Ουτοπία ήταν η συνάντηση κορυφής στις Βρυξέλλες, ουτοπικές αποφάσεις πήραν, ανύπαρκτους στόχους έθεσαν και γενικά η κατάσταση δεν είναι και η καλύτερη για τα ευρωπαϊκά δρώμενα. Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας δεν γίνεται με μυστικές συμφωνίες τύπου Γιούνκερ – Λουξεμβούργου, αλλά με δουλειά, που τουλάχιστον σε εμάς τους Ελληνες την έχουν στερήσει, δυστυχώς, συναινούσης και της κυβέρνησής μας.
Ομως διαβλέπουμε ανορθόδοξες μεθόδους άσκησης πιέσεων κατά της χώρας μας, από ευρωπαίους ιθύνοντες που γρηγορούν για να μας δημιουργήσουν ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα. Στο σημερινό μας σημείωμα θα δούμε ακριβώς τι σημαίνουν οι δήθεν “αναπτυξιακές” προσπάθειες του Γιούνκερ, αλλά και πώς από μόνες τους εξοβελίζονται. Φαίνεται πως οι καρεκλοκένταυροι των Βρυξελλών έχασαν, όχι μόνο κάθε ικμάδα της δύσκολης αποστολής που έχουν, αλλά με το φαινόμενο «οι φελλοί επιπλέουν» δεν μπορούν πλέον ούτε απλή διαχείριση να κάνουν. Γι’ αυτό επιπλέουν!
Στον απόηχο της πρώτης ψηφοφορίας για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, δυο γεγονότα “κοσμούν” το αλήτικο περιβάλλον στο οποίο μας έχουν σύρει οι τοποτηρητές της Μέρκελ. Το ένα σημείο είναι η αντίδραση του Γιούνκερ σε ερωτήσεις Ελλήνων ευρωβουλευτών για το ατόπημά του να πάρει θέση υπέρ του φίλου του Ελληνα πρωθυπουργού και το άλλο η αδιανόητη, όσο κα ανόητη αντίδραση της Μέρκελ, που σε δήλωσή της είπε ότι αν η Ελλάδα θέλει αλληλεγγύη, πρέπει να εκπληρώνει κα τις υποχρεώσεις της! Σε απλά λόγια λέει ότι «εμείς σας φέραμε στην οικτρή κατάσταση που είστε, η αλληλεγγύη μας σας μάρανε;». Δεν καταλαβαίνω πλέον τίποτα και λογικά πιστεύω ότι δεν καταλαβαίνει πλέον, κανείς εχέφρων Ελληνας!
Σε αυτό το κλίμα συνήλθαν Πέμπτη και Παρασκευή οι ηγέτες της Ε.Ε. για να συζητήσουν το περίφημο πρόγραμμα Γιούνκερ για την ανάπτυξη της Ε.Ε. Οι «Προτεραιότητες του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ για το 2015», όπως ανακοινώθηκαν αυτές αρχές Νοεμβρίου σε επιστολή του προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την ιταλική προεδρία του Συμβουλίου, περιλαμβάνουν “δέκα σημεία” από τα οποία το βασικό σημείο αφορά τη νέα ώθηση για την απασχόληση, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, που θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, ανάπτυξη και πακέτο επενδύσεων. Το όλο σχέδιο του προέδρου προβλέπει ότι θα προβεί σε ανασκόπηση της στρατηγικής Ευρώπη 2020. Η βάση για τα σχέδια του Γιούνκερ είναι η κινητοποίηση 21 δισ. € από τον κοινοτικό προϋπολογισμό, ποσό που αναμένει να αυξηθεί κατά 15 φορές με τη μέθοδο της μόχλευσης για επενδύσεις. Πρόκειται ίσως για μία πρόταση που θα μπορούσε να σημαίνει κάτι, για περίοδο ομαλής εξέλιξης των πραγμάτων. Ομως στην περίπτωσή μας η αναμπουμπούλα που επικρατεί σε ολόκληρη την Ευρώπη, όπως είχαμε την ευκαιρία και συνεχίζουμε, δυστυχώς, να αναδεικνύουμε στη σειρά των σημειωμάτων μας.
