Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Πνευματικά και καλλιτεχνικά γεγονότα του τόπου μας

Αγαπητοί αναγνώστες,
Καλημέρα Σας και Χρόνια Πολλά στους εορτάζοντες! Η τρίτη βδομάδα του Γενάρη (15-21/1) που λήγει αύριο, είχε στη διαδρομή της, μεγάλες γιορτές Αγίων της πίστης μας· τις μνημονεύουμε με ευλάβεια και σεβασμό απέραντο. Εκκλησιαστήκαμε στη χάρη Τους, πανηγυρίσαμε όπου στήθηκε πανηγύρι ύστερ’ από τον εκκλησιασμό, όπως π.χ. την Τρίτη (17/1) του Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου, που έχομε σε πολλά χωριά ιστορικούς ναούς και παραδοσιακά πανηγύρια· την επομένη: Τετάρτη (18/1) είχαμε τη γιορτή Αθανασίου και Κυρίλλου, των Πατριαρχών Αλεξανδρείας, την Πέμπτη (19/1): Μάρκου του Ευγενικού και Μακαρίου του Αιγυπτίου, ενώ σήμερα (Παρασκευή 20/1) γιορτάζεται ο Άγιος Ευθύμιος ο Μέγας κι αύριο (Σάββατο 21/1) Μάξιμος ο Ομολογητής και Μάξιμος ο Γραικός!
Μια βδομάδα βαρύτιμη, που μας καλούσε κάθε μέρα, να θυμούμαστε πως είμαστε βαπτισμένοι Χριστιανοί κι έχομε Χρέος να μην ξεχνούμε, αλλά να τιμούμε τις εορτές μας, την Πίστη μας!
Αυτά τα λίγα, ως προς το εκκλησιαστικό ημερολόγιο της βδομάδας! Τώρα, ως προς τα Λαογραφικά των ημερών, δεν έχομε κάτι το ιδιαίτερο. Στα χωριά μας, συνεχίζεται το λιομάζεμα και οι συνακόλουθες εργασίες που απαιτούνται, ώσπου “να βάλουμε” το λάδι της χρονιάς, στα πιθάρια του “μαγατζέ” μας!
Οι εργασίες αυτές, της ελαιοσυγκομιδής, έχουν εκτός από τον πολύ κόπο τους, και την ομορφιά τους. Στα λιόφυτα, κι ενώ ραβδίζομεν εμείς τις ελιές, κι οι μαζώχτρες μας συγκεντρώνουν τον ελαιόκαρπο στα σακκιά, δεν ξεχνούμε και τα απαραίτητα “μαντιναδάκια” και τα σχετικά τους υπονοούμενα:
“Στα ελιδομαζώματα, θα ν’ έρθω στο χωριό σου,
κι α δε θα σμίξουμε τα δυο, το φταίξιμο δικό σου!”
Και μια δεύτερη:
“Ανάθεμά τσι και τσ’ ελιές και να ξεριζωθούνε,
πόσες αγάπες γίνονται, ώστε να μαζωχτούνε!”
Η μαντινάδα όμως φέρνει και το ριζίτικο, στη γλώσσα μας. Τη χάρη τ’ Αγίου Αντωνίου γιορτάσαμε προχθές, σήμερα μας φέρνει στη σκέψη μας το ανεκτίμητο ιστορικό ριζίτικο, π’ αρχίζει έτσι:
“Στσι δεκαφτά του Γεναριού, τ’ Αγιαντωνιού αποσπέρας,
φωνήν και κλάημαν άκουσα, στση φυλακής την πόρτα.
– Παιδιά, ποιά μάνα να ’τονε, ποιάς μάνας θυγατέρα;
– Του Κωσταντή η μάνα ’τονε, κι ήκλαιγε τον υγιό τζη:
“Ώφου, υγιέ μου Κωσταντή, και που λαμπροπασκάζεις,
και που καλείς τσι φίλους σου…”
(Σταμ. Α. Αποστολάκης: “Ριζίτικα…”, Χανιά, 2010, σ. 73, Βραβ. Ακαδ. Αθηνών, 2011).
