με τον Μάριο Μπέγζο (σημερινό κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής Αθηνών) το ανεξάρτητο Θρησκειολογικό Σεμινάριο που το 1997 οδήγησε στη δημιουργία της Εταιρείας Θρησκειολογικών Ερευνών (της οποίας χρημάτισε διαδοχικά γραμματέας και πρόεδρος), ενώ ήταν από τους βασικούς συντάκτες του Θρησκειολογικού Λεξικού στις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Παράλληλα, το 2001 – 2002, συνδιοργάνωσε με τον Γιώργο Σαγκριώτη, για το Ιδρυμα ΤΑΚΗ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ στη Νέα Ιωνία τους κύκλους διαλέξεων για τη θεωρία της λογοτεχνίας. Από το 2005 παραδίδει σειρά διαλέξεων στη φιλοσοφία, αισθητική και θρησκειολογία στο πλαίσιο της Εταιρείας Διαπολιτισμικών Σπουδών την οποία συντονίζει.
ΒΑΡΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ ΣΚΙΑΖΟΥΝ ΤΟΝ ΟΡΙΖΟΝΤΑ ΤΟΥ 21ου αι.
Στο βιβλίο του “ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΥΓΗ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ” – ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ IV (εκδόσεις Futura, Μάης 2009) ο Φώτης Τερζάκης προλάλησε για όλα όσα συμβαίνουν σήμερα από τον πρώτο χρόνο της εκδηλωθείσας βαριάς χρηματοπιστωτικής κρίσης να πει στο συμπυκνωμένο κείμενο του βιβλίου του ό,τι:
“Στα πλαίσια της οικουμενικής κρίσης, βαριά ερωτηματικά σκιάζουν τον ορίζοντα του 21ου αιώνα. Πώς συνδέεται άραγε η σημερινή χρηματοπιστωτική κρίση που έκανε την ανάσα του δυτικού κόσμου με την παγκόσμια κρίση τροφίμων που ξέσπασε τον προηγούμενο χρόνο, με την αργή εξόντωση της Αφρικής ή με τη χρεοκοπία της Αργεντινής πριν λίγα χρόνια; Πώς σχετίζονται τέτοιες οικονομικές διαστάσεις της κρίσης με την τεράστια και γεωμετρικά αυξανόμενη, βιοκλιματική καταστροφή;”.
Ο ΝΕΟΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ
Αλλά και σε ποια σχέση βρίσκονται τα παραπάνω με την κατάρρευση της μεταπολεμικά διατυμπανισμένης παγκόσμιας συνεργασίας και την ανάδυση ενός ανενδοίαστου νεο-ιμπεριαλιστικού άξονα (Η.Π.Α. – Ισραήλ – Βρετανία και Αυστραλία) που καταστρατηγεί εγκληματικά κάθε εύθραυστη απόπειρα για σύμπηξη και διασφάλιση ενός βιώσιμου διεθνώς δικαίου.
Πώς συσχετίζονται όλα αυτά με την αποδυνάμωση της παραδοσιακής πολιτικής, την υπονόμευση των δημοκρατικών διαμεσολαβήσεων και τη δημιουργία γιγαντιαίων τεχνογραφειοκρατικών σχηματισμών (π.χ. Ευρωπαϊκή Ενωση), οι οποίοι υλοποιούν το ολοκληρωτικό όνειρο των ηγεμονικών ελίτ για απεριόριστη διεύθυνση εκ των άνω;
Το σώμα των κειμένων αυτού του βιβλίου επιχειρεί ν’ ανοίξει δρόμο προς ενδεχόμενες απαντήσεις πολιορκώντας το πρόβλημα αρνητικά: ανασυστήνοντας στην ιδεοτυπική τους μορφή και αποδομώντας κριτικά τις μείζονες ρητορείες, δηλαδή τους ιδεολογικούς λόγους, που συγκαλύπτουν τις διάφορες επιμέρους πτυχές του προβλήματος και παγιδεύουν τη ματιά, η οποία μοχθεί να συνθέσει την ολική εικόνα.
Η ΣΚΕΨΗ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΕΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ
Για να προσθέσει και τα εξής: “Η σκέψη είναι ίσως ανίσχυρη απέναντι στο συντριπτικό βάρος της πραγματικότητας.
Δεν έχει, ωστόσο, καμιά δικαιολογία να εγκαταλείπει το σισύφειο έργο που της αναλογεί… ποντάροντας τις ύστατες ελπίδες της στην επανεμφάνιση ενός παγκόσμιου ανατρεπτικού κινήματος, αρκετά ισχυρού και αυτοδιευθυνόμενου, ασυνθηκολόγητα εκ των κάτω και να εξαναγκάσει την ισοκατανομή του παγκόσμιου πλούτου και της ισχύος και να κοινωνικοποιήσει αμετάκλητα τους κεφαλαιοποιημένους πόρους της ανθρωπότητας…”.
Περιεχόμενα του βιβλίου περιλαμβάνουν τα κάτωθι 12 κεφάλαια και το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ με ανοιχτή επιστολή στον Κώστα Δεσποινιάδη για την ελληνική κρίση του Δεκεμβρίου.
1) Η Νέα φιλοσοφική δεξιά, 2) Η μακάβρια επιστροφή του Νόμου και του πατέρα, 3) Emmanuel Levinas, 4) Ο νέος άξονας και ο παγκόσμιος ολοκληρωτικός πολιτισμός, 5) Υπάρχει ελπίδα για την Αφρική;, 6) Τι θα πει φυσική καταστροφή, 7) Ποιος είναι ο δολοφόνος της φύσης; 8) Η απαλλοτρίωση της φύσης και οι ευθύνες της αρχιτεκτονικής, 9) Μεταμορφώσεις της εργασίας και προοπτικές, 10) Το ψεύδος της οικονομίας, 11) Η απατηλή ρητορεία των δικαιωμάτων, 12) Είναι η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΝΟΗΣΗ; Ο Καστοριάδης και το ύστατο δυτικοκεντρικό ιδεολόγημα. Ενα βιβλίο ιδεολογικών προκλήσεων με πολλές υστερόγραφες αμφισβητήσεις…