Στο πλαίσιο αυτό έγινε και η συνάντηση κορυφής Δεκεμβρίου 2014, των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ε.Ε., προκειμένου να συζητήσουν το… εμπνευσμένο επενδυτικό σχέδιο του Γιούνκερ, θεωρώντας ότι έτσι, ξεπλύνει τα χέρια του από τη βρωμιά της φοροαποφυγής που υλοποίησε με τη χώρα του. Σύμφωνα με το κείμενο του τελικού ανακοινωθέντος, με τον τύπο των συμπερασμάτων, που εμφανίζεται ο λόγος ό,τι αφορά την τόνωση των επενδύσεων και η αντιμετώπιση της αποτυχίας των αγορών στην Ευρώπη, που αποτελούν σημαντική πρόκληση από άποψη πολιτικής. Η νέα έμφαση στις επενδύσεις, σε συνδυασμό με τη δέσμευση των κρατών μελών να εντατικοποιήσουν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να επιδιώξουν φιλοαναπτυξιακή δημοσιονομική εξυγίανση, θα αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη και την απασχόληση στην Ευρώπη. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε να συσταθεί Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) στον Όμιλο ΕΤΕπ (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) με στόχο την κινητοποίηση 315 δισ. ευρώ σε νέες επενδύσεις κατά την περίοδο 2015 – 2017 και σημειώνει ως θετική την πρόθεση της Επιτροπής και της ΕΤΕπ να ενισχύσουν την παροχή τεχνικής βοήθειας για την υλοποίηση έργων σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να δημιουργήσουν κέντρο επενδυτικών συμβουλών που θα λειτουργήσει από τα μέσα του 2015.
Επίσης, αναμένεται να βελτιωθεί το ρυθμιστικό περιβάλλον για τις επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένης της μετάβασης σε καλύτερα ενοποιημένες κεφαλαιαγορές. Τα συμπεράσματα σημειώνουν ότι είναι αναγκαία η άρση των φραγμών και η ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς στον τομέα των προϊόντων και των υπηρεσιών και πρέπει να δοθεί νέα ώθηση στις εργασίες για τις εκκρεμείς προτάσεις περί ψηφιακής ενιαίας αγοράς.
Η ενίσχυση του πολυμερούς εμπορικού συστήματος και η σύναψη διμερών εμπορικών συμφωνιών με βασικούς εταίρους· η Ε.Ε. και οι Η.Π.Α. θα πρέπει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων έως το τέλος του 2015.
Και όπως συνήθως, οι ίδιοι άνθρωποι κοροϊδεύοντας, σημειώνουν ότι πρέπει επειγόντως να δοθεί ώθηση στις προσπάθειες για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής και του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε ενωσιακό επίπεδο. Υπογραμμίζοντας τη σημασία της διαφάνειας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένει την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών για φορολογικές συμφωνίες τύπου “tax rulings” στην Ε.Ε.
Συμπερασματικά, σημειώνουμε ότι πολλοί λόγοι προοιωνίζουν την παταγώδη αποτυχία της νέας προσπάθειας για ανάταξη της ανάπτυξης και βέβαια, δεν γίνεται λόγος για τις χώρες με σοβαρά προβλήματα που δημιούργησαν οι κερδοσκοπικές αγορές με την ευλογία των παγκόσμιων φίλων μας!
Ας δούμε συνοπτικά γιατί η τόνωση των επενδύσεων στην Ευρώπη είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, αλλά και στελέχη από εκείνα που χαράσσουν την πολιτική στην Ε.Ε., στην πραγματικότητα πιστεύουν ότι η Ε.Ε. πάσχει από έλλειψη επενδύσεων της τάξης των € 400 δισ. ετησίως από το 2007 ή λιγότερο από το μισό αυτού του ποσού, αν πάρουμε την περίοδο πριν από τα νέα πρότυπα, δεδομένου ότι το 2007 η πιστωτική φούσκα οδήγησε σε κρίση την παγκόσμια οικονομία. Με βάση ότι από το 2005, ο ενεργός πληθυσμός της Ευρώπης αυξήθηκε, αλλά θα πρέπει να αρχίσει να μειώνεται από το 2015, μια πτώση στις αγορές εργασίας, σε συνδυασμό με την στασιμότητα της παραγωγικότητας συνεπάγεται πολύ χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα χρειάζεται πλέον να γίνουν επενδύσεις όσο και στο παρελθόν για να διατηρηθεί η αναλογία ανάμεσα στο κεφάλαιο και την παραγωγή.
Πράγματι, εάν οι επενδύσεις διατηρήθηκαν σε προηγούμενα επίπεδα, αυτό θα προκαλέσει υπέρβαση του κεφαλαίου σε σχέση με την παραγωγή, γεγονός που συνεπάγεται μείωση των αποδόσεων των κεφαλαίων αυτών και την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων για τις τράπεζες που το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα δεν μπορεί να αντέξει. Διαπιστώνουμε ότι το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων δεν είναι μόνο ελληνικό.