***
Και τα ελιδομαζώματα των ημερών, μας υπενθυμίζουν κι άλλες μας υποχρεώσεις, μέσα στον Γενάρη. Θυμίζουν στον αγροτικό μας κόσμο, εκεί στα χωριά των γονιών μας, όπου και το έχει μας, την παραγγελιά του Γενάρη, αμέσως μετά την ελαιοσυγκομιδή:
“Γενάρη μήνα κλάδευγε, φεγγάρι μην ξετάζεις”.
γεωργική εργασία, που δεν επιδέχεται αναβολή!
Και φτάνει, ως τόσο, από κοντά και η απαραίτητη λίπανση και βέβαια η ταυτόχρονη υπενθύμιση των γερόντων μας: “-Παιδιά μας, δεν ξεχνάτε πιστεύομε, πως: “- Του Γενάρη η καλουργιά, παρά λίγο κοπρισιά!”
Αυτές είναι οι υποχρεώσεις μας, ζιώντας στο χωριό, στην πατρογονική μας γη. Ευτυχισμένος όποιος μπορεί και τα συνδυάζει: πόλη και χωριό!
***
Μακρύτερες σήμερα οι εισαγωγές μας, αλλά τις θεωρήσαμε απαραίτητες. Εσείς, οι αναγνώστες μας, έχετε το λόγο!
– Και τώρα στη λοιπή ύλη της στήλης μας:
– Εκ Θεού άρχεσθαι λοιπόν:
“Ο πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού θρόνου “οικονόμος της θείας Χάριτος” και εργάτης ακούραστος του Αμπελώνος του Κυρίου στον Αγ. Νικόλαο Κρήτης (και όχι μόνο), θεολόγος άριστος, διδάσκαλος υποδειγματικός. Υμνογράφος εμπνευσμένος και αγιογράφος προικισμένος παρά Θεού”, όπως μας καταθέτει ο επικ. Καθηγητής Π.Α.Ε.Α.Κ. κυρ. Εμμ. Δουνδουλάκης, στο “Προλογικό του σημείωμα” εμπνευσμένα και ακριβοδίκαια, για το πρόσφατο θαυμάσιο έργο του:
Πατρός Ευαγγέλου Γ. Παχυγιαννάκη:
“Θεομητορικά Ανάλεκτα”
Αγ. Νικόλαος Κρήτης, 2016, σχ. 8ο, σ. 230, εικονογρ.
μας συνεπαίρνει από την πρώτη του κιόλας σελίδα. Διαπίστωση που έχομε κάνει και για όλα, τα όντως εμπνευσμένα έργα του πατρός Ευαγγέλου Γ. Παχυγιαννάκη, που ξεπερνούν τη δεκάδα.
Πολλή συγκίνηση πλημμύρισε την καρδιά και την ψυχή μας, τις δύο μέρες που χρειάστηκα ώσπου να το μελετήσω, να το χαρώ σωστότερα, αυτό το νέο θεόπνευστο έργο του π. Ευάγγελου. Ύμνος τρισάγιος οι σελίδες του όλες, για την Προστάτιδά μας, για την Θεοτόκο μας!
Ήταν και είναι πια, δώρο και φάρμακο, στην ταπεινότητά μας. Κι όταν -τέλος- ήρθε η στιγμή, να σημειώσω δύο γραμμές στην στήλη αυτή, που την “κατατυραννώ” σχεδόν μισόν αιώνα, κάθε Παρασκευή, με τα γραφτά μου, δεν βρήκα λόγον περιεκτικότερο, αξιώτερο από τις λίγες -λόγω χώρου και μόνο- παρακάτω γραμμές, που δανείζομαι από το θαυμάσιο “Προλογικό σημείωμα” του Καθηγητή κ. Εμμ. Δουνδουλάκη, από το σημείο που γράφει:
“… Το νέο αυτό βιβλίο του Πρωτοπρεσβυτέρου Ευάγγελου Παχυγιαννάκη, έρχεται ως Άνοιξη στην καρδιά του Χειμώνα, ως μεστός λόγος, “εν χάριτι, αλάτι ηρτυμένος” (Κολ. 4.6), στον αντίποδα της σύγχρονης αμετροέπειας, ως δοξολογία και έκφραση ευγνωμοσύνης προς την ευεργέτιδά μας Παναγία, σε μια εποχή που οι άνθρωποι τείνουν να είναι αμνήμονες και αγνώμονες προς κάθε ευεργέτη.
