Συχνά μου έρχονται στο νου αναμνήσεις από τα Χανιά της δεκαετίας του ’90. Τότε που η πόλη ζούσε τη μετάβαση προς τη σύγχρονη ανάπτυξη και ολόκληρες γειτονιές που είχαν μείνει ατόφιες από πολυώροφα κτήρια, μεταλλάχθηκαν.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Ρέμβη. Ετσι λέγαμε την περιοχή απέναντι από το Βενιζέλειο Ωδείο με το ομώνυμο καφενείο να μεσουρανεί απέναντι από το πάρκο. Παραδίπλα ένα άλλο καφενεδάκι, του Θανάση αν δεν κάνω λάθος, είχε τους δικούς του πελάτες. Και το πάρκο γέμιζε από κόσμο που απολάμβανε το καφέ του ή το αναψυκτικό του. Τώρα, όλα αυτά τα καφενεία είναι καταστήματα τραπεζών.
Τις δεκαετίες ’70, ’80, ’90, το λιμάνι είχε τη δική του, διαφορετική γοητεία, που βιώσαμε όλοι όσοι συχνάζαμε εντός των τειχών της παλιάς πόλης.
Με τους μποέμ τύπους, τους εστέτ, τους μουσικούς του δρόμου, τις παρέες στα σοκάκια.
Τότε σε στέκια όπως το “Μελτέμι”, η “Ταράτσα”, το “Σαντέ”, η “Γωνιά των Αγγέλων”, δημιουργήθηκαν και γαλουχήθηκαν παρέες ολόκληρες, γενιές και γενιές που αγάπησαν τη μουσική, την επικοινωνία, τον έρωτα, που εννόησαν να αμφισβητήσουν αλλά και να ωριμάσουν μέσα από προσωπικές αναζητήσεις.
Και δεν ήταν μόνον η νεολαία της πόλης. Δεν ήταν λίγοι οι άνθρωποι από κάθε γωνιά της Ελλάδας και του Κόσμου που λάτρεψαν τα Χανιά και προπαντός την παλιά πόλη στην οποία αγόρασαν σπίτι ή άνοιξαν επιχείρηση. Πολίτες του κόσμου που εγκαταστάθηκαν στα Χανιά.
Αυτοί οι άνθρωποι μαζί με ανήσυχους ντόπιους, δημιούργησαν μια ατμόσφαιρα ανεπανάληπτη. Από παλαιότερους έχουμε ακούσει διηγήσεις για
στέκια όπως το Πειραματικό Καφενείο “Το Αντάμωμα” του ζωγράφου Θοδωρή Καλούμενου, ενώ έχουμε προλάβει χώρους όπως την πρωτοποριακή “5η Εποχή”, ένα καφενείο δίπλα από τα σκαλάκια στο παλιό λιμάνι (πίσω από το ΚΑΜ) που λειτουργούσε στο πλαίσιο του προγράμματος αποκατάστασης του ψυχιατρείου Χανίων από τους ίδιους του ψυχικά πάσχοντες. Οσο για την πιο… ροκ κατάσταση, το “Κανάλι” άφησε εποχή σε όλη την Ευρώπη.
Τότε, τα Χανιά ήταν -και παραμένουν- η πόλη των αντιθέσεων με ανθρώπους, απίθανες μορφές, να γράφουν οι ίδιοι την ιστορία στην παλιά πόλη.
Επιπλέον, εκείνη την περίοδο η πόλη είχε και το δικό της underground κίνημα. Είχε funzine, δηλαδή εναλλακτικά εντυπάκια έκφρασης ανήσυχων νέων, όπως το “Ηλεκτρικό Μαχαίρι” του Ηλία.
Είχε και μια έντονη αποδοχή στο ξένο και το διαφορετικό.
Τότε, η πόλη είχε αμέτρητους κυνηγούς… του ανέφικτου.
Τώρα, όταν συναντώ ερωτευμένους νέους, επισκέπτες, αλλά και παρέες να απολαμβάνουν και να φωτογραφίζουν το ηλιοβασίλεμα από την πλατεία Τάλω, άλλες παρέες το καλοκαίρι να παίζουν μουσική κάτω από το Φιρκά και άλλες όμορφες παρέες να συνευρίσκονται σε τωρινά στέκια με μουσικές, ήχους, χρώματα και αγάπη, νιώθω σαν κάτι να υπάρχει από την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής.
Οταν όμως βλέπω ενίοτε και αντιλήψεις που να εκφράζουν φόβο προς το διαφορετικό, το ξένο, το άγνωστο, αναρωτιέμαι τα κοσμοπολίτικα Χανιά της ανοχής, της φιλοξενίας, της αποδοχής του άλλου, τα Χανιά του πολιτισμού, της ιστορίας, της αγάπης προς την πατρίδα αλλά και του σεβασμού στους κατατρεγμένους, της αγάπης, της μουσικής, αυτά τα Χανιά που μεσουράνησαν τις δεκαετίες ’80 και ’90, σε τι βαθμό υπάρχουν σήμερα; Τότε, μου έρχονται στο νου οι στίχοι του σπουδαίου Χανιώτη ποιητή, Γιώργη Μανουσάκη:
“Σιγά κι αθόρυβα γλιστρά και φεύγει η πόλη.
Εκείνοι που την κατοικούσαν στρέψαν
οριστικά την όψη προς το Μέγα Σκότος.
Στη θέση της ορθώθηκε μια πόλη σκληρή
κι αγέλαστη, ύπουλη και φαντασμένη.
Σε ξένη πόλη σέρνω τώρα τη ζωή μου”.
*Στη φωτογραφία μουσικοί δίπλα στο Φιρκά δίνουν χρώμα και ομορφιά στο λιμάνι.