Ενας δεύτερος λόγος αποτυχίας στο “εγχείρημα” Γιούνκερ, που υιοθέτησαν άνετα οι διοικούντες την Ε.Ε., είναι ότι δεν υπάρχει πρόβλημα χρηματοδότησης στην Ε.Ε. Ερευνα δείχνει ότι είναι οι προσδοκίες ανάπτυξης είναι ο κύριος παράγοντας των επενδύσεων, καθώς και ότι το επίπεδο των επιτοκίων έχει περιορισμένη επιρροή. Αυτό σημαίνει ότι η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο για την τόνωση των επενδύσεων. Επιπλέον, εκτός από τις χώρες της ζώνης του ευρώ, που έχουν πρόβλημα ανάπτυξης, λόγω πολυετούς λιτότητας (που είναι όμως λιγότερο από το ένα τέταρτο του συνόλου της ευρωπαϊκής οικονομίας), δεν υπάρχουν πραγματικά προβλήματα χρηματοδότησης στη ζώνη του ευρώ. Αρα ακυρώνεται και η θεωρία της ασθενούς επένδυσης που συνδέεται με την αδυναμία της πίστωσης. Με άλλα λόγια, η ένεση με € 21 δισ. εκτός από τα 1.000 δισ. που προσφέρουν οι τράπεζες ήδη, δεν θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο.
Σοβαρό πρόβλημα που φαίνεται ότι δεν καταλαβαίνουν πλέον οι καρεκλοκένταυροι των Βρυξελλών, είναι ότι τα έργα υποδομής δεν είναι αναπτυξιακός στόχος! Τα μεγάλα έργα υποδομής συχνά παρεμποδίζονται από πολιτικά ή ρυθμιστικά θέματα που δεν μπορούν να επιλυθούν με μια χρηματική εγγύηση της Ε.Ε. Ετσι, η έλλειψη της σύνδεσης με το δίκτυο μεταξύ της Γαλλίας και της Ισπανίας δεν είναι από ένα πρόβλημα της χρηματοδότησης, αλλά η άρνηση των δύο μεγάλων φορέων στις δύο χώρες να ανοίξουν την αγορά. Τα έργα κατασκευής νέων δρόμων και σιδηροδρομικών γραμμών συχνά παρεμποδίζονται από την τοπική αντιπολίτευση. Τα εμπόδια ότι οι μεγάλες εταιρείες που εκτελούν τα εν λόγω έργα αντιμετωπίζουν οικονομικό πρόβλημα, δεν είναι αλήθεια και υπενθυμίζουμε ότι πολλές από αυτές χρηματοδοτούνται με σχεδόν μηδενικά επιτόκια.
Στην παρούσα αναφορά μου, δεν θα παραλείψω να σημειώσω ότι η ουσία της επένδυσης δεν αφορά και δεν είναι η πραγματική κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης. Οι διεθνείς αναλυτές αναφέρουν για το σημείο αυτό ότι η ανάκαμψη στις Η.Π.Α. και το Ηνωμένο Βασίλειο εξηγείται σε μεγάλο βαθμό από την ανάκαμψη των καταναλωτικών δαπανών. Είναι αυτή η αύξηση της κατανάλωσης που προκάλεσε την ανάκαμψη των επενδύσεων σε αντάλλαγμα. Αν θέλουν να αποκαταστήσουν την ανάπτυξη στην Ευρώπη, οι ευρωπαίοι παραγωγοί θα πρέπει μάλλον να επικεντρωθούν στην κατανάλωση και όχι στις επενδύσεις. Αυτό το έχουμε τονίσει και σε προηγούμενα σημειώματά μας. Και τούτο, γιατί σημαντικά τμήματα του ευρωπαϊκού πληθυσμού, που έχουν περάσει τα όρια και είναι πλέον χαμηλών ή ανύπαρκτων εισοδημάτων θα καταναλώσουν ευθύς μόλις τους δοθεί η ευκαιρία. Αυτό είναι γνωστό ακόμη και στους πρωτοετείς φοιτητές. Δεν είναι ανάγκη να είσαι πρόεδρος της Κομισιόν, αποτυχημένος από την ανάληψη των γκρίζων καθηκόντων σου, ούτε αρχηγός κράτους ή κυβέρνησης, γενικώς υποτελής στην κα Μέρκελ. Ολα τα ανωτέρω δείχνουν ότι από το ανύπαρκτο δωράκι του Γιούνγκερ, με την εγκατάστασή του στις Βρυξέλλες, δεν πρέπει να περιμένουμε εμείς οι Ελληνες, τίποτα το σπουδαίο. Ας όψεται και ο φιλελληνισμός του κυρίου αυτού!
