Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Θρύλοι και παραδόσεις για την Τριμάρτυρη

Καλοί μου φίλοι, καλό Παρασκευο-σαββατοκύριακο! Θρύλοι και παραδόσεις για την Τριμάρτυρη, τον Καθεδρικό Ναό της πόλης των Χανίων, το κεντρικό κλίτος του οποίου είναι αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου, που γιορτάζουμε κάθε χρόνο στις 21 Νοεμβρίου σαν σήμερα, στον σημερινό Παιδότοπο. Θρύλοι και παραδόσεις έτσι όπως ο καταξιωμένος ανά το πανελλήνιο συμπολίτης μας συγγραφέας Βασίλης Γ. Χαρωνίτης γλαφυρά τούς και τις έχει καταγράψει στο βιβλίο του “Η Κρήτη των θρύλων” κι έτσι, όπως με τις όμορφες ζωγραφιές τους μερικά απ’ τα παιδιά της Στ2 τάξης του 5ου Δημ. Σχ. Χανίων τούς και τις φαντάζονται. Πολλά τα “ευχαριστώ” που οφείλω τόσο στη φίλη διευθύντρια του Σχολείου Αγγελική Χριστοφή, όσο και στη δασκάλα της τάξης Ελπίδα Μπάρκα, που υιοθέτησαν την πρόταση που τους έγινε: να διανθίσουν τα παιδιά με ζωγραφιές το κείμενο του Βασίλη Χαρωνίτη για την Τριμάρτυρη, αφού πρώτα το κάνουν μάθημα… Και βέβαια συγχαρητήρια σε όλα τα παιδιά που ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό, άσχετα αν δεν χώρεσαν οι ζωγραφιές κάποιων… Χρόνια πολλά σε όλους και ξεχωριστά στις Μαρίες. Σας χαιρετώ με αγάπη όλους!

…] Η Τριμάρτυρη, ο καθεδρικός ναός των Χανίων, γιορτάζει στις 21 του Νοέμβρη κάθε χρόνο. Ο κόσμος έρχεται και δείχνει την ευλάβεια και την πίστη του. Σκύβει κι ασπάζεται τη μικρή ασημοσκεπασμένη εικόνα, που βρίσκεται στο προσκυνητάρι, αριστερά όπως μπαίνομε από την κεντρική πόρτα κι ανάβει κερί. Πολλοί, που ξέρουν για την εικόνα, διηγούνται την ιστορία και τα παθήματα της. Λένε, πως κάποτε την πήγαν σε ζωγράφο να ζωντανέψει τα ξεθωριασμένα απ’ την πολυκαιρία χρώματά της, μ’ αυτή έφυγε την ίδια νύχια, γύρισε στο μέρος ακριβώς που την είχαν πριν και ταυτόχρονα παρουσιάστηκε στον ύπνο εκείνου που την είχε πάρει και τη φύλαγε και του παράγγειλε: «μπαντανάδες δε θέλω…» . Λένε κι άλλα πολλά. Ας τα βάλομε όμως σε μια σειρά: Το 1645 που τουρκοπατήθηκαν τα Χανιά, στη θέση που σήμερα υψώνεται η Τριμάρτυρη ήταν και τότε ναός χριστιανικός που οι Τούρκοι τον έκαμαν σαπουναριό. Πέταξαν όλα όσα θύμιζαν την προηγούμενη μορφή του χώρου κι έφεραν καζάνια, λάδια, αλάτι κι όλα όσα χρειάζονταν να γίνει το σαπούνι! Ομως το χτήριο δεν έπαψε να θεωρείται χώρος ιερός, ακόμη κι απ’ τους Τούρκους. Βέβαια, σταμάτησαν οι όρθροι και οι λειτουργίες· δεν ακούγονταν ύμνοι και ψαλμοί και δεν καιγόταν θυμίαμα. Αλλά και τι μ’ αυτό; Η εικόνα της Παναγίας έμενε πάντα εκεί στη θέση της κι υπήρχε άσβηστο μπροστά της το καντήλι. Σε τούτο το σαπουναριό γίνονταν κι άλλα περίεργα. Το σαπούνι που έφτιαχναν δεν ήταν καλό. Ό,τι κι αν έκαναν δεν ψηνόταν, όπως έπρεπε. Οι Τούρκοι ιδιοκτήτες έφερναν τον ένα τεχνίτη ύστερ’ από τον άλλο, αλλά το αποτέλεσμα έμενε το ίδιο. Το σαπούνι δεν πετύχαινε. Και να ήταν μόνο το σαπούνι; Οι γειτόνοι δεν έπαυαν να διηγούνται πως έβλεπαν ένα φως να τριγυρίζει στη σκεπή τις νύχτες, άκουγαν παράξενους νυχτερινούς θορύβους, το παιδί του ιδιοκτήτη έπεσε στο πηγάδι και σώθηκε θαυματουργικά, έβλεπαν παράξενα όνειρα κι άλλα πολλά. Ο ίδιος, μάλιστα, ο τεχνίτης του σαπουναριού, μια νύχτα, λέει, είδε μια μαυροφόρα στον ύπνο του και του ’πε: «Εγώ το σπίτι μου δεν θέλω να είναι σαπουναριό. Δε σε πειράζω, αλλά να φύγεις» Ο τεχνίτης φοβήθηκε κι έφυγε, παίρνοντας όμως μαζί του και την εικόνα. Στο μεταξύ ο ιδιοκτήτης του σαπουναριού γίνηκε πρωθυπουργός της Τουρκίας και η χριστιανική Κοινότητα Χανίων τού ζήτησε την άδεια να χτίσει ναό, γιατί οι “Αγιοι Ανάργυροι” δε χωρούσαν τους χριστιανούς της πόλης. Ο Σουλτάνος, που σ’ αυτόν έφτασε η αίτηση, έδωσε την άδεια μαζί με μια δωρεά από 100.000 γρόσια και ο πρωθυπουργός, από ευγνωμοσύνη για τη σωτηρία του γιου του, χάρισε το σαπουναριό μαζί με 30.000 γρόσια. Το νέο κυκλοφόρησε αμέσως κι η χαρά του κόσμου ήταν απερίγραπτη.

Ο τεχνίτης του σαπουνιού, που είχε πάρει την εικόνα μαζί του, όταν έφυγε, μόλις έμαθε πως το σαπουναριό θα γινόταν ναός, την πήρε και την πηγε σε ζωγράφο να την περιποιηθεί. Μα, όπως είπαμε, την ίδια νύχτα η εικόνα γύρισε στο σπίτι του και ταυτόχρονα του παρουσιάστηκε στον ύπνο, λέγοντας του: «μπαντανάδες δε θέλω». Στο μεταξύ, το έργο για το χτίσιμο του ναού είχε αρχίσει. Ετσι ο τεχνίτης πήρε την εικόνα και την έφερε στα Χανιά. Στην αρχή τη φύλαξαν στους Αγίους Αναργύρους κι όταν προχώρησε κάπως το έργο, την έφεραν με πομπή και την τοποθέτησαν στον τοίχο της πρόσοψης. Η ανέγερση του ναού προχωρούσε γοργά, η μια δωρεά διαδεχόταν την άλλη και το 1860 ο ναός ήταν έτοιμος μαζί με το καμπαναριό. Η καμπάνα τοποθετήθηκε κι ο ήχος της απλώθηκε στην πόλη. Καλούσε τους χριστιανούς σε προσκύνημα και σε ζωντάνεμα μνήμης. Οι Τούρκοι αντέδρασαν αμέσως και κατάφεραν να την κατεβάσουν και να την κρύψουν. Ευτυχώς, όχι για πολύ. Ενας χριστιανός τη βρήκε, ανέβηκε τη νύχτα οτο καμπαναριό, την κρέμασε και το ξημέραιμα ο ήχος της ξύπνησε τους Χανιώτες. Ο ίδιος ήχος διαλάλησε αργότερα τον ερχομό της λευτεριάς και συνεχίζει ως τα σήμερα… Ετσι γίνηκε η Τριμάρτυρη. Ενα στολίδι των Χανιών που δέθηκε μ’ όλα τα μεγάλα και τ’ αξιομνημόνευτα του τόπου γεγονότα. Ποιητικά το παρουσίασε ο Αντωνιάδης, με το επίγραμμα που βρίσκεται στην πρόσοψη της: «Της θεομήτορος ναόν, ω διάβατα, βλέπεις, ον τέκνα ωκοδόμησαν πιστά της εκκλησίας προσφεύγοντα πτηνά δειλά εν μέσω τρικυμίας υπό αυτήν την πτέρυγα της ουρανίας σκέπης!». Και κάθε χρόνο στις 21 του Νοέμβρη, που γιορτάζει η χάρη Της, οι Χανιώτες ασπάζονται τη μικρή ασημοσκεπασμένη εικόνα Της, δείχνοντας, έτσι, την πίστη και την ευλάβεια τους. Ταυτόχρονα, όμως, τιμούν την ιστορία του τόπου, τους αγώνες και τις θυσίες των προγόνων, που μοιάζουν τόσο απίστευτα, ώστε γίνηκαν θρύλοι… (Bασίλη Γ. Χαρωνίτη, “Η Τριμάρτυρη” από το βιβλίο “Η Κρήτη των θρύλων”, εκδ. “Σμυρνιωτάκης”)


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα