Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Πολιτική από στόμα σε στόμα

Στέλιου Ράμφου, φιλοσόφου συγγραφέα που η εργασία του επικεντρώνεται στην ερμηνευτική του Ελληνισμού με ιδιαίτερη έμφαση στην κατανόηση των πνευματικών χαρακτηριστικών που κληροδότησε το Bυζάντιο στη νεώτερη Ελλάδα
Εκδόσεις ΑΡΜΟΣ 2016, 3η έκδοση

(3η τελευταία συνέχεια από το τρίτο μέρος του βιβλίου που το “νυκτολόγιό” του καλύπτει τον χρόνο από αρχές του 2016 έως τον Δεκαπενταύγουστο)

Κείμενα πολιτικο-κοινωνικού στοχασμού με έκφραση λόγου φιλοσοφικής πνευματικότητας για τη θυσία ως ισχυρού συντελεστή της κοινωνικής συνοχής έναντι της ιδιοτέλειας που είναι παράγων κοινωνικής αποσύνθεσης.
Για τον ηγέτη που πρέπει να εμπνέει και όχι να είναι αποτελεσματικός μάνατζερ. Για τα μεγάλα προβλήματα της αλήθειας και του ψεύδους, για τον ύψιστο κίνδυνο του σύγχρονου λαϊκισμού με επαναβαλκανοποίηση της κοινωνίας μας αλλά και για τον πληροφοριακό κόσμο μας.
Οπου η πληροφορία είναι μια ενημέρωση χωρίς κατανόηση… με τη σκέψη ν’ αδειάζει και την καρδιά να σκοτίζεται…

ΝΥΚΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΑΝΑΤΡΕΧΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΕΧΟΝΤΕΣ
Στο τρίτο μέρος του νυκτολογίου του ο Στέλιος Ράμφος σημειώνει, κρίνει εκφράζει τις σκέψεις του, τόσο με φιλοσοφικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς, πνευματικούς, πολιτισμικούς και παιδευτικούς στοχασμούς, όσο και με θρησκευτικούς αλλά και καθαυτό πολιτικούς ανα-δρασμούς στα τρέχοντα γεγονότα του πρώτου οκταμήνου του 2016…
Ο “νυκτολογικός” λόγος των επισημάνσεών του, όσο κι αν είναι λογικο-συντηρητικός στο υπόστρωμά του έχει μια βαθύτερη ριζοσπαστική χροιά και πυκνότητα που ξεπερνά τα πλαίσια των πρόσφατων πολιτικών του φιλελεύθερων προτιμήσεων.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΘΥΣΙΑΣ…
Στην αρχή των “νυκτολογικών” του σημειώσεων αναφέρεται στη σημασία της θυσίας λέγοντας: «Η θυσία είναι ισχυρός συντελεστής κοινωνικής συνοχής ενώ η ιδιοτέλεια είναι παράγων κοινωνικής αποσύνθεσης». Για το μεγάλο θέμα της πολιτικής ηγεσίας (ή της ευρύτερης και κοινωνικής θεσμικής λειτουργίας) γράφει ότι: «ο ηγέτης εμπνέει επειδή συνδυάζει την οραματική πίστη με την αρχή της ευθύνης έναντι πάντων και έτσι φέρνει μαζί του ένα νέο χρόνο. Δεν είναι όμως ένας αποτελεσματικός μάνατζερ όπως συμβαίνει σήμερα εδώ και χρόνια ξεκινώντας από την βιομηχανική και τη μεταβιομηχανική εποχή του άμεσου αποτελέσματος».

ΔΙΑΦΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΙ
Τι γράφει όμως για τις διαφωνίες, τον συμβιβασμό και την αλήθεια; Γνώμη του είναι: «Οντως στη διαφωνία αποτελεί λύση ο συμβιβασμός και ζήτημα αληθείας δεν τίθεται. Ή μήπως η κοινωνία, πρωτίστως χρειάζεται ηθικές αξίες και αλήθεια;
Χωρίς αλήθεια αξίες δεν υφίστανται. Και το ψέμα; Για τον δημόσιο χώρο το ψέμα σημαίνει κράτος χωρίς κοινωνία. Αλλά το έλλειμα της κοινωνίας έρχεται να καλύψει ο λαϊκισμός».
Για να πει παρακάτω για την αλήθεια (που τον απασχολεί κυριαρχικά και στα τρία μέρη του “νυκτολογίου” του) ότι: «το ψέμα νομιμοποιείται όταν νόημα της αλήθειας γίνεται η χρηστικότητά της. Κι ακόμα: μήπως το ψέμα είναι υποκατάστατο μιας κατά φαντασίαν αλήθειας; Δηλαδή κάτι χειρότερο από εξαπάτηση;

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ ΔΕΝ ΜΟΝΙΑΖΟΥΜΕ;
Αλλά (μέσα στο ψεύδος και πέρα από αυτό) ο Σ. Ράμφος διερωτάται: «Γιατί δεν μονοιάζουμε οι νεοέλληνες» λέγοντας: «Διότι η απουσία ενδοσκοπήσεως και αυτοελέγχου, η ρητή εσωτερικότητα απαιτεί να φταίει ο άλλος και όχι να αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας.
Ο ανεξέταστος βίος απαιτεί φταίχτη και τούτο πάλι σχετίζεται με τον φθόνο. Φθονούμε τον επιτυχημένο επειδή βιώνουμε μια παθητική σχέση με τον εαυτό μας και αυτά εν συνδυασμώ προς μια κουλτούρα παθητικότητας, αρνήσεως εθελοντισμού και αλλαγής. Μια παράδοση που αρνείται το καινοποιό παραδίδειν, που θα νομιμοποιούσε τη δημιουργικότητα και θα εξευμένιζε τον χρόνο. Ομως προς το παρόν ο χρόνος είναι απειλή και όχι προκληση. Με τους εχθρούς τα βγάζω πέρα. Με τους φίλους τί γίνεται;
Ομως νέος είναι όποιον υλοποιοεί προσδοκίες…

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΛΑΟΙ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ;
Ομως, ποιοι είναι λαοί καρδιάς; Είναι οι Ρώσοι και οι Ελληνες που αναπληρώνουν την λογική με το τελετουργικό. Για να μην είναι ο εσωτερισμός τόσο αυθόρμητος αλλά μεσιτεύεται αυτοπροστατευτικά από τα υποχόνδρια τοπικά σε όλα τα επίπεδα. Για να πει ο Σ.Ρ.: «Παράβαλε στο θρησκευτικό επίπεδο τη λαμπρότητα της τελετουργίας ή στο πολιτικό τις “διαδικασίες” των αριστερών κομμάτων ή τις ιεραρχίες των συντηρητικών. Αμφότερα είναι στερεότυπα φυγής. Φυγής από τι πράγμα; Φυγής από την εξωτερική, τη φυσική, ιστορική, κοινωνική άμεση πραγματικότητα».
Για να διατυπώσει κι άλλα ερωτήματα. Οπως: Τι έφερε στην ανθρωπότητα η αναγέννηση;
Εφερε την αναγνώριση της φυσικής και ψυχολογικής πραγματικότητας, δηλαδή τον σεβασμό και την καλλιέργεια του λόγου, όπως και του αισθήματος, το ενεργό και το στοχαστικό που δεν αποδείχθηκε η ανατολή της Ορθοδοξίας και όχι μόνο.
Αυτά όμως φέρανε στο επίκεντρο τον άνθρωπο και την ευθύνη για τον άλλο… (Ρωτούμε και εμείς: Ομως τόσα χρόνια ανευθυνότητας και ανθρωποαλληλοσφαγής, τώρα ποια είναι η ευθύνη για τον άλλο από την τόση καλλιέργεια του λόγου;)

