«Η τέχνη δεν είναι αυτό που βλέπεις, αλλά αυτό που κάνεις τους άλλους να δουν!»
Edgar Degas,
1834-1917, Γάλλος ζωγράφος & γλύπτης
Τα μουσεία σήμερα βιώνοντας μαζί με την κοινότητα την έκρηξη της πολιτισμικής διαφορετικότητας, τις πολλαπλές ταυτότητες, την αμφισβήτηση των αφηγήσεων της νεωτερικότητας επαναπροσδιορίζουν τον ρόλο τους και πρωταγωνιστούν σε ένα διαρκές στοίχημα αυθεντικού διαλόγου που πρέπει να έχει ουσιαστικό νόημα για την κοινότητα.
Κάθε μουσειακή παρουσίαση διαμορφώνεται στο παρόν. Όμως ένα μουσείο δεν είναι απλά μια εκθεσιακή αφήγηση. Είναι ένα σύνολο αξιών που ξεπερνούν τα ποσοτικά μεγέθη και αντανακλώνται στην κοινωνία πολυδιάστατα, είτε ως επιστημονική γνώση, ως ιδεολογία, ως άποψη, ως διάλογος του τοπικού και του εθνικού με το παγκόσμιο, ως ολιστική απόδοση της μουσειακής εμπειρίας.
Μέσα στην αμφισημία της μουσειακής δράσης, με κρίσιμο παράγοντα τη ραγδαία εξέλιξη των τεχνολογικών πληροφορίας και επικοινωνίας, παρατηρούνται ταχύτατες αλλαγές στον ρόλο του μουσείου, με τα χαρακτηριστικά του εκδημοκρατισμού και του ανταγωνισμού στη βιομηχανία του ελεύθερου χρόνου, να αναδεικνύονται απαραίτητα.
Το σύγχρονο μουσείο δρα ως ένα σύστημα σύνθετης επικοινωνίας ανάμεσα σε τρία μέρη: ο πολιτισμός που αναπαριστάται, το κοινό που προσεγγίζει την πολυσημία των εκθεμάτων και οι ειδικοί επιμελητές που αφηγούνται μέσα από το νόημα που προσδίδουν στον τρόπο έκθεσης
Η διαμόρφωση ευαισθητοποιημένου και συνειδητοποιημένου κοινού έχει πολυδιάστατο νόημα, με πολιτισμικές, κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις για κάθε ζωντανό πολιτιστικό οργανισμό. Αφορά: τη δημιουργία νέων ομάδων κοινού, τη σχέση με τις ήδη υπάρχουσες ομάδες, την εμβάθυνση της, αλλά και τη διαφοροποίηση των ομάδων
Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης αποτελεί ενδιαφέρουσα μελέτη περίπτωσης ενός δυναμικού μουσείου που στο όραμα του κυριαρχεί μια μόνιμη ζωντανή σχέση της τέχνης με την κοινωνία, με συνεχές μέλημα την ευαισθητοποίηση, τη συμμετοχή και τη συνειδητοποίηση των επισκεπτών του. Είναι ένα μουσείο που αριθμεί 25 χρόνια πρωτότυπων πολιτισμικών παρεμβάσεων και μια περιπετειώδη διαδρομή με συνεχή εξελικτικά, αλλά επίπονα βήματα.. Από το 2009 αποτελεί έναν σύγχρονο μουσειακό χώρο υψηλών προδιαγραφών περίπου 1000 τ.μ ο οποίος μετά τις εργασίες επέκτασης και πλήρους αναστήλωσης του, συμπλήρωσε την παλιά Δημοτική Πινακοθήκη «Λ. Κανακάκις» (1992) και το «Κέντρο Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας» (1995).Οι βηματισμοί του Μουσείου πάντα σταθεροί και απόλυτα εναρμονισμένοι με τις ανάγκες της κοινωνίας και την βαθιά ειλικρινή του σχέση του με την σύγχρονη τέχνη, δια της ψυχής του, της Καλλιτεχνικής του Διευθύντριας κ. Μαρίας Μαραγκού.
Η κ. Μαρία Μαραγκού είναι ο άνθρωπος που έχτισε το brand name του Μουσείου συσπειρώνοντας δημιουργικά στο όργανο διαχείρισης του τις δυνάμεις της τοπικής κοινωνίας του Ρεθύμνου , την Ακαδημαϊκή κοινότητα , και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία αξίζει να σημειωθεί ότι εμπιστεύτηκε απόλυτα το όραμα και την αποστολή του μουσείου και επενδύει σε αυτό. Αποτέλεσμα αυτής της γόνιμης συνέργειας το Μουσείο να συναγωνίζεται επάξια στο πολιτισμικό του έργο με αντίστοιχους οργανισμούς των μεγάλων αστικών κέντρων. Είναι σημαντικό επιπλέον να επισημανθεί ότι με τη θετική ανταπόκριση του Δημάρχου Ρεθύμνου κ. Γιώργου Μαρινάκη το «Κέντρο Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας μετονομάζεται σε Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης. Στέλνει έτσι εύγλωττα το μήνυμα της πρόθεσης συνεργειών από όλο το νησί καθώς και την βαρύτητα που επιχειρεί να δώσει στην επίδραση της σύγχρονης τέχνης σε κάθε σημείο της Κρήτης. Υπογράφοντας την έκδοση «25 χρόνια Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης» η κ. Μαρία Μαραγκού με αναστοχαστική διάθεση επισημαίνει:
«….Στρέφοντας το βλέμμα πίσω στο παρελθόν και σκεπτόμενη το μέλλον αυτού του χώρου στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της πόλης μας, συνειδητοποιώ ότι μάλλον έχει ευλογηθεί από τις «μοίρες» της τέχνης να ενηλικιωθεί, διατρέχοντας τις μεγαλύτερες αγωνίες και τις πιο έντονες χαρές. Το μοναδικό που δεν γεύτηκε ποτέ αυτός ο χώρος ήταν και εξακολουθεί να είναι η σιγουριά, ο ναρκισσισμός, η έπαρση. Μάλλον επιλογή συνειδητή η μόνιμη αμφιβολία σε μια υπόθεση που κινείται αλλάζει, μεταλλάσει εικόνες, παρακολουθώντας τον ιδεολογικό καρπό της συνεχώς παλλόμενης γεωπολιτικής δίνης[…..] Επιστρέφοντας πίσω στα χρόνια της αθωότητας, όταν κάποιοι άνθρωποι βουτούσαν στα βαθιά, δίχως καλά καλά να υποψιάζονται το βάθος αλλά και την αγριότητα καμιά φορά των κυμάτων, ευτυχώς εκείνο που διακρίνω περισσότερο είναι ένα ασίγαστο πάθος και μια πίστη τόσο στην τέχνη και τα όσα εγκλείει, όσο και στον τόπο. Να ναι άραγε αυτός ο λόγος που το Μουσείο όλα αυτά τα χρόνια δεν κολάκεψε ένα γούστο που δεν ταίριαζε στην ιστορία και τις ποιότητες της πόλης και θα υποτιμούσε τους ανθρώπους της ή μήπως ότι δεν έβαλε μπάρες και όρια ανάμεσα στον συγκεκριμένο τόπο και τα διεθνή κέντρα της τέχνης[….] Η σύγχρονη τέχνη είναι ένα σώμα με την κοινωνία και τα ζητήματα που την απασχολούν. Αυτή την κοινωνία του πλανήτη μας με τις διαστρωματώσεις , τις αγωνίες, τον πόλεμο , τις μετακινήσεις των πληθυσμών, τη βία κάθε είδους, τους μετασχηματισμούς που βιώνει ολόκληρη η Ευρώπη και ολόκληρος ο κόσμος προσπαθήσαμε να προσεγγίσουμε με την τέχνη έχοντας κατά νου τη ρήση του Ντυσάν ( Μarcel Duchamp) Το έργο το δημιουργεί ο θεατής…[…]
Σήμερα το Μ.Σ.Τ.Κ. χαρακτηρίζεται αδιαμφισβήτητα ως ένα από τα πλέον δραστήρια μουσεία στην Ελλάδα και την Ευρώπη με ισχυρή εξωστρεφή ταυτότητα που έχει καταφέρει το κοινό του να επιζητά με λαχτάρα την τακτική και συνεπή συνομιλία του με τη σύγχρονη τέχνη και να αιφνιδιάζεται ευχάριστα από τη δυναμική της, χωρίς να υπάρχουν συμβιβασμοί που ενίοτε υπαγορεύει η εμπορευματοποίηση Στα πλαίσια των ευρύτερων δραστηριοτήτων του λειτουργεί ο εκπαιδευτικός του τομέας και τα Εικαστικά Εργαστήρια.
Από τις 7 Νοεμβρίου έως και τον Ιανουάριο του 2020 το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης και η KOLEKTIV8 παρουσιάζουν την κεντρική έκθεση του MedPhoto Festival 2019, με τίτλο Critical Archives IV: Documents, σε επιμέλεια των Παύλου Φυσάκη, Μαρίας Μαραγκού και Δημήτρη Κεχρή, Βασικός προβληματισμός και σημείο εκκίνησης της έκθεσης είναι οι τρόποι με τους οποίους οπτικά αρχεία διαφόρων ειδών παράγονται, κυκλοφορούν, ταξινομούνται και αποθηκεύονται, ή επανερμηνεύονται και αναπλαισιώνονται, από άτομα, κοινότητες ή θεσμούς σε διαφορετικές ιστορικές συνθήκες. Στην έκθεση αυτή, καλλιτεχνικά έργα «διαβάζονται» ως οπτικά τεκμήρια, συσχετίζονται και «αρχειοθετούνται» εκ νέου, δοκιμάζοντας έτσι τα ερμηνευτικά τους όρια μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας και αναδεικνύοντας τη σημασία ή τη βαρύτητα που μπορεί να τους αποδοθεί κάθε φορά ως καλλιτεχνική παραγωγή, προσωπική ιστορία ή κοινωνική μαρτυρία.
Αναλυτικότερα στις διευθύνσεις :
https://www.cca.gr/
*Οι φωτογραφίες που πλαισιώνουν το κείμενο προέρχονται από την ιστοσελίδα του Μουσείου και αφορούν την τρέχουσα έκθεση του MedPhoto Festival 2019, με τίτλο “Critical Archives IV: Documents”
https://www.gnomikologikon.gr/catquotes.php?
Στην έκθεση, που θα διαρκέσει μέχρι και το τέλος Ιανουαρίου, παρουσιάζονται έργα των:
Andrea & Magda, Αλέξη Βασιλικού, Tommaso Bonaventura & Alessandro Imbriaco, Joachim Brohm, Lorenzo Castore, Χάρη Γρηγοράκη, Alvaro Deprit, Forensic Architecture, Johan Grimonprez, Γαλάτειας Ιατράκη, Μαρίας Καρκανάκη, Υβέτ Καψάλα, Τόνιας Κοϊνάκη, Πάνου Κοκκινιά, Κώστα Μητρόπουλου, Δημήτρη Μιχαλάκη, Richard Mosse, Βασίλη Μπαλάσκα, Laura Pannack, Max Pinckers, Γεωργίας Πονηράκου, Δημήτρη Σιδηροκαστρίτη, Alec Soth, Μαριλένας Σταφυλίδου, Γιάννη Στεφανίδη και Δημήτρη Χαρισιάδη.
