Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Πολυδιάστατος ο ρόλος των μουσείων στη σύγχρονη εποχή

«Αν ένα Μουσείο καταφέρει να φέρει τους πολίτες κοντά στα μηνύματα και τους σκοπούς της τέχνης, αν τους κάνει να νιώσουν βαθιά μέσα τους κάτι από τη μαγεία της τέχνης, έχει ήδη επιτελέσει έναν υψηλό σκοπό».
«Αν, επιπρόσθετα, τους εμπνεύσει στην κατεύθυνση της κοινωνικής προσφοράς τότε η επιτυχία είναι ασφαλώς ακόμη μεγαλύτερη», επισημαίνει στις Διαδρομές, ο Διευθυντής του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης Ηρακλής Παπαϊωάννου, ο οποίος πρόσφατα βρέθηκε στα Χανιά, στο πλαίσιο διάλεξης που διοργάνωσε η Λέσχη Φωτογραφίας και Κινηματογράφου.
Με αφορμή την επίσκεψη του στην πόλη μας, μιλήσαμε με τον κ. Παπαϊωάννου για την τέχνη της Φωτογραφίας, την φωτοδημοσιογραφία, το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, τον πολιτιστικό ρόλο των μουσείων στην σύγχρονη εποχή, το προσφυγικό μέσα από την τρέχουσα έκθεση του Μουσείου κ.α.

Το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης είναι ο μοναδικός κρατικός θεσμός που είναι αφιερωμένος στην τέχνη της Φωτογραφίας, στην χώρα μας. Πως θα μπορούσε να αξιοποιηθεί το ελληνικό δυναμικό στο χώρο της φωτογραφίας;
Η σύγχρονη ελληνική φωτογραφία διαθέτει πράγματι αξιόλογο δυναμικό και πολλά νέα παιδιά πλέον με υψηλό δείκτη σπουδών και πλούσιες παραστάσεις στη φωτογραφία. Προσπαθούμε να παρακολουθούμε το έργο της ελληνικής σκηνής και να ανθολογούμε τόσο στις εκθέσεις μας όσο και στο πρόγραμμα του διεθνούς φεστιβάλ που σχεδιάζουμε και υλοποιούμε κάθε δυο χρόνια, αξιόλογα δείγματα αυτού του έργου. Παράλληλα, προσπαθούμε μέσα από εκπαιδευτικές δράσεις, εκδηλώσεις λόγου, το portfolio review που γίνεται κάθε Παρασκευή, να προσφέρουμε στους φωτογράφους, αλλά και το ευρύτερο κοινό γνώσεις, συμβουλές, να οξύνουμε προβληματισμούς.Το ΜΦΘ έχει επίσης επανειλημμένα, και σχετικά πρόσφατα πάλι,προσπαθήσει να στηρίξει το έργο των νέων Ελλήνων φωτογράφων και εκτός συνόρων.

Την τρέχουσα περίοδο παρουσιάζεται στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης η έκθεση ”Μια άλλη ζωή: Ανθρώπινες ροές / Άγνωστες Οδύσσειες” με θέμα το προσφυγικό. Τι αφηγείται η έκθεση στον επισκέπτη;
Η έκθεση επιχειρεί να αφηγηθεί την δραματική περιπέτεια ανθρώπων που εγκλωβίστηκαν ανάμεσα στον πόλεμο από τη μια και τους κάθε λογής φράχτες (υλικούς, πνευματικούς) από την άλλη, ανθρώπων που προσπαθούν να κερδίσουν ‘Μια Άλλη Ζωή’. Μέσα από ενότητες έργων για τα τραυματικά γεγονότα των ακτών του Αιγαίου και την προσπάθεια αναχώρησης από τον ”βαλκανικό διάδρομο” για άλλους ευρωπαϊκούς προορισμούς, μέσα από σκληρές φωτογραφίες ανθρώπων που δεν τα κατάφεραν, μαρτυρίες νεαρών Σύρων που καταθέτουν τις δικές τους προσωπικές φωτογραφίες, προβολές και άλλα ιστορικά και σύγχρονα στοιχεία προσπαθήσαμε να οικοδομήσουμε μια σύνθετη αφήγηση που συμπυκνώνει τα βιώματα 26 αυτοπτών μαρτύρων. Ο σκοπός της είναι σε ένα περιβάλλον που είναι κορεσμένο από πληροφορίες και τις συναισθηματικά φορτισμένες εκδοχές της post-truth, να επιτρέψουμε στον επισκέπτη να αναστοχαστεί τα γεγονότα με έναν πιο νηφάλιο τρόπο. Παράλληλα, να εκτιμήσει το υψηλό επίπεδο της σύγχρονης ελληνικής φωτοδημοσιογραφίας, που εμφανίζεται πλέον στα μεγαλύτερα έντυπα και ενημερωτικούς ιστότοπους του κόσμου.

Ποιά είναι η γνώμη σας για την “δημοσιογραφία των πολιτών” και πώς ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα σας οι φωτοδημοσιογράφοι;
Η ανταπόκριση των φωτοδημοσιογράφων ήταν άμεση και πολύ γενναιόδωρη. Παρότι η έρευνα και η προετοιμασία έγινε σε πολύ γρήγορους ρυθμούς και ενόσω τα γεγονότα ακόμη έτρεχαν, μας βοήθησαν πολύ και ελπίζω ότι αναγνώρισαν την ειλικρίνεια της πρόθεσής μας. Ελπίζω ακόμη το αποτέλεσμα να δικαίωσε και το δικό τους κόπο. Η δημοσιογραφία των πολιτών είναι ένα στοιχείο της εποχής μας που πλαισιώνει δυναμικά την παραδοσιακή δημοσιογραφία. Αισθανθήκαμε, με την συνεπιμελήτρια της έκθεσης Πηνελόπη Πετσίνη, ότι σε μια τέτοια έκθεση μπορούσε να συμβάλει μέσα από την παρουσίαση του τρόπου με τον οποίο οι πολίτες σήκωσαν τα μανίκια και οργανώθηκαν σε ομάδες και συλλογικότητες για να προσφέρουν υλική βοήθεια και ψυχική συμπαράσταση σε ανθρώπους διωγμένους από τη φωτιά του πολέμου.

