Τα πρώτα αποτελέσματα της μεγαλύτερης μελέτης που έχει διεξαχθεί ως σήμερα σχετικά με τον ύπνο δείχνουν ότι ο πολύς ύπνος βλάπτει τις γνωστικές ικανότητες. Γενικώς, όπως δείχνει η μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «SLEEP» και αναδημοσιεύει το Βήμα, οι 7-8 ώρες ύπνου αποτελούν τη «χρυσή τομή» για καλή λειτουργία του εγκεφάλου. Οτιδήποτε λιγότερο ή περισσότερο συνδέεται με γνωστικά προβλήματα.
Δεκάδες χιλιάδες συμμετέχοντες από ολόκληρο τον κόσμο
Η μελέτη διεξήχθη από ερευνητές του Ινστιτούτου για τον Εγκέφαλο του Πανεπιστημίου του Δυτικού Οντάριο στον Καναδά και ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2017. Μέσα σε μερικές μόνο ημέρες περισσότερα από 40.000 άτομα από διαφορετικά μέρη του κόσμου συμμετείχαν στο μεγάλο online ερευνητικό έργο το οποίο περιελάμβανε ένα ενδελεχές ερωτηματολόγιο καθώς και μια σειρά ασκήσεων γνωστικών ικανοτήτων.
«Αυτό που θέλαμε ήταν να καταγράψουμε τις συνήθειες του ύπνου ανθρώπων από ολόκληρο τον κόσμο. Προφανώς έχουν υπάρξει πολλές μικρότερες μελέτες σχετικά με τον ύπνο, οι οποίες στην πλειονότητά τους έχουν διεξαχθεί σε εργαστήρια ύπνου. Εμείς θέλαμε να δούμε πώς κοιμούνται οι άνθρωποι σε πραγματικές συνθήκες» ανέφερε ο Αντριαν Οουεν, ένας από τους πιο γνωστούς ερευνητές στις Γνωστικές Νευροεπιστήμες και στην Απεικόνιση και προσέθεσε: «Τα άτομα που συμμετείχαν μάς παρείχαν πολλές πληροφορίες για την καθημερινότητά τους. Το ερωτηματολόγιό μας ήταν πολύ αναλυτικό και απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικές, μεταξύ άλλων, με την ηλικία τους, τα φάρμακα που λάμβαναν, τις καθημερινές ασχολίες τους, το επίπεδο μόρφωσής τους. Ολοι αυτοί οι παράγοντες μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση τουλάχιστον κάποιων εκ των αποτελεσμάτων της μελέτης».
Ο πολύ λίγος ύπνος «γερνάει» τον εγκέφαλο κατά 9 χρόνια
Ηταν αξιοσημείωτο ότι περίπου οι μισοί από τους εθελοντές δήλωσαν ότι κοιμούνται λιγότερο από 6,3 ώρες κάθε νύχτα – σχεδόν μία ώρα λιγότερο από τη διάρκεια ύπνου που συνέστηναν οι ερευνητές. Ηταν ακόμη πιο αξιοσημείωτο ότι οι περισσότεροι συμμετέχοντες που κοιμούνταν τέσσερις ώρες ή και λιγότερο κάθε νύχτα είχαν γνωστική απόδοση ανθρώπου τουλάχιστον εννέα χρόνια γηραιότερου!
Ενα άλλο αναπάντεχο εύρημα ήταν πως η διάρκεια του ύπνου επιδρούσε σε όλους τους ενηλίκους εξίσου. Η διάρκεια του ύπνου που συνδεόταν με πολύ καλή γνωστική απόδοση ήταν οι 7 με 8 ώρες ασχέτως ηλικίας (έτσι, αυτό που λέγεται ότι τα πιο ηλικιωμένα άτομα χρειάζονται λιγότερο ύπνο δεν φαίνεται, τουλάχιστον από τη συγκεκριμένη μελέτη, να ισχύει). Συγχρόνως, η μείωση στη γνωστική απόδοση που σχετιζόταν με τον πολύ λίγο ή αντιθέτως με τον πολύ ύπνο, δεν φάνηκε να εξαρτάται από την ηλικία των συμμετεχόντων.
«Ανακαλύψαμε ότι η ιδανική διάρκεια ύπνου για την καλύτερη δυνατή λειτουργία του εγκεφάλου είναι οι 7 με 8 ώρες κάθε νύχτα, και αυτό έρχεται σε συμφωνία με τις συμβουλές των γιατρών για καλή λειτουργία του σώματος. Ανακαλύψαμε επίσης ότι τα άτομα που κοιμούνταν περισσότερο από 8 ώρες εμφάνιζαν τα ίδια προβλήματα στις γνωστικές επιδόσεις με όσα κοιμούνταν πολύ λίγο» σημείωσε ο Κόνορ Γουάιλντ, ερευνητής στο Εργαστήριο του δρος Οουεν και πρώτος συγγραφέας της νέας μελέτης.
Λογική σκέψη και λεκτικές ικανότητες τα μεγαλύτερα «θύματα»
Οι κύριοι τομείς που υφίσταντο «πλήγμα» όταν το άτομο δεν κοιμόταν σωστά ήταν η λογική σκέψη καθώς και οι λεκτικές ικανότητες. Ωστόσο η βραχυπρόθεσμη μνήμη δεν φαινόταν να επηρεάζεται σε σημαντικό βαθμό. Το τελευταίο αυτό εύρημα έρχεται σε αντίθεση με τις περισσότερες μέχρι σήμερα μελέτες, οι οποίες όμως αφορούσαν την παντελή έλλειψη ύπνου και μαρτυρεί ότι το να μην κοιμάται κάποιος τις απαραίτητες ώρες για μια μακρά περίοδο έχει διαφορετική επίδραση στον εγκέφαλο από το να μένει ξύπνιος ολόκληρη τη νύχτα για ένα μικρό διάστημα χρόνου (όπως γίνεται συχνά στο πλαίσιο μελετών σε εργαστήρια ύπνου).
Ακόμη και μια νύχτα καλού ύπνου ωφελεί τη σκέψη
Υπήρχαν όμως και τα θετικά ευρήματα: ένα τέτοιο ήταν ότι ακόμη και μια νύχτα επαρκούς ύπνου μπορεί να έχει θετική επίδραση στην ικανότητα σκέψης του ατόμου. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα άτομα που κοιμήθηκαν περισσότερο από το συνηθισμένο τη νύχτα πριν από τη συμμετοχή τους στη μελέτη είχαν καλύτερες γνωστικές επιδόσεις.