ΜΟΝΟΘΕϊσΜΟΣ – ΠΝΕΥΜΑ, ΠΟΛΥΘΕΪΣΜΟΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ
Πάντως, σε ημέρες μεγάλων θρησκευτικών εορτών, με αρχή τη σημερινή μεγάλη εορτή της ορθοδοξίας του αγίου Δημητρίου του Μυροβλήτη ο Στέλιος Ράμφος ερμηνεύει τον ελληνισμό, με ιδιαίτερη έμφαση στην κατανόηση των πνευματικών χαρακτηριστικών που κληροδότησε το Βυζάντιο στη νεώτερη Ελλάδα η έγνοια των οποίων εμποδίζει την αυτοσυνειδησία μας.
Για να μας πει ότι: «…το πνεύμα αυξάνει την αυτοπεποίθηση ενώ, το συναίσθημα τη μειώνει με το μονοθεϊσμό ν’ απευθύνεται κυρίως στο πνεύμα και ο πολυθεϊσμός προσβλέπει στο συναίσθημα, όπου, αρχαιοελληνική πρόταση ήταν η σύνθεση αισθήματος και πνεύματος στην αλήθεια των όντων. Ενώ με την πίστη ο Παύλος εισηγήθηκε περιόρισμό του νου και του συναισθήματος στην εσωτερική κατάφαση. Με τους δογματισμούς να στηρίζονται εν τέλει στο συναίσθημα και να καλλιεργούν μια σκέψη θηλυκή απορρίποντας την έλλογη μέθεξη του Θεού. Ο ησυχαστής κρατεί την κατανόηση των παθών μένοντας στο συναίσθημα.

ΚΡΙΣΙΜΟΣ Ο ΒΙΑΙΟΣ ΕΚΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟ
Ετσι, ο Μεσαίωνας ήταν μια ριζική στροφή του πολιτισμού προς το συναίσθημα, την ζωή της ψυχής καθόριζαν οι βίοι των αγίων, η τιμή των λειψάνων, των εικόνων, τα τελετουργικά. Ομως πώς να χαλιναγωγηθεί ο συναισθηματισμός μας όταν περιμένει ακόμη τη δική μας αναγέννηση;
Αλλά οι θρησκείες επιδρούν κυρίως έμμεσα, όχι άμεσα. Οι ψυχικές εγχαράξεις τους παραμένουν σαν ακαθόριστες αναμνήσεις που κάθε τόσο ξυπνούν… Με τον “δεξιό” να είναι ορθόδοξος της τελετουργίας και τον αριστερό να είναι χιλιαστής (δηλαδή είναι που πιστεύει στη δοξασία της προσδοκίας της επίγειας βασιλείας του Μεσία η οποία θα διαρκέσει χίλια χρόνια).
Ακόμα ο Στέλιος Ράμφος αναφέρει κρίσιμο σημείο (σελ. 201) «τον βίαιο ολοσχερή εκχριστιανισμό της βυζαντινής κοινωνίας από τον Ιουστινιανό, γεγονός που άφηνε το πεδίο ελεύθερο στην ενοχή του προπατορικού αμαρτήματος που από την ισορροπία λόγου και συναισθήματος κράτησε μόνο συναίσθημα…
Το άκρατο συναίσθημα που ως αποκλειστική ενέργεια προκαλεί ως αποκλειστική ενέργεια η οποία καταλαβαίνει μόνο τη δύναμη και εν τέλει την εξουσία.

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΛΑΪΚΙΣΜΟΥ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ
Περνώντας σε άλλο θέμα στον σύγχρονο κόσμο της εικονικής επικοινωνίας ο συγγραφέας του “νυκτολογίου” που παρήγαγε το βιβλίο “πολιτική από στόμα σε στόμα” γράφει (σελ. 210): «την εποχή των εικόνων όλα γίνονται προ οφθαλμού.
Ο κίνδυνος είναι να χάνονται κάθε στιγμή, χωρίς τη διάρκεια του παρελθόντος και του μέλλοντος να τα προστατεύει. Η ενότητα του χρόνου είναι διάρκεια στο παρόν την οποία σήμερα απειλεί το ίδιο το φευγαλέο παρόν.
Με τον λαϊκισμό να διακατέχεται από ένα συμπλεγματικό “πάθος” εξομοιώσεως, που εναντίον της εξομοιώσεως λειτουργεί ο διάλογος, προϋποθέτει όμως λόγο αλλά χωρίς αυτόν, κραυγές και συναισθήματα.