Με αφορμή την έκθεση, το Μουσείο  διοργανώνει εκπαιδευτικές δράσεις που απευθύνονται στις οικογένειες των προσφύγων που φιλοξενούνται αυτή την περίοδο στη Θεσσαλονίκη. Θυμάστε κάποιο περιστατικό που σας συγκίνησε;
Τα παιδιά είδαν την έκθεση με πραγματική ευαισθησία και έθεσαν τα δικά τους δικαιολογημένα ερωτήματα. Το φθινόπωρο και τον χειμώνα επισκέφθηκαν την έκθεση περίπου 4500 μαθητές όλων των βαθμίδων. Τα προσφυγόπουλα ειδικότερα προσπαθούσαν να αγγίξουν τις φωτογραφίες σαν να ήταν δυνατόν να ζωντανέψουν όλα όσα είχαν περάσει. Σε μια περίπτωση, ενός οκτάχρονου παιδιού από την Συρία, που ζωγράφισε ένα σχολείο γεμάτο ματωμένα παιδιά, ανησυχήσαμε μήπως δημιουργήσαμε κάποιο τραύμα. Επικοινωνώντας με τον δάσκαλό του αργότερα μάθαμε ότι το αγόρι όταν επέστρεψε στο σχολείο ζήτησε για πρώτη φορά να εξηγήσει στους συμμαθητές του πώς πέρασε τη θάλασσα, κάτι που απέφευγε εμφατικά όλο το προηγούμενο διάστημα. Αυτό μας συγκίνησε όλους πολύ, καθώς δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ποτέ ότι ίσως οι φωτογραφίες έχουν και θεραπευτικό αποτέλεσμα.

Ποιός θεωρείτε ότι οφείλει να είναι ο πολιτιστικός ρόλος ενός Μουσείου στην σύγχρονη εποχή;
Ο ρόλος ενός μουσείου τη σύγχρονη εποχή δεν είναι ίσως μόνο οι άρτια οργανωμένες παρουσιάσεις του πολιτιστικού του αποθέματος, η συλλογή, η μελέτη και η διατήρηση τεχνουργημάτων και τεκμηρίων, αλλά ακόμη περισσότερο η πολύπλευρα οργανωμένη δράση του προς όφελος των πολιτών. Αν καταφέρει να φέρει τους πολίτες κοντά στα μηνύματα και τους σκοπούς της τέχνης, αν τους κάνει να νιώσουν βαθιά μέσα τους κάτι από τη μαγεία της τέχνης, έχει ήδη επιτελέσει έναν υψηλό σκοπό. Αν, επιπρόσθετα, ανάλογα με την έκθεση ή τη δράση, τους εμπνεύσει στην κατεύθυνση της κοινωνικής προσφοράς τότε η επιτυχία είναι ασφαλώς ακόμη μεγαλύτερη.

Κατά την επίσκεψη σας στην Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, πραγματοποιήθηκε και ένα εργαστήρι με τη συμμετοχή φωτογράφων της ΛΕΦΚΙ Χανίων. Υπάρχει κάτι που σας έκανε εντύπωση;
Έχω επισκεφθεί τα Χανιά τα τελευταία χρόνια αρκετές φορές και έχω διαπιστώσει την ύπαρξη μιας ζωντανής και ανήσυχης φωτογραφικής σκηνής, κάτι που φανερώνουν και οι μετακλήσεις ανθρώπων του φωτογραφικού χώρου για διαλέξεις, σεμινάρια και άλλες εκδηλώσεις. Πίσω από όλα αυτά υπάρχουν νέα παιδιά με όρεξη και ταλέντο που πρέπει να ενισχυθεί, να προσεχτεί και να του δοθούν οι δυνατότητες να εξελιχθεί. Το ταλέντο είναι σαν έναν καινούργιο βλαστό. Φέρει μέσα του όλη τη δυνατότητα, αλλά χρειάζεται και την κατάλληλη ατμόσφαιρα για να ανθίσει. Πιστεύω ότι εδώ ο ρόλος της Δημοτικής Πινακοθήκης ίσως μπορούσε να αποδειχθεί καίριος.

Το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης το 2012 είχε υποστεί μεγάλη καταστροφή, όταν 2.000 έργα, είχαν καταστραφεί από πυρκαγιά σε αποθήκη. Ποιά είναι τα επόμενα βήματα του Μουσείου; Πώς ατενίζει το μέλλον;
Ατενίζουμε το μέλλον και τις προκλήσεις που αυτό κρύβει με συγκρατημένη αισιοδοξία. Υπάρχει η δυσάρεστη αυτή κληρονομιά στην οποία αναφερθήκατε, για την οποία μελετούμε τρόπους όχι απλά επανασύστασης αλλά φυγής προς τα εμπρός και ταυτόχρονα η αίσθηση μιας αποστολής στην οποία πρέπει να ανταποκριθούμε με υπευθυνότητα. Οι άνεμοι είναι ισχυροί και ενάντιοι, ελπίζω όμως ότι οι δράσεις μας δείχνουν πως δεν το βάζουμε κάτω.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα