Σημαντική και πολύ ενδιαφέρουσα ήταν η παρουσίαση της συνέκδοσης του Εθνικού Ιδρύματος «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» και του ιδρύματος της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή 29/7 στον αύλειο χώρο του Μεγάρου Μητροπολίτης Ειρηναίος Γαλανάκης, στη Χαλέπα Χανίων.
• Τίτλος του βιβλίου: «Ελευθέριος Βενιζέλος. Η διαμόρφωση της πολιτικής σκέψης του: Ιδεολογικές αφετηρίες και επιρροές».
• Πλήρες ρεπορτάζ γράφτηκε χθες στα Χ.Ν. Εδώ, στις «εφημερίες», απλά θα επισημάνουμε κάποια απ’ όσα ειπώθηκαν ή… υπονοήθηκαν από τους τέσσερεις ομιλητές: Την αναπληρώτρια υπουργό Παιδείας κυρία Σία Αναγνωστοπούλου, τον βουλευτή Επικρατείας της Ν.Δ., Χανιώτη κ. Θεόδωρο Φορτσάκη, την πρώην βουλευτή (Ποτάμι) Χανιώτισσα κυρία Αντιγόνη Λυμπεράκη και τον πρώην υπουργό Οικονομικών, Χανιώτη επίσης, κ. Νίκο Χριστοδουλάκη.
• Ειπώθηκαν, κόσμια μεν, σχεδόν αντιθετικά δε επιχειρήματα, σχετικά με την προσωπικότητα, τις ιδεολογικές αφετηρίες και το έργο του Ελευθερίου Βενιζέλου. Πολιτικές αιχμές, δηλαδή.
Πρωτοτυπία
• Από μόνος του ο τίτλος του βιβλίου μας παραπέμπει στην πολιτική.
• Κατά συνέπεια, οι αναγνώστες του βιβλίου αρχικά, και οι παρουσιαστές του κάθε φορά, έχουν τη δυνατότητα να συσχετίσουν, στο μέτρο του δυνατού, τις ομοιότητες ή όχι του χθες με το σήμερα. Και βέβαια είναι φυσικό να το κάνουν επηρεασμένοι από τη δική τους ιδεολογία και πολιτική σκέψη. Και αυτό ήταν το επιπλέον… αλάτι και το πιπέρι, που προσλάβαμε, όσοι παραβρεθήκαμε στην κατάμεστη αυλή του Ιδρύματος.
• Αυτό ακριβώς έκαναν και οι εξαιρετικοί ομιλητές, προσκεκλημένοι του ιδρύματος και του γενικού διευθυντή του κ. Νίκου Παπαδάκη.
• Βεβαίως, αυτού του είδους οι παρουσιάσεις με ομιλητές πολιτικούς διαφορετικών ιδεολογιών και κομμάτων (ειδικά σήμερα) ενέχουν και το ρίσκο να ξεφύγει η ιστορική και πολιτική παρουσίαση και να υπάρξει πολιτική αντιπαράθεση.
• Οχι, στα πάνελ του ιδρύματος πάντως, έτσι όπως τα επιλέγει και τα συντονίζει πάντα ο γενικός δ/ντής του κ. Νίκος Παπαδάκης. Ο οποίος προνοεί και προλαμβάνει με τον δικό του μοναδικό τρόπο, ιστορικής – «διπλωματικής» παρέμβασης, όταν και όπου δει, ώστε κατά τη συζήτηση να αναδειχθούν μεν οι διαφορετικές προσεγγίσεις, αλλά και οι συμπτώσεις.
• Αυτό έγινε και τις προάλλες. Ο κ. Νίκος Παπαδάκης προλογίζοντας την εκδήλωση και τους πολιτικούς ομιλητές, μίλησε για την πρωτοτυπία του εγχειρήματος της συνέκδοσης.
• Μια πρωτοτυπία, είπε, που συνίσταται στο ότι το βιβλίο αναδεικνύει το ιδεολογικό οπλοστάσιο και τις καταβολές του μεγάλου πολιτικού. Μια πρωτοτυπία καθώς θεωρεί ότι δεν υπάρχει άλλη προσπάθεια τέτοιου βεληνεκούς για άλλον πολιτικό της νεότερης Ελλάδας.
Πολιτικές αιχμές
• Πράγματι, λοιπόν. Οι τέσσερις ομιλητές πέτυχαν (μέσα από αρκετές καίριες αντιθέσεις κατά τις προσεγγίσεις τους) να μας αναλύσουν την ιστορική και πολιτική προσωπικότητα του Βενιζέλου σύμφωνα με τις δικές τους πολιτικές αναγνώσεις. Συμφώνησαν πάντως όλοι στο ότι ο Βενιζέλος ήταν και είναι μέχρι σήμερα η μεγαλύτερη πολιτική προσωπικότητα.
• Μια γενική εκτίμηση είναι ότι εκτός από την αναπληρώτρια υπουργό κυρία Αναγνωστοπούλου, οι άλλοι τρεις ομιλητές μοιάζει να έχουν μια … «συγγενική» πολιτική σχέση με τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
• Πρώτος ομιλητής ήταν ο κ. Θ. Φορτσάκης. Τη σειρά, μάλιστα, τη συμφώνησαν μεταξύ τους. «Έκλεισε», δηλαδή, η κυρία υπουργός. Προφανώς για να έχει τη δυνατότητα να απαντήσει σε τυχόν αναφορές στο σήμερα. Και όντως, χρειάστηκε να το κάνει. Και, νομίζουμε -λανθασμένα- και ονομαστικά τόσο στον κ. Φορτσάκη, όσο και στον κ. Χριστοδουλάκη.
• Σαφείς πολιτικές αιχμές, λοιπόν, άφησε ο βουλευτής επικρατείας της Ν.Δ. σχετικά με την αρχαιογνωσία (όχι αρχαιοπληξία) του Βενιζέλου ειδικότερα για τον Θουκυδίδη και τον Αριστοτέλη και τη σημερινή πρακτική να βγάλουμε τα αρχαία από το σχολείο. Μίλησε για τη μεγάλη γλωσσομάθεια του Βενιζέλου που του επέτρεπε να κινείται άνετα στο τότε διεθνές πολιτικό σύστημα, ενώ σήμερα βουλευτές δεν μιλούν καμιά γλώσσα. Για τη νομική του κατάρτιση και το γεγονός ότι δημιούργησε θεσμούς στο ελληνικό κράτος με νόμους και τάξη. Ότι δημιούργησε το Συμβούλιο της Επικρατείας για να προσφεύγουν οι πολίτες και κατά του κράτους, ενώ σήμερα λέμε ότι θα το καταργήσουμε. Για τις κυρώσεις που θεωρούσε και ο Αριστοτέλης ότι πρέπει να επιβάλλονται στους μη νομοταγείς ώστε να υπάρχει κράτος δικαίου. Ότι ο Βενιζέλος στηριζόταν στον φιλελεύθερο κοινωνικό ριζοσπαστισμό.
• Εξαιρετική –από στήθους- ομιλήτρια η οικονομολόγος κυρία Αντιγόνη Λυμπεράκη (η μαμά Αρτεμησία Λυμπεράκη – Μητσοτάκη παρακολουθούσε συγκινημένη) μίλησε για τις αντιστοιχίες που μπορούσε να έχει η πολιτική του Βενιζέλου στο σήμερα. Εστιάζοντας κυρίως και στο οικονομικό σκέλος, που άλλωστε την αφορά ως οικονομολόγο.
• Τι θα μπορούσαν να προσφέρουν, άραγε σήμερα, οι ιστορικές και πρακτικές παρακαταθήκες του Ελευθερίου Βενιζέλου; Σε μια χώρα που βρίσκεται σε ακραίες καταστάσεις οικονομικής δυσλειτουργίας;
• Τι ήταν εκείνο που βοήθησε τον Βενιζέλο να κάνει δυο φορές τη χώρα του να ορθοποδήσει; Μα, η δυνατότητά του για διεισδυτική ανάλυση για το πού πήγαιναν τα πράγματα γύρω μας (κάτι που επεσήμανε μετά και ο κ. Χριστοδουλάκης). Ο Βενιζέλος, είπε χαρακτηριστικά, δεν ήθελε να γίνει η Ελλάδα μια «μάντρα οικοδομικών υλικών κατεδάφισης». Το σημερινό πολιτικό σύστημα, κατέληξε η κυρία Λυμπεράκη, έδωσε εξετάσεις και απέτυχε. Πρέπει σήμερα να σκεφτούμε πού είμαστε και τι μπορούμε να κάνουμε με τα υλικά που έχουμε. Ο Βενιζέλος τα κατάφερε, είπε, γιατί είχε φιλελεύθερη αντίληψη.
• Στιβαρός ομιλητής, θετικός και πρακτικός, με γνώση και πυξίδα για το πού θέλει να το πάει, ο πρώην υπουργός κ. Νίκος Χριστοδουλάκης, ξεκαθάρισε από την αρχή ότι –κατά τη γνώμη του, ο Βενιζέλος δεν είχε συγκεκριμένη ιδεολογία.
• Αυτό που καθόρισε τον Βενιζέλο, είπε στο περίπου, δεν είναι η ιδεολογία του, είναι η βαθιά του πεποίθηση, ο ζήλος και η εμμονή του για την ανόρθωση της χώρας όλες τις φορές. Με την παιδεία και τις γνώσεις του, είδε από τότε, ότι η Ελλάδα προορίζεται να είναι στην Ευρώπη. Πέτυχε στο προσφυγικό. Πίστεψε στην ανάγκη ένταξης της Ελλάδας στο διεθνές οικονομικό γίγνεσθαι. Πίστεψε στην οικονομική ανάπτυξη και σταθερότητα. Γιατί είναι ανήθικο, είπε ο κ. Χριστοδουλάκης, να μιλάς για ανάπτυξη με 25% ανεργία που απειλεί και την κοινωνική συνοχή. Ο Βενιζέλος «έφτιαξε» θεσμούς που εξυπηρετούν μακροπρόθεσμα την πατρίδα και δεν ήταν κομματικά τρόπαια.
• Από τη μεριά της η υπουργός κυρία Αναγνωστοπούλου «αναγκάστηκε» να υπερασπιστεί τις «αιχμές» για τις αλλαγές στην Παιδεία που τώρα προωθούνται και υποστήριξε ότι ο Βενιζέλος είχε ιδεολογία.
• Τότε, είπε, στήθηκαν τα μεγάλα μέτωπα του τι είναι προοδευτικό και τι συντηρητικό και ο Βενιζέλος ήταν ένας δραματικός πολιτικός που έζησε σε μια μεταβατική εποχή. Όπως ισχυρίστηκε όμως η κυρία υπουργός, ο Βενιζέλος ήταν και ο πολιτικός του ιδιώνυμου και του πολιτικού διχασμού και προλείανε το έδαφος για την περίοδο Μεταξά.
• Άραγε, ο Λευτέρης, από εκεί επάνω από τη «βίγλα» του στο Ακρωτήρι, ήταν ικανοποιημένος από τις τρεις και μία πολιτικές προσεγγίσεις;
• Εμείς, πάντως ναι.
