Το μοναστήρι της Παναγίας Καρδιώτισσας (Κεράς)

1 από 2

Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Κρήτης
ΤΙΜΟΘΕΟΥ

Εκδόσεις  “ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ”    Ηράκλειο Κρήτης

Οι περιπέτειες της θαυματουργικής φορητής εικόνας της και η μεγάλη Θεομητορική εορτή της Κοιμήσεως, που είναι μία από τις δώδεκα μεγάλες εορτές της βυζαντινής εκκλησίας.

Πάντως, στην Κρήτη, πριν από 40 χρόνια που ήταν 845 ιστορημένες εκκλησίες, οι  156 είναι αφιερωμένες στην Παναγία. Για να έχουμε στον Νομό Χανίων πολλές εκκλησίες της Κοίμησης, με κορυφαίες τις εκκλησίες των ιστορικών Μονών της Γωνιάς και της Χρυσοσκαλίτισσας και άλλες…
Ομως, σήμερα που οι εορτασμοί είναι λιγότερο για την ιερότητά τους και περισσότερο για την διασκεδαστικότητά τους, πόσο θ’ αντέξουν οι Χριστιανοί την ΑΘΕΪΑ ΤΗΣ ΑΠΑΝΘΡΩΠΙΑΣ ΠΟΥ ΖΟΥΜΕ;
ΓΙΑΤΙ ΑΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ Η ΑΘΕΪΑ, αποτελεί, μάλλον, υπερ-αναγκαιότητα η ενθεΐα με αποφασιστική αναγέννηση του μεγάλου ιδεώδους της ειρήνης της Παναγίας, του Χριστού και της αγάπης…

Η ΚΑΡΔΙΩΤΙΣΣΑ (ΚΕΡΑ)
Σε όλο τον χριστιανικό κόσμο και ιδιαίτερα σε όλους τους Ορθόδοξους ναούς, η Παναγία και Θεοτόκος, γιορτάζεται με ιδιαίτερη ευαισθησία, πίστη και θαυματουργικότητα. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα και στην Κρήτη, πιο ιδιαίτερα ο μακαριστός αρχιεπίσκοπος Κρήτης ΤΙΜΟΘΕΟΣ (Παπουτσάκης) στο βιβλίο που έγραφε με τίτλο “ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΑΡΔΙΩΤΙΣΣΑΣ (ΚΕΡΑΣ)”, εκδ. “ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ” – Ηράκλειο Κρήτης, στην αρχή του πρώτου κεφαλαίου αναφέρει ότι: «Υστερα από τον Κύριον, η Παναγία είναι το…

ΤΟ ΓΛΥΚΥΤΕΡΟ ΟΝΟΜΑ ΣΤΑ ΧΕΙΛΗ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ
…προσφιλέστερο και γλυκύτερο όνομα στα χείλη των χριστιανών. Στις χαρές και τις λύπες, η Παναγία είναι καταφυγή, προστασία και παρηγοριά. Για να γίνει ως Μητέρα του Χριστού, Μητέρα όλων των πιστών. Αυτή εδόξασε ο Χριστός και την τιμούν, την προσκυνούν και τη μακαρίζουν “πάσαι αι γενεαί, ως τιμιωτέραν των Χερουβείμ και ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφείμ”».
Για να συμπληρώσει -πριν 40 χρόνια που έγραψε το μικρό τομίδιο των 50  σελίδων- ότι από τις ιστορημένες εκκλησίες στην Κρήτη οι 156 είναι καθιερωμένες στην Παναγία, ενώ χτίζονται συνέχεια ναοί αφιερωμένοι σ’ αυτήν. Με αναρίθμητα ονόματα που της αποδίδονται, ανάλογα…

ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
…με τις εορτές και τον τόπο, την ιστορία και τα θαύματά της. Η επωνυμία Καρδιώτισσα έχει σχέση με την καρδιά, την αγάπη, τη στοργή, τη βοήθεια και την προστασία της. Η επωνυμία αυτή δεν υπάρχει πουθενά αλλού στην Κρήτη και στην Ελλάδα, ούτε σε εκκλησία, ούτε σε Μονή. Απομένει μοναδική τούτη η Μονή της Παναγίας Κεράς της Πεδιάδας Ηρακλείου και ένας παλαιός ναός – προσκύνημα το χωριό Αγιος Θωμάς Μονοφατσίου (Γενέσιον της Θεοτόκου), που εορτάζει στα Γενέθλια της Παναγίας 8 Σεπτεμβρίου, 23 μέρες μετά τη μέγιστη εορτή της Θείας Κοιμήσεως. Η οποία εορτάζεται δοξαστικά και λατρευτικά στα μεγάλα προσκυνήματα του Νομού Χανίων, της Κρήτης και της Ελλάδας ολόκληρης.

ΓΩΝΙΑ ΚΑΙ ΧΡΥΣΟΣΚΑΛΙΤΙΣΣΑ ΔΟΞΑ ΚΑΙ ΧΑΡΑ
Αλλά και σε όλες τις χαμένες πατρίδες της Μικράς Ασίας και της Μέσης Ανατολής, με πρώτο μεγάλο προσκύνημα την ιστορική Μονή Γωνιάς, παράλληλα με τη Μονή της Χρυσοσκαλίτισσας, δοξάζεται στον Νομό μας η μεγάλη χριστιανορθόδοξη εορτή της Κοιμήσεως.
Για να εορτάζεται παράλληλα με την πνευματική χάρη και η θαυματουργική παράδοση εικόνων, όπως στην Τήνο την ελληνική και τη Λούρδη τη γαλλική.
Και, βέβαια, όχι μόνο σε εικόνα της Θείας Κοιμήσεως, αλλά και σε άλλες εικόνες του Γενέσιου της Παναγίας, του Ευαγγελισμού, κ.λπ.

ΣΤΟ ΘΑΥΜΑ ΣΥΝΤΕΛΕΙ Η ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ Η ΧΑΡΗ ΤΗΣ
Για να τονίσει ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Τιμόθεος (με τον οποίο σε πολλά επίπεδα συνεργαστήκαμε) ότι στην πραγμάτωση θαυμάτων και σήμερα δεν συντελεί μόνο η βοήθεια και η χάρη της Παναγίας, του Κυρίου και των αγίων, αλλά έχει μεγάλη σημασία η πίστη, η ευλάβεια και η αφοσίωση των χριστιανών. Θέσεις που δεν τις αποκλείει και η σύγχρονη ψυχολογική επιστήμη σήμερα.
Πάντως η εικόνα της Παναγίας της Καρδιώτισσας έχει τη δική της ιστορία. Την ξεκίνησε ο Αγιος Λάζαρος, μοναχός αγιογράφος, που έζησε στα χρόνια του εικονομάχου αυτοκράτορα Θεόφιλου το 824 – 842 μ.Χ. Ο διώκτης αυτοκράτορας των αγίων εικόνων διέταξε να μεταφερθεί η εικόνα από την Κρήτη στην Κωνσταντινούπολη. Από εκεί, σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα “θαυματουργικά” έφυγε και ξαναγύρισε στη θέση της…

ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ  ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΩΤΙΣΣΑΣ
Από εκεί, για δεύτερη φορά ο Θεόφιλος διέταξε να ξαναφέρουν την εικόνα στην Πόλη, αλλά λήφθηκαν μέτρα αδιανόητα για να αποτρέψουν νέα φυγή της εικόνας. Δέσανε με αλυσίδες σε μαρμάρινη στήλη το εικόνισμα, αλλά αυτή ξαναγύρισε πάλι στη θέση της στο Μοναστήρι παίρνοντας μαζί της την αλυσίδα και την κολόνα. Οπως φαίνεται σήμερα στην εικόνα στο τέμπλο την αλυσίδα και στην αυλή της μονής περιφραγμένη με καγκελωτό τη μαρμάρινη κολόνα.
Υστερα, όμως από αυτό, όπως αναφέρθηκε στην παράδοση του μοναστηριού, η εικόνα της Καρδιώτισσας απέκτησε μεγάλη λάμψη για θαυματουργικά συμβάντα, αλλά η θαυματουργός εικόνα βρέθηκε σε περιπέτεια, όταν τον Μάη του 1982 κλάπηκε, για να πουληθεί από ιερόσυλους διαρρήκτες. Ομως, οι διαρρήκτες πιάστηκαν και υπέδειξαν τον τόπο που την είχαν σε κλαδιά κρυμμένη.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ ΜΕ ΜΙΚΡΟΤΕΡΗ ΠΙΣΤΗ
Πάντως, η Παναγία όσο κι αν στη σύγχρονη εποχή δεν λατρεύεται όπως παλιότερα, με βαθιά συναίσθηση συναισθηματικής ιερότητας, κυρίως από τους αρνητές της σύγχρονης υλιστικής κοινωνικής αντίληψης και ζωής, δεν παύει να εορτάζεται δοξαστικά όσο κι αν όλες οι πανηγύρεις αποτελούν πλέον μια αφορμή μεθυστικής, ακόμη και οργιαστικής διασκεδαστικής ευκαιρίας.
Αλλά, τόσο στις παλιότερες εποχές με τις δογματικές αντιπαραθέσεις σε Ανατολή και Δύση, ο ρόλος και η θέση της Παναγίας ήταν διακριτός και ελπιδοφόρος σε όλη τη χριστιανική λατρεία. Για να αποτελέσει τη Θεομητορική συνεχή λάμψη της ανθρώπινης καταφυγής, παράλληλα με τους Μεγάλους Θεοπατορικούς και αγιολογικούς εορτασμούς της Ορθοδοξίας και των άλλων χριστιανικών εκκλησιών.

Ο ΠΡΟΚΛΟΣ ΑΝΕΒΑΣΕ ΤΟΥΣ ΤΟΝΟΥΣ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
Ο Αγιος Πρόκλος (ιερέας υπό τον Πατριάρχη Αττικό 406-425 μ.Χ.) τα Χριστούγεννα του 430, σε μια “εμπρηστική” ομιλία του στην Αγία Σοφία Κωνσταντινουπόλεως, παρουσία του εικονομάχου Νεστορίου, προμάχησε υπέρ της Παναγίας της Θεοτόκου.
Για να ανεβάσει στα ύψη την εικονογραφία και την τυπολογία της Παναγίας. Από τότε αξιοποίησε σχετικά χωρία από κείμενα του Αγίου Εφραίμ του Σύρου και άλλων. Για να δημιουργήσει πρότυπο για τη μεταγενέστερη βυζαντινή ομιλητική για την Παναγία καθώς και για την απεικόνισή της…
Η ομιλία του Πρόκλου επικυρώθηκε ουσιαστικά από τη σύνοδο της Εφέσου. Για να διευρυνθεί η πίστη και οι εορτασμοί για την Παναγία, όπως αναφέρεται στον σημαντικό τόμο “ΜΗΤΗΡ ΘΕΟΥ”, κατά τη διάρκεια του 6ου αιώνα έχουμε εξάπλωση των Θεομητορικών εορτών και ιδίως της Κοίμησης της Θεοτόκου, η οποία καθιερώθηκε επίσημα επί αυτοκράτορα Μαυρικίου (587-602), να εορτάζεται στις 15 Αυγούστου. Για να αποτελέσει αυτός ο Θεομητορικός δοξασμός μια από τις ΔΩΔΕΚΑ μεγάλες εορτές της Βυζαντινής εκκλησίας, ενώ από τότε η ΚΟΙΜΗΣΗ θα ενταχθεί στο θεματολόγιο της απεικόνισης της Παναγίας στη Βυζαντινή τέχνη, για να γίνει μια από τις σημαντικότερες γιορτές στην Κωνσταντινούπολη και σε όλο τον ορθόδοξο και τον χριστιανικό κόσμο.

ΤΩΡΑ ΠΟΣΟ Θ’ ΑΝΤΕΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΘΕΪΑ ΤΗΣ ΑΠΑΝΘΡΩΠΙΑΣ;
Για να έχει συνδεθεί η εικονογραφία τόσο της Κοίμησης, όσο και των άλλων εορτών της Παναγίας με εξιστορήσεις θαυμάτων, όπως η ιστορία που αναφέρει ο ιστορικός Ευάγριος (τέλη 6ου αιώνα μ.Χ.) όπου ένας υαλουργός Εβραίος, έσπρωξε το παιδί του μέσα στο καμίνι, για να σωθεί από την Παναγία. Με αποτέλεσμα να ασπαστούν τον χριστιανισμό, τόσο το παιδί και η μητέρα του…
Για να έχουμε στους χριστιανικούς αιώνες θαυματουργές εμφανίσεις της Παναγίας ή σε θαύματα που συνδέονταν με τις εικόνες (όπως στην εικόνα της Παναγιάς ΚΑΡΔΙΩΤΙΣΣΑΣ Κεράς), που αναφερθήκαμε στο σημερινό κείμενο ή με θαυματουργικές προστασίες της Παναγίας για την προστασία πόλεων, όπως έγινε με την παρουσία της στα τείχη, όταν την Πόλη κατέλαβαν οι Αβάροι και αργότερα οι Πέρσες…
Αιώνες αιώνων χριστιανικής πίστης με θαύματα Χριστού, θαύματα Παναγίας, θαύματα αγίων, οσίων με τη θεουργία του ιερού. Τώρα, όμως, που “κήρυκες” και “απόστολοι” διακηρύσσουν την αναγκαιότητα του αθεϊσμού, με βίβλο “ΑΘΕΟΥ”, πόσο η ανθρωπότητα θ’ αντέξει την αγριότητα των απάνθρωπων και άθεων καιρών. Στους οποίους έχουν εγκληματική ευθύνη απάνθρωποι χριστιανοί.