Ο ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ ΔΙΑΦΘΕΙΡΕΙ ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΗΘΗ ΚΑΙ ΔΙΑΒΡΩΝΕΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Με το μεγάλο θέμα του λαϊκισμού σε όλα τα επίπεδα της ζωής και ιδιαίτερα της σύγχρονης ισοπέδωσης των πάντων, ο φιλόσοφος στοχαστής Σ. Ράμφος στην προβληματική του για τον Λαϊκισμό ρωτά: «τι συνέβη και ο λαϊκός μας πολιτισμός έγινε λαϊκισμός;». Για να πει (σελ. 215-217) ότι: «ο λαϊκισμός είναι κάτι περισσότερο από πελατειακές σχέσεις… Για την ακρίβεια βασίζεται στη μετάδοση ασυνείδητων επιθυμιών μιας συλλογικότητας ή ενός ηγέτη σε κοινωνικές ομάδες ή στρώματα που θρέφουν ανάλογες επιθυμίες και έχουν πλουσιόχωρους ψυχισμούς υπομορφών αντικειμενικών πολιτικο-κοινωνικών αιτημάτων με ένα και μόνο κατ’ ουσίαν περιεχόμενο: την ευκολία ή την επιβεβαίωση… Με τον λαϊκισμό να εκμεταλλεύεται ψυχικές ανάγκες επιβεβαιώσεως των ανθρώπων και γι’ αυτό δεν διαφθείρει απλώς τα πολιτικά ήθη αλλά διαβρώνει κυρίως την κοινωνία…
Με ύψιστο κίνδυνο του σημερινού λαϊκισμού να είναι η επαναβαλκανοποίηση της κοινωνίας μας…
Ο λαϊκισμός δεν εκμαυλίζει την κοινωνία αλλά και το πολιτικό προσωπικό. Ποτέ το πολιτικό προσωπικό της χώρας δεν ήταν τόσο απογοητευτικό.

ΟΜΩΣ, ΟΛΑ ΠΕΡΝΟΥΝ! ΤΙ ΕΡΧΕΤΑΙ;
Γράφοντας πολλά περισσότερα απ’ όσα επεσήμαινα και παρουσίασα, για τη σύγχρονη πολιτική, οικονομική, πνευματική και πολιτισμική κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, κυρίως από την μεταπολίτευση και σήμερα, για να επικρίνει υπερβολές και δυσλειτουργίες της σημερινής αριστερής διακυβέρνησης.
«Η συριζαϊκή διακυβέρνηση δεν είναι μόνη και οφείλει να συνομιλεί. Μόνο μπορεί να μείνει με τις λέξεις εάν δεν μπορεί με τα πράγματα. Αυτές συνεπώς θα πληρώσουν το μάρμαρο, εφ’ όσον οι έχοντες λόγο στους κόλπους της επιμένουν να μεθούν με ιδέες χωρίς αντίκρισμα.
Δεν γίνεται να είσαι κλεισμένος σε ναρκιστικό, ιδεόκοσμο και συγχρόνως να διακυβερνάς… Για να καταλήξεις λέγοντας: «Με ρωτούν: Ποιός σας ακούει;».
Απαντώ: Με ακούνε τα πράγματα, δηλαδή ο ορίζοντας του νοήματος όσων συμβαίνουν. Ομως όλα περνούν! Τι έρχεται;
Μια σημαντική κατάθεση λόγου πνευματικού με πυκνή πνευματικότητα. Προσωπικά θαύμασα την προσπάθεια, την τόλμη, τον λόγο διατηρώντας έναν σκεπτικισμό για δικές του μονομερείς άλλες αντιφάσεις και αυτοαναιρέσεις του λόγου του.
Ομως, το πλαίσιο είναι ισχυρό για όλους και όλες που μπορούν ακόμα να σκέκονται και να ξεχωρίζουν.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα