Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Τα Χανιά εγκλωβισμένα στις τέσσερις έδρες

Το ισχύον εκλογικό σύστημα, της ενισχυμένης αναλογικής και το νέο της απλής αναλογικής, που ψηφίστηκε το καλοκαίρι του 2016 και θα ισχύσει από τις μεθεπόμενες βουλευτικές εκλογές, παρουσιάζουν στην εφαρμογή τους πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Άλλωστε η κουβέντα γύρω από την εφαρμογή των εκλογικών συστημάτων είναι πολυδιάστατη και κρατάει πάνω από 130 χρόνια.
Στην πραγματικότητα υπάρχουν δύο απόψεις που είναι μεταξύ τους αντικρουόμενες. Στην περίπτωση της πλειοψηφικής εκλογής η έμφαση δίνεται στη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης, ενώ στην αναλογική στο εύρος των δυνατοτήτων που επιτρέπει όσο το δυνατόν περισσότεροι εκλογείς να νιώθουν αντιπροσωπευόμενοι.
Ο νόμος 3626/2008 ή αλλιώς νόμος Παυλόπουλου, συνδυάζει στοιχεία απλής αναλογικής και πλειοψηφικού. Ένα από τα παράδοξα του συγκεκριμένου νόμου αναφέρεται στην κατανομή των εδρών. Στις μονοεδρικές την έδρα την παίρνει το πρώτο κόμμα. Στις διεδρικές τα δύο πρώτα κόμματα. Στις 20 περιφέρειες που διαθέτουν πάνω από 4 έδρες, η κατανομή των εδρών ακολουθεί μια πιο φυσιολογική ροή. Ενώ η παραδοξότητα του νόμου εμφανίζεται στις 12 τριεδρικές και στις 10 τετραεδρικές περιφέρειες.
Στις τριεδρικές ο νόμος αναφέρει ότι η κατανομή γίνεται αναλογικά και τις 3 έδρες καταλαμβάνουν τα τρία πρώτα κόμματα. Στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές, το Σεπτέμβριο του 2015, το γράμμα του νόμου δεν εφαρμόστηκε σε όλες τις τριεδρικές περιφέρειες. Υπήρχαν περιπτώσεις όπου το πρώτο κόμμα πήρε όλες τις έδρες, π.χ. στο Νομό Ξάνθης, ενώ στο Νομό Ροδόπης η 1 έδρα πήγε στο τρίτο κόμμα και οι 2 στο πρώτο. Αυτό έγινε κυρίως γιατί τα κόμματα που έπρεπε να πάρουν τις έδρες σε αυτές τις περιφέρειες, είχαν καλύψει το συνολικό αριθμό των εδρών τους από άλλες τριεδρικές περιφέρειες που είχαν υψηλότερα υπόλοιπα. Μάλιστα στο Νομό Ροδόπης, Ξάνθης και Κέρκυρας οι πολιτευτές της Νέας Δημοκρατίας κατέθεσαν ένσταση στο εκλογοδικείο για να πάρουν τις έδρες.
Στις τετραεδρικές, όπως είναι η εκλογική περιφέρεια Χανίων, εφαρμόζεται η διαδικασία της εξομάλυνσης. Η οποία έχει να κάνει με το μπόνους των 50 εδρών. Εάν από την πρώτη κατανομή κάποιο κόμμα δεν πιάσει το απαραίτητο ποσοστό, στα Χανιά είναι το 25%, θα αρχίσει τις διαιρέσεις και τις προσθαφαιρέσεις υπολογίζοντας τα πανελλήνια υπόλοιπά του. Στα Χανιά το παράδοξο των τελευταίων εκλογών είναι ότι και οι 4 έδρες κατέληξαν στο ΣΥ.ΡΙΖ.Α, ο οποίος βάσει του εκλογικού μέτρου είχε πάρει μόνο 1 έδρα. Τα δύο κόμματα που θα μπορούσαν να πάρουν έδρες ήταν το Ποτάμι και η Νέα Δημοκρατία.
Το Ποτάμι έχασε την έδρα στα Χανιά για μόλις 357 ψήφους. Στην Α΄ κατανομή, πιάνοντας το εκλογικό μέτρο, πήρε 2 έδρες στη Β΄ Αθήνας, δεν εξέλεξε βουλευτή στο επικρατείας και έπρεπε, βασιζόμενο στα υπόλοιπά του να εκλέξει άλλους 9 βουλευτές. Ένα στην τριεδρική της Ροδόπης και 8 σε άλλες περιφέρειες. Στα Χανιά το Ποτάμι είχε υπόλοιπο 4.942 και στη Λάρισα, που πήρε την ένατη και τελευταία έδρα, είχε υπόλοιπο 5.299.
Για τη Νέα Δημοκρατία τα πράγματα ακολούθησαν περίπου την ίδια πορεία. Από την πρώτη κατανομή, πιάνοντας το εκλογικό μέτρο στις περιφέρειες, εξέλεξε 56 βουλευτές, 4 στο επικρατείας, 2 στις μονοεδρικές, 7 στις διεδρικές και της έμεναν μόνο 6 κενές θέσεις για να φτάσει στο σύνολο τις 75 έδρες, που της έδινε το πανελλήνιο ποσοστό της. Και οι 6 αυτές έδρες πήγαν σε τριεδρικές περιφέρειες. Ενώ λοιπόν, το υπόλοιπο της Νέας Δημοκρατίας στα Χανιά ήταν 15.855 και υψηλότερο από πολλές τριεδρικές, έπρεπε πρώτα να συμπληρωθούν τα κενά των τριεδρικών. Υπό προϋποθέσεις και το Ποτάμι και η Νέα Δημοκρατία θα μπορούσαν λόγω υψηλών υπολοίπων να εκλέξουν βουλευτή στα Χανιά. Ιστορικά και μόνο, τη μεγαλύτερη ανισορροπία σε επίπεδο αντιπροσώπευσης στο Νομό Χανίων τη γνωρίσαμε στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου του 2012. Με τη Νέα Δημοκρατία, πέμπτη στη σειρά, να λαμβάνει 8.44% και να εκλέγει 3 βουλευτές.
Λύσεις για το συγκεκριμένο πρόβλημα σαφέστατα και υπάρχουν. Ο νομοθέτης μπορεί να αλλάξει τον τρόπο υπολογισμού στις τετραεδρικές, όπως έχει κάνει με τις τριεδρικές. Να παραμείνει η ενισχυμένη αναλογική και με την παραπάνω τροποποίηση να γίνεται η κατανομή πιο αναλογικά. Αυτό επίσης θα λυθεί με την απλή αναλογική που θα ισχύσει στις μεθεπόμενες εθνικές εκλογές. Είναι ένα σύστημα κατανομής εδρών που λύνει τέτοιου είδους παράδοξα όμως από την άλλη, δυσχεραίνει σημαντικά τις προσπάθειες σχηματισμού σταθερών κυβερνήσεων.

*Ο Φραγκίσκος Γεωργιλάς είναι πολιτικός επιστήμων/ερευνητής


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα