Στα χνάρια των Ελλήνων του Gorlitz

Από δημοσίευμα των “ΧΝ” της 6ης Δεκεμβρίου του λήξαντος έτους, πληροφορηθήκαμε για την ιστορική, μπορώ να χαρακτηρίσω, επίσκεψη από το Γυμνάσιο Αλικιανού στη Γερμανική πόλη Gorlitz, όπου φιλοξενήθηκαν Ελληνες στρατιώτες κατά την περίοδο 1916-1919.

1 από 2

Μέσα σε αυτούς τους στρατιώτες ήταν και ο μακαρίτης ο πατέρας μου σαν λοχίας, που μου διηγόταν ιστορίες και γεγονότα και είχε κάποιες φωτογραφίες και βιβλία αναμνηστικά.
Ορισμένοι από τους Ελληνες μάλιστα απόκτησαν οικογένεια στην περιοχή και έμειναν εκεί ή απεβίωσαν και τάφηκαν εκεί.
Δεν γνωρίζω αν οι μαθητές επισκέφτηκαν για λόγους μνήμης και τιμής τους τάφους των Ελλήνων.
Στο πολεμικό Κοιμητήριο Μάλεμε, στα εντοιχισμένα κείμενα για πολεμικά γεγονότα υπάρχει και το παρακάτω κείμενο στην ελληνική, γερμανική και αγγλική: “Οι Ελληνες στο Gorliz”.
«Την περίοδο 19.9.1916-10.10.1916 ήρθαν στη Γερμανία, εθελοντικά, πάνω από 7.000 Ελληνες αξιωματικοί και στρατιώτες του 4ου Σώματος στρατού υπό τον συνταγματάρχη Ιωάννη Χατζόπουλο. Δεν ήθελαν να λάβουν μέρος στον πόλεμο ούτε από την πλευρά της Εντέντε ούτε από την πλευρά των μέσων δυνάμεων.
Χαιρετίστηκαν ως “φιλοξενούμενοι της κυβέρνησης του Ράιχ για τη διάρκεια του πολέμου”.
Ενώ οι στρατιώτες είχαν τοποθετηθεί στην τέως τοποθεσία Moys, οι αξιωματικοί βρήκαν κατάλυμα σε οικογένειες του Gorlitz.
Στα παραπήγματα υπήρχε μια ελληνική εφημερίδα ονόματι “Νέα του Gorlitz” και αργότερα “Ελληνικά Φύλλα”.
Ως φιλοξενούμενοι της πόλης οι στρατιώτες στην αρχή ήταν απελευθερωμένοι από κάθε είδους εργασία στη βιομηχανία.
Αργότερα, και υπό το βάρος της πίεσης για απασχόληση, έγινε μια υποχώρηση έτσι που επιτρεπόταν σε εθελοντές να εργάζονται σε γερμανικές εταιρείες υπό ορισμένες προϋποθέσεις και με την άδεια του προϊσταμένου τους.
Ο πρώτος Ελληνας στρατιώτης θάφτηκε στις 31.10.1916. Ειδικά για τους Ελληνες στρατιώτες και αξιωματικούς είχε ορισθεί ένα ιδιαίτερο μέρος τάφων (τμήμα 22α) στο κρατικό νεκροταφείο του Gorlitz όπου μέχρι την 1.5.1923 συνολικά 133 Ελληνες βρήκαν την τελευταία τους ανάπαυση.
Ιδιαίτερα πολλοί πέθαναν το 1918 από την ισπανική γρίπη. Ετσι και ο συνταγματάρχης Χατζόπουλος στις 17.4.1918 του οποίου την ταφή παρακολούθησαν περίπου 2.000 άτομα.
Η τεράστια αυτή ακολουθία όπως και η άφιξη των Ελλήνων στο Gorlitz το 1916, έγιναν το μοτίβο για διάφορα καρτποστάλ.
Μετά το τέλος του Α’ παγκοσμίου πολέμου επέστρεψε στην πατρίδα το Ελληνικό Σώμα Στρατού στις 21.2.1919.
Μερικοί των ανδρών βρήκαν στο μεταξύ στο Gorlitz μια νέα πατρίδα και έμειναν στην πόλη, κάτι που αποδεικνύουν σήμερα τα ελληνικά ονόματα.
Τους επτά διασωθέντες τάφους μπορεί κανείς να επισκεφθεί στο νεκροταφείο της πόλης».
Σε άλλη πινακίδα ανηρτημένη στο Μάλεμε αναφέρεται “Ελληνικοί τάφοι στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας”.
«Για τη φροντίδα των τάφων των Ελλήνων πεσόντων στην Ο.Δ. της Γερμανίας υπεύθυνα είναι τα Υπουργεία Εσωτερικών των Γερμανικών κρατιδίων σύμφωνα με τον Γερμανικό νόμο για τάφους.
Γι’ αυτούς τους πεσόντες πολέμου ισχύει το μόνιμο δίκαιο αναπαύσεως. Ως εκ τούτου οι τάφοι μπορούν να διατηρηθούν επ’ άπειρον».
Ο πατέρας μου διηγόταν πώς αρχικά εργάστηκαν σε ορυχεία, όπου όταν συναντιόνταν στις υπόγειες στοές, ο χαιρετισμός των ήταν στη γερμανική “γκουντ άουφ”, δηλαδή “καλό έξω”. Αργότερα όσοι θέλησαν, και εκείνος, φοίτησαν σε σχολές για τη γερμανική γλώσσα κ.λπ.
Ακόμη μου έλεγε ότι στο χωριό του, την Αση Γωνιά, επειδή τότε δεν υπήρχαν τα σημερινά μέσα επικοινωνίας, τον είχαν για νεκρό και του είχαν κάνει και μνημόσυνο!
Μαζί με τον πατέρα μου στη Γερμανία ήταν και ο εξάδελφός του Γιάννης Μαρουλοσηφάκης, πατέρας του αγαπητού Γιώργη Μαρουλοσηφάκη (παλιού τυπογράφου των “Χανιώτικων νέων”) και παπούς της Γιάννας, συντάκτριας της ίδιας εφημερίδας. Είχα μάλιστα ακούσει ότι για να επιστρέψουν βάδιζαν μαζί για ημέρες μέσω Αυστρίας κ.λπ.
Τελειώνοντας έχω μια απορία: Ενδιαφέρθηκε ποτέ κάποια Ελληνική στρατιωτική ή πολιτική υπηρεσία για τους νεκρούς του Gorlitz; Αμφιβάλλω.
Ως προς την ακρίβεια του ιστορικού γεγονότος αρμόδιοι είναι οι ιστορικοί.