Τσαμπαζήδες, μεταπράτες, ζωέμποροι

Ηταν ολόκληρα καραβάνια τα ζώα τότε που τα συνόδευαν ένας και δύο και τρεις ζωέμποροι. Ηταν μεγάλα “χοντρά” ζώα που τα πήγαιναν για πούλημα ή και ανταλλαγή. Γαϊδούρια, μουλάρια, αλογινά, βόδια. Μα και μικρότερα: πρόβατα και κατσίκες. Δεν είχαμε ούτε δρόμους, ούτε αυτοκίνητα τότε. Οι μεταφορές ήταν στα χέρια ή μάλλον στα πόδια και στις πλάτες αυτών των ζώων. Υστερα σιγά – σιγά άπλωσε τα δίχτυα της η τεχνολογία, ανοιχτήκανε δρόμοι, ήρθαν τρακτέρ, γεωργικά μηχανήματα, κούρσες και αγροτικά.
Γέμισε ο κόσμος. Τώρα πια τα μεγάλα ζώα, τα συμπαθή ζώα και οι αγελάδες σχεδόν εξαφανίστηκαν. Τα στερνά καλοκαίρια, οι περιηγητές που σήμερα λέγονται τουρίστες, καβαλικεύουν κάποια γαϊδουράκια για βόλτα στο Ακρωτήρι. Γραφική εικόνα αποτελούν σ’ ένα χωράφι στην Καλυβιανή ξέστρωτα να περιμένουν το καλοκαίρι. Αυτά βέβαια δεν καίνε βενζίνη, μα που δουλεύουν δε δουλεύουν πρέπει να φάνε!
Οι ζωέμποροι πήγαιναν και μαζεμένοι και μεμονωμένοι. Εδώ στη Δυτ. Κίσαμο αποτελούσαν μάλλον συντεχνία. Μα θυμάμαι και από άλλους τόπους να ’ρχονται, όπως θυμάμαι και θορυβώδεις γύφτους να ασκούν τούτο το επάγγελμα. Για την πονηριά των ζωεμπόρων λέγονται πολλά. Πως κάποιοι που για να πείσουν τους πελάτες ορκίζονταν στα παιδιά τους που δεν πήγαν καλά.
Και κείνος που για να πουλήσει τον γάιδαρο, τον καλοτάισε κι ύστερα έβαψε το τρίχωμά του και τον πούλησε ξανά στον ίδιο ιδιοκτήτη.
Μα το ζώο και πριν πέσει η βροχή και τον ξεβάψει, μόλις έμεινε με τον παλιό του αφεντικό, πήρε μόνος του τον γνώριμο δρόμο για τον στάβλο, μπροστά στα έκπληκτα μάτια του.
Η κοντογειτόνισσά μου, η κα Δ. θυμάται έναν ζωέμπορο συγγενή της στα Μεσόγεια που έφερνε μαζεμένα ζώα από τη Χαλκίδα, μουλαράκια συνήθως που τα μεγάλωνε εδώ και τα πουλούσε. Τώρα και κάμποσα χρόνια εξέλειπε η γραφική σκηνή των ζώων και των μεταπράτηδων. Αλλα μέσα, άλλες συνήθειες.
Θυμάται παλιά στον Πλάτανο και διακόσια υποζύγια. Γράφουμε και καμπόσους του επαγγέλματος: Παπαδοκωστής, Ξηρουχονικολής, Κωστής Μαλεφάκης, Γεώργιος Λαρετζάκης, Κουνέλης, Στέλιος Καστανάκης, Ντεντομανώλης, Λαγουδάκης απ’ την Επισκοπή, Φώτης Χουδαλάκης, Φαραγγιτάκης, Τσουρουδιακάκης κ.ά.