Ο περίτεχνος, λυρικός λόγος του συγγραφέως, μεστός σε θεολογικά νοήματα, αγγίζει ως αύρα “ψιλή” τις ψυχές των ανθρώπων, τις οποίες περιφέρει από τον αναβαθμό της Συλλήψεως της Θεοτόκου στην Κοίμηση και Μετάστασή της και από τη συμβολή της Παναγίας στο Μυστήριο της Θείας Οικονομίας, της σάρκωσης του Λόγου, στην αδιάπτωτη παρουσία της στην καθημερινότητα του ανθρώπου.
Ο Πρωτοπρεσβύτερος δεν θυσιάζει τα υψηλά θεολογικά νοήματα στο βωμό του λυρισμού και της τεχνικής του λόγου. Δεν λησμονεί επίσης το γεγονός ότι το πρόσωπο της Θεοτόκου δεν αυτονομείται από τον Κύριό μας και Θεό μας, όπως συμβαίνει στη Δυτική Χριστιανοσύνη. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο στα κείμενά του δεν παραβλέπεται η αναφορά στο πρόσωπο του Λόγου του Θεού, του Υιού της, όταν θέλει να τιμήσει τη μητέρα Του Θεοτόκο…”        (σ.14-15)
Ποιος θα μελετήσει, ποιος θα χαρεί ολόψυχα, αυτό το βιβλίο και δεν θα προσυπογράψει αυτό το “προλογικό σημείωμα” απ’ όπου οι παραπάνω γραμμές; Προσυπογράφεται απ’ όλους μας, είμαι βέβαιος, και γι’ αυτό, συνιστώ να το αναζητήσετε, γιατί θα είναι σύντροφος και αρωγός στα παραπέρα βήματά σας. Σας διαβεβαιώνω!
Εύχομαι δε στην Παντοδέσποινα Παναγία μας -όπως μας έλεγεν η συχωρεμένη η λάλη μας, πριν από ογδόντα χρόνους- να ενισχύει τον φωτισμένο Πατέρα Ευάγγελο και για τη συγγραφή κι άλλων έργων του!
***
Και πάλι στον μαγευτικό, ιστορικό Αγ. Νικόλαο Κρήτης:
Στεκόμαστε ήδη, με πολλήν αγάπη και ενθουσιασμό, μπροστά στο τόσον φροντισμένο -όπως πάντα, εξ’ άλλου- πρόσφατο τεύχος της περιοδικής έκδοσης της λίαν δραστήριας και καρποφόρου Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Ν. Λασιθίου:
“ΑΜΑΛΘΕΙΑ”
Αγ. Νικόλαος Κρήτης, τεύχος τετραπλό 184-187, 2016, σχ. 8ο, σ. 128
Μας ενθουσίασαν από την πρώτη κιόλας ματιά: Οι τόσον ενδιαφέρουσες και ιδιαίτερα εκλεκτές συνεργασίες του τεύχους “Η Αμάλθεια”, ως γνωστόν διανύει το 47ο έτος της συνεχούς και απρόσκοπτης έκδοσής της, με πάντα εκλεκτούς συνεργάτες, ονόματα κύρους! Στην παρούσα περίοδο της κυκλοφορίας της, Δ/ντής Σύνταξής της είναι ο δραστήριος Καθηγητής κ. Ιωάνν. Ευαγγ. Σταμέλος! Τα θέματα του πρόσφατου τεύχους, του 2016, είναι πράγματα ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα, τα υπογράφουν δε εκλεκτοί συντάκτες. Στη συνέχεια, χάρι των αναγνωστών μας, αναδημοσιεύουμε τους τίτλους των μελετών που φιλοξενούνται στο εν λόγω, τεύχος του 2016, καθώς και τους εκλεκτούς συντάκτες των.
