ZBIGNIEW BRZEZINSKI
Σύμβουλος Θεμάτων ασφαλείας του Προέδρου των ΗΠΑ 1977-1981
Καθηγητής εξωτερικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο HOPKINS και διεθνούς κύρους συγγραφέας
Εκδόσεις Α.Α.ΛΙΒΑΝΗ
Εισαγωγή Δημήτρης Κώνστας
Μετάφραση από τα αγγλικά
ΔΑΦΝΗ ΒΟΥΒΑΛΗ
Ελληνική έκδοση 2005
Το βιβλίο του διάσημου Αμερικανού Καθηγητή και συμβούλου Εθνικής ασφαλείας του προέδρου των ΗΠΑ G. CARTER, 1977-81.
Ενα βιβλίο με σημαντικές αναλύσεις για τα κρίσιμα προβλήματα της αμερικανικής εθνικής και Διεθνούς πολιτικής. Κυρίως μετά την πτώση της Σοβιετικής αυτοκρατορίας, όπου οι τρεις πρόεδροι των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους, ο πρεσβύτερος, Μπιλ Κλίντον και Μπους, ο νεότερος. Ο καθένας με τον τρόπο του μέσα στις νέες πραγματικότητες του κόσμου δεν αξιοποίησε τις μεγάλες ευκαιρίες, για μια δημιουργική υπερ-ισχύ, με τις βλέψεις της πολιτικά αφυπνισμένης ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ, των οποία, αντίθετα, την ξαναβύθισαν σε θερμούς πολέμους και σε οικονομικές διαφθορές και εκμεταλλεύσεις στον κόσμο.
Με διεθνή αποτυχία της Αμερικής να γίνει η μεγάλη δύναμη υπηρέτης μιας ΙΔΕΑΣ για παγκόσμια ελευθερία και ευημερία.
Όμως, η Αμερική έχασε αυτή την ουσιώδη παγκόσμια ευκαιρία. Για να γράψει ένα νέο βιβλίο ο καθηγητής Μπρεζίνσκι το 2006 (μετά από τις συντελεσμένες τραγωδιακές προεδρίες) εκφράζοντας με αγωνία την πρόταση αξιοποίησης της έλευσης προεδρίας ΟΜΠΑΜΑ. Στην Αμερική, για δημιουργία μιας δεύτερης ευκαιρίας μετά το 2008.
Πραγματικά η δεύτερη ευκαιρία λειτούργησε ως τη μέση με σημαντική αποκατάσταση του παγκόσμιου λόγου του αμερικανού προέδρου και της ίδιας της Αμερικής…. Όμως. αντί να ολοκληρωθεί βελτιωτικά η προεδρία ΟΜΠΑΜΑ έφτασε σ’ ένα νέο κρίσιμο σημείο μιας νέας κρίσιμης φάσης με την εκλογή του Νέου προέδρου Τραμπ. Σ’ ένα καιρό που τόσο η Αμερική όσο και ο κόσμος βρίσκονται σ’ εξαιρετικά κρίσιμο αδιέξοδο. Με φόβο να χαθεί και η δεύτερη ευκαιρία….
Για όλα τα προβλήματα της οποίας το βιβλίο του BRZEZINSKI είναι πολύ επίκαιρο για καθένας και κάθε μία που θα το διαβάσουν. Γιατί μέσα στις σελίδες του αποκαλύπτονται τόσα πολλά…
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥΣ
Ναι, δεν έγινε ο κόσμος καλύτερος μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής αυτοκρατορίας και την, εκ των πραγμάτων ανάδειξη της Αμερικής ως της κυρίαρχης υπερδύναμης στον πλανήτη.
Μιας υπερκυριαρχίας που επωμίσθηκαν χρονολογικά οι τρεις ηγέτες: Ο Τζωρτζ Μπους (πατέρας), μετά από αυτόν ο Μπιλ Κλίντον, και στη συνέχεια ο Τζωρτζ Μπους ο νεότερος. Και οι τρεις αντιμετώπισαν το Μεγάλο αυτό Γεγονός, με απαράδεκτους, πολέμους, μη αναμενόμενες εγκληματικότητες, σε όλα τα επίπεδα της Σοβιετικής κατάρρευσης και με κρίσιμες συνέπειες που δημιουργήθηκαν από αυτό, το συγκλονιστικό, στην πραγματικότητα, γεγονός. Βασικά, ο κόσμος έγινε χειρότερος πολύ χειρότερος, με απαιτήσεις των λαών για νέα ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ
ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2003 Η ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ ΠΙΣΤΕΥΕ ΣΤΟ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ
Σε αυτόν, ουσιαστικά τον προβληματισμό μαζί και στο συμπέρασμα κατέληξε ο Brzezinski στο επόμενο βιβλίο μετά το έργο «ΕΠΙΛΟΓΗ» που το παρουσιάσαμε στα δύο προηγούμενα κείμενά μας.
Το βιβλίο, αυτό Η Δεύτερη Ευκαιρία, κυκλοφόρησε το 2007 ως ένας απολογισμός της Διεθνούς αμερικανικής πολίτικης των 3 προέδρων μετά την πτώση της σοβιετικής αυτοκρατορίας. Αυτοί οι τρεις μοιραίοι πρόεδροι, δεν μπόρεσαν να αξιοποιήσουν την πρώτη μεγάλη ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ της Αμερικής για παγκόσμια ηγεσία. Αλλά, αυτοί συνταυτίστηκαν με την κρίση της αμερικανικής υπερδύναμης και την καταστροφική ζημία στην υπόληψη της Αμερικής σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ, μέχρι το 2000 ο κόσμος είχε συνηθίσει να πιστεύει στο λόγο του προέδρου των ΗΠΑ. Γιατί όταν αυτός ισχυριζόταν – και υποτίθεται ότι γνώριζε τα γεγονότα – κι έλεγε την αλήθεια γι’ αυτά. Εντούτοις ο Brzezinski, 2 μήνες μετά την πτώση της Βαγδάτης, βεβαίωνε κατηγορηματικά τους ευρωπαίους συμμάχους ότι: «Βρήκαμε τα όπλα μαζικής καταστροφής».
ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ ΑΝΑΔΥΣΗ ΑΛΛΩΝ ΠΟΛΩΝ ΕΞΟΥΣΙΑΣ
Πάντως, ο Brzezinski βαθύς γνώστης των μεγάλων μυστικών της Αμερικής και της παγκόσμιας πολιτικής, αλλά και των διεθνών διαπλοκών των μεγάλων συμφερόντων, στα δύο αυτά βιβλία του που παρουσιάσαμε στην κρίσιμη, πάλι, ιστορική φάση (ενός νέου περίπου τρόπου απρόβλεπτου προέδρου) είχε ασκήσει μια σοβαρή κριτική για την πολιτική των τριών προέδρων, έχοντας και την εμπειρία των προσπαθειών και των λαθών της προεδρίας Κάρτερ. Γνωρίζοντας όμως και τις νέες, σκληρές παγκόσμιες συνθήκες που διαμορφώθηκαν σε παγκόσμια κλίμακα.
Με την κρίση της Νέας Ρωσίας, μετά την πτώση, τη νέα παγκόσμια οικονομία τα κρίσιμα συμφέροντα και την ανάδυση άλλων ισχυρών πόλων εξουσίας. Σκληρούς νέους ανταγωνιστές και μετά το υπερ-τρομοκρατικό γεγονός στις 11/9/2001.
Ο ΝΕΟΣ ΑΙΩΝΑΣ ΦΑΙΝΟΤΑΝ ΟΤΙ ΑΝΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ…
Θεωρώντας όλα αυτά τα γεγονότα ο έμπειρος (αείμνηστος) Brzezinski, κατ’ αρχή επισημαίνει ό,τι: «Η αυτοανακήρυξη του προέδρου των ΗΠΑ σε πρώτο παγκόσμιο ηγέτη υπήρξε στιγμή ιδιαίτερης σπουδαιότητας για την ιστορία… Ήταν αποτέλεσμα της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης και του τέλους του ψυχρού πολέμου…
Ο νέος αιώνας, όπως φαινόταν, ανήκε στην Αμερική και ήταν ΔΙΚΟ ΤΗΣ ΚΑΘΗΚΟΝ να τον διαμορφώσει (….) Για να διερωτηθεί, τονίζοντας: «Πως οι τρεις πρώτοι πρόεδροι των ΗΠΑ που ανέλαβαν αλληλοδιάδοχα το ρόλο του υπ’αριθμόν ένα παγκόσμιου ηγέτη, Τζωρτζ Μπους ο πρεσβύτερος, Ουίλλιαμ Κλίντον και ο Τζωρτζ Μπους ο νεότερος, ερμήνευσαν την ουσία της Νέας εποχής;».
ΑΠΟ ΠΟΙΟ ΟΡΑΜΑ ΚΑΘΟΔΗΓΗΘΗΚΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ ΚΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΗΣ;
Αυτοί, λοιπόν, οι τρεις καθοδηγήθηκαν από ένα όραμα που συμβάδιζε με τις ιστορικές περιστάσεις και ακολούθησαν μια συγκεκριμένη στρατηγική. Και ποιες αποφάσεις της εξωτερικής πολιτικής υπήρξαν οι πιο σημαντικές; Για να τονίσει με έμφαση «Άφησαν τον κόσμο σε καλύτερη ή σε χειρότερη κατάσταση. Και η θέση των ΗΠΑ σ’ αυτό τον κόσμο είναι τώρα ισχυρότερη ή πιο αδύναμη;
Όμως, ποια είναι τα βασικά μαθήματα για το μέλλον που θα πρέπει να αντλήσουμε από τις δραστηριότητες των ΗΠΑ κατά τα τελευταία δέκα πέντε χρόνια (τώρα έχουν γίνει είκοσι πέντε), ως της πρώτης παγκόσμιας υπερδύναμης;
Όμως, το σημαντικό και ιδιαίτερα κρίσιμο αυτό ερώτημα απαντάται σχεδόν σε όλα τα ενδιαφέροντα περιεχόμενα του βιβλίου του με τίτλο: Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ και υπότιτλο: Τρεις πρόεδροι και η κρίση της αμερικανικής υπερδύναμης.
Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΥΤΟ-ΑΦΥΠΝΙΣΗ
Τα σημαντικά περιεχόμενα αυτού του βιβλίου (246 σελίδες) είναι έξι κεφάλαια με τους κάτωθι τίτλους:
1. Η πρόκληση της παγκόσμιας ηγεσίας
2. Η ομίχλη της Νίκης και γέννησης συγκρουομένων ιστορικών οραμάτων.
3. Το προϊστορικό αμάρτημα, νικηφόρα διπλωματία και ο εγκαταλελειμμένος θρίαμβος.
4. Η αδυναμία των καλών προθέσεων
5. Καταστροφική ηγεσία (και η πολιτική του φόβου) «στο κεντρικό μέτωπο» ως νεκροταφείο των νεοσυντηρητικών ονείρων…. και ο υπόλοιπος κόσμος.
6. Πέρα από το 2008 (και η Δεύτερη ευκαιρία της Αμερικής
. πως ηγήθηκε η Αμερική;
. θα έχει δεύτερη ευκαιρία η Αμερική, η διαδικασία της εξωτερικής πολιτικής, το αμερικανικό κοινωνό μοντέλο, η παγκόσμια πολιτική αφύπνιση και η γεωπολιτική μιας παγκόσμιας πολιτικής αφύπνισης.
ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ Η ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΗ ΜΕ ΤΑ ΛΑΘΗ ΤΗΣ ΕΦΕΣΕ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΟΥΣ
Το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου έχει τίτλο: Η πρόκληση της παγκόσμιας ηγεσίας, όπως ήδη, αναφέρουμε στην αρχή των περιεχομένων.
Αλλά, ποια είναι τα βασικά μαθήματα που πρέπει να αντλήσουμε από τις δραστηριότητες των ΗΠΑ κατά τα τελευταία δεκαπέντε έτη πίσω, ως το 2007 που κυκλοφόρησε το βιβλίο Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ως της πρώτης παγκόσμιας υπερδύναμης;
Ναι, μια υπερδύναμη, δεκαπέντε χρόνια, τρεις πρόεδροι. Αυτό είναι το θέμα του βιβλίου. Ωστόσο, η εκτίμηση που ακολουθεί δεν είναι μονάχα μια κριτική αποτίμηση, εκτός από την ανατομία αμαρτημάτων, παραλήψεων και διαφόρων σκοπιμοτήτων. Το βιβλίο, γράφει ο συγγραφέας του «θεωρεί δεδομένα και ορισμένα βασικά στρατηγικά συμπεράσματα και θεμελιώδεις κατευθυντήριες γραμμές, οι οποίες αφορούν τις σημερινές και αυριανές ιστορικές συγκυρίες που θα πρέπει να φωτίσουν τους μελλοντικούς αμερικανούς προέδρους. Γιατί ακόμη και η μέγιστη υπερδύναμη του κόσμου μπορεί να ξεστρατίσει και να θέσει σε κίνδυνο την πρωτοκαθεδρία της αν η στρατηγική της προχωρά προς λάθος κατεύθυνση και η αντίληψη που έχει για τον κόσμο δεν είναι εξασφαλισμένη».
ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΞΥΝΙΣΜΕΝΕΣ ΠΕΤΑΧΤΗΚΑΝ ΣΤΟ ΧΟΙΡΟΣΤΑΣΙΟ
Όμως, επιπλέον τονίζει ο Brzezinski, οι αμερικανοί χρειάζεται να αναρωτηθούν κατά πόσον η αμερικανική κοινωνία καθοδηγείται από αξίες και κατά πόσον η κυβέρνησή της είναι δομημένη με τρόπον ώστε να αντιστοιχεί σε μια αποτελεσματική μακροπρόθεσμη παγκόσμια ηγεσία.
Καταλαβαίνουν άραγε την ιστορική στιγμή κατά την οποία η χώρα τους βρίσκεται να δρα ως παγκόσμια ηγετική δύναμη;
Όμως, στο μεγάλο θέμα των ΑΞΙΩΝ ο ποιητής της MASSA CΟNFUSA ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΕΥΚΟΡΕΙΤΗΣ – ΚΑΚΑΒΕΛΑΚΗΣ απάντησε στη σελίδα 60 (εκδόσεις ΕΡΜΕΙΑΣ 1972 με το κάτωθι ποίημα που έχει τίτλο:
Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΣΤΟ ΧΟΙΡΟΣΤΑΣΙΟ
(απόσπασμα)
Η πυραμίδα αξιών ξυνισμένη
Πετάχτηκε στο χοιροστάσιο
Η τάξη των εμπόρων στο
Χωράφι της επιμιξίας
ανακατεύει τις αποφάσεις
Για την υπεραπόφαση
Χειρότερες πολύ χειρότερες
Οι τροφές με τα συντηρητικά
Χειρότεροι κι οι passengers
Οι ατέλειωτοι passengers
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΕ ΣΤΗΝ ΗΤΤΑ ΤΟΥ ΧΙΤΛΕΡΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΣΤΑΛΙΓΚΡΑΝΤ
Ο Brzezinski σε πέντε από τα έξι μέρη του βιβλίου – που όπως ανέφερα ήδη- μέσα από τον κεντρικό άξονα των κατά το δυνατόν αντικειμενικών εκτιμήσεών του για τη «Δεύτερη ευκαιρία» της Αμερικής προσπαθεί με τον υπότιτλο:
«Τρεις πρόεδροι και η κρίση της αμερικανικής Υπερδύναμης. Προσπάθεια,, με υψηλό βαθμό παγκόσμιας ιστορικής ευθύνης», για να αναδείξει ο συγγραφέας την πραγματική και ουσιαστική σημασία των εφιαλτικών γεγονότων του δευτέρου παγκόσμιου πολέμου που δεν έληξε μόνο με την ατομική βόμβα των αμερικανών στην Ιαπωνία, αλλά, κυρίως, με την συντριβή των γερμανικών στρατιωτών από την μάχη, έως εσχάτων του Σταλινικού στρατού και του Σοβιετικού Λαού, για να οικειοποιηθεί η Αμερική το μεγάλης σημασίας αυτό γεγονός. Όμως ο Brzezinski αποκαλύπτει πλείστα άλλα γεγονότα, που οδήγησαν στη συνέχεια την Αμερική του παγκοσμίου θαυμασμού στον άδοξο αυποθαυμασμό από πολλούς λαούς της αποτυχίας της Αμερικής. Κυρίως των 3 προέδρων στους οποίους εστιάζει το λόγο του ο Brzezinski
Σημείωση:
Λόγος, που πρέπει να γίνει και σήμερα γνωστός για την ιδιαίτερη σημασία του, τώρα και αύριο.
Γι’αυτό θα συνεχίσουμε με 1-2 ακόμα άρθρα μας.