Φιλοξενούνται λοιπόν τα περιεχόμενα:
Του Διευθυντή Συντάξεως
Επισημάνσεις
Κρητική Μαντινάδα: Βασικά χαρακτηριστικά, ετυμολογία, θεματολογία, σύντομη ιστορική αναδρομή, της Ανθής Ρουμπελάκη, φιλολόγου
Προσεγγίζοντας την Κρητική μαντινάδα και σκιαγραφώντας το πορτραίτο του κρητικού λαϊκού μαντιναδολόγου, του Γιάννη Σταμέλου
Αφιέρωμα στην Κρητική Μαντινάδα
Ο Διαγωνισμός Τετράστιχου και τα βραβευμένα τετράστιχα
Εκδήλωση της Ι.Λ.Ε.Ν. Λασιθίου με αφορμή τα 400 χρόνια από τον θάνατο του Σαίξπηρ
Μια βουκολική εικόνα, μια ομολογία και ένα κριτικό σχόλιο, του φιλόλογου Γιάννη Χρονάκη
Εύθυμες Κρητικές Ιστορίες
Στοιχεία για τη χρονολόγηση της παρουσίας του βιολιού στην Κρήτη, του Βαγγέλη Βαρδάκη
Γιάννης Σφακιανάκης “Θέατρο εν θεάτρω”, του φιλόλογου Γιάννη Χρονάκη
ΣΠΙΝΑΛΟΓΚΑ (16ος-18ος αι.) Το έσχατο προπύργιο της Βενετικής θαλασσοκρατορίας, της Μαρίας Αρακαδάκη, Καθ. ΑΠΘ
Κρητική Ντοπιολαλιά, της Μαρίας Καρτέρη – Σιγανού
Εκδήλωση της Ι.Λ.Ε.Ν. Λασιθίου με αφορμή τα 190 χρόνια από την Μεγάλη Έξοδο του Μεσολογγίου
Περί της μαρτυρουμένης από τον Αριστοτέλη ελλείψεως λήμματος των κόσμων της Δωρικής Κρήτης , του Ιωάννη Μ. Μαρκάκη
Ονοματολογία των χώρων του σημερινού νομού Λασιθίου στον πρώτο χάρτη του Ελληνικού κράτους, το 1838, του Γιάννη Σταμέλου
Ονόματα πόλεων και περιοχών στο νομό Λασιθίου, όπως αναφέρονται σε ένα χάρτη της Κρήτης του Ortelius του 1584, του Γιάννη Σταμέλου
Ονόματα πόλεων και περιοχών στο νομό Λασιθίου, όπως αναφέρονται σε ένα χάρτη της Κρήτης του Pococke του 1745, του Γιάννη Σταμέλου
Περιοχές του νομού Λασιθίου σε έναν χάρτη του Faden του 1785, του Γιάννη Σταμέλου
Το καθολικό της Ιεράς Μονής Παναγιάς Φανερωμένης στη Σκοπή του Δήμου Σητείας, της Μαρίας Μαρή
Ο Γιάννης Σταμέλος σε μια συνομιλία με τον κορυφαίο βιολάτορα της Ανατολικής Κρήτης Βαγγέλη Βαρδάκη
Ο λαϊκός μαντιναδολόγος Κωστής Καμινάκης (Καμινοκωστής) σε μια συνομιλία με τον Γιάννη Σταμέλο
Οι βιβλιοδιαδρομές
Συγχαίρομε από καρδιάς την Ιστορ. Λαογρ. Εταιρεία Ν. Λασιθίου, του Εργατικότατου Δ/ντή Σύνταξης της “Αμάλθειας”, τους εκλεκτούς επιστήμονες, συγγραφείς και ερευνητές των πολύτιμων θεμάτων που μας χάρισαν, και σ’ αυτόν τον τόμο, και προβάλλουμε την Εταιρεία και την περιοδική της έκδοση, ως έργο ανεκτίμητο για την Κρήτη μας και τον Πολιτισμό μας!
***
Εδώ, όμως, τελειώσαμε και για σήμερα. Τα ξαναλέμε -συν Θεώ- την άλλη εβδομάδα. Ως τότε γεια Σας και Καλό Σαββατοκύριακο!


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα