Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Ο πανάρχαιος κάτοικος των ελληνικών θαλασσών

Αποτελεί τον πανάρχαιο κάτοικο των ελληνικών θαλασσών. Η χελώνα caretta caretta είναι ίσως ένα από τα πιο εμβληματικά είδη των μεσογειακών και ελληνικών θαλασσών και ένα από τα επτά είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρχουν στον πλανήτη.
A ν καταφέρει να ξεφύγει από τους φυσικούς εχθρούς της αλλά και από τις ανθρώπινες επιδράσεις και απειλές, θα ζήσει περίπου 80 χρόνια. Κλειδί για την επιβίωση της, η προστασία των παραλιών ωοτοκίας…
Το πρώτο ταξίδι μιας Caretta caretta είναι και το σημαντικότερο της ζωής της, καθώς στηρίζεται στο ένστικτο και το DNA της για να βρει τον προσανατολισμό της. Μόνο αν τα καταφέρει την πρώτη φορά, θα ξαναγυρίσει μετά από μερικές δεκαετίες στην ίδια περιοχή για να γεννήσει τα μικρά της και να διαιωνίσει το μοναδικό της είδος.
Με το ράγισμα του κελύφους των αυγών, οι νεοσσοί αναρριχώνται ομαδικά στην επιφάνεια της άμμου και κατευθύνονται προς τη θάλασσα. Ομως μόνο ένα στα χίλια χελωνάκια θα καταφέρει να φτάσει στο τέλος αυτής της πορείας και να ενηλικιωθεί. Μια πορεία που οδηγεί στη θάλασσα και τη ζωή…
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προστασίας της θαλάσσιας χελώνας caretta caretta, σήμερα 23 Μαΐου, οι “διαδρομές” αναζήτησαν τον Σύλλογο ΑΡΧΕΛΩΝ που από το 1983 μελετά και προστατεύει τις θαλάσσιες χελώνες και τους βιοτόπους τους στην Ελλάδα. Αυτό το διάστημα η ομάδα του ΑΡΧΕΛΩΝ βρίσκεται στα Χανιά στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων τους και αδράξαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε μαζί τους για τις θαλλάσιες χελώνες στην Κρήτη, τις παραλίες ωοτοκίας και την προστασία τους.

Η ζωή που απειλείται
Στον κόλπο των Χανίων καταγράφεται από τον σύλλογο ΑΡΧΕΛΩΝ η μεγαλύτερη μείωση του αριθμού των φωλιών των θαλάσσιων χελωνών, σε εθνικό επίπεδο (6%) ετησίως, σύμφωνα με την Αθανασία Νικολοπούλου, υπεύθυνη προγραμμάτων του συλλόγου στην Κρήτη.
Τη ρωτάμε ποια είναι η εικόνα φέτος συγκριτικά με πέρυσι, όσον αφορά τον πληθυσμό θαλάσσιας χελώνας caretta caretta στην Κρήτη: «Δυστυχώς κάθε χρόνο παρατηρείται σημαντική μείωση των φωλιών στις παραλίες ωοτοκίας της Κρήτης και πιο συγκεκριμένα στις παραλίες του βόρειου άξονα.
Αναλυτικότερα με βάση τα στοιχεία του “ΑΡΧΕΛΩΝ” εδώ και 30 χρόνια, στον κόλπο του Ρεθύμνου, που είναι και ο σημαντικότερος στην Κρήτη, καταγράφεται ετήσια μείωση των φωλιών κατά 4% και στον κόλπο των Χανίων αντίστοιχα κατά 6%. Στον κόλπο της Μεσσαράς ο αριθμός των φωλιών είναι σταθερός αφού δεν έχει παρατηρηθεί ούτε αύξηση ούτε μείωση» απαντά.

Μετά από χρόνια γυρνά να γεννήσει στην ίδια παραλία που γεννήθηκε
Oταν η θαλάσσια χελώνα caretta caretta μεγαλώσει, περίπου μετά από δύο έως τρεις δεκαετίες και έρθει η ώρα της αναπαραγωγής της, θα επιστρέψει στην ίδια περιοχή και θα επιλέξει την παραλία όπου γεννήθηκε και η ίδια για να κάνει τη φωλιά της. Αυτή η επιστροφή καθιστά τις παραλίες ωοτοκίας ιδιαίτερα πολύτιμες για την προστασία της και τη δυνατότητα διαιώνισης του είδους. Ποια είναι όμως τα σημαντι- κότερα σημεία ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας ανά νομό (Χανιά, Ρέθυμνο, Ηράκλειο, Λασίθι); Σύμφωνα με την κα Νικολοπούλου, η σημαντικότερη περιοχή ωοτοκίας στην Κρήτη αποτελεί ο κόλπος του Ρεθύμνου, όπου η ωοτοκία ξεκινάει από την παραλία της πόλης του Ρεθύμνου και φτάνει έως τη Σκαλέτα (περίπου 11χλμ). Δεύτερη σημαντικότερη περιοχή ωοτοκίας είναι ο κόλπος των Χανίων, από τον Κάτω Σταλό έως το Κολυμπάρι (περίπου 13χλμ). Τρίτη σημαντικότερη περιοχή αποτελεί ο κόλπος της Μεσσαράς, από τον Κομό εώς τον Κόκκινο Πύργο (περίπου 8χλμ). «Φυσικά υπάρχει πιθανότητα να συναντήσουμε φωλιές και σε άλλες περιοχές της Κρήτης σε πολύ μικρότερη πυκνότητα» αναφέρει.

Δραματική μείωση στις φωλιές σε Χανιά και Ρέθυμνο
Η υπεύθυνη προγραμμάτων του συλλόγου στην Κρήτη επισημαίνει ότι φέτος, δυστυχώς, παρατηρείται δραματική μείωση στις φωλιές κυρίως στο Ρέθυμνο και στα Χανιά που οφείλεται στους εξής παράγοντες:
• Η άναρχη δόμηση και η υπέρμετρη τουριστική ανάπτυξη έχουν αλλοιώσει τους βιότοπους αναπαραγωγής δηλαδή τις παραλίες, που είναι το ίδιο σημαντικές και για τις θαλάσσιες χελώνες αλλά και για τους ανθρώπους. «Για παράδειγμα η ισοπέδωση των αμμοθινών λόγω της παράκτιας δόμησης, δημιουργεί εκτεταμένα φαινόμενα διάβρωσης, που οδηγούν σε όλο και μικρότερες παραλίες, γεγονός που επηρεάζει τόσο τις θαλάσσιες χελώνες όσο και τον τουρισμό. Ιδιαιτέρως στα Χανιά η παραλία ωοτοκίας βρίσκεται σε οριακό σημείο, καθώς η ανάπτυξη προχωράει με ταχύτατους ρυθμούς χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι περιβαλλοντικές παράμετροι πριν κατά τη διάρκεια ή έστω και μετά το τέλος των έργων» επισημαίνει.
• Πολλές είναι και οι απειλές που καταγράφονται και στον θαλάσσιο χώρο. «Ο μεγάλος αριθμός νεκρών χελωνών που προκύπτει από την αλληλεπίδρασή τους με τα αλιευτικά εργαλεία (δίχτυα, αγκίστρια) αποτελεί σημαντικό παράγοντα μείωσης του πληθυσμού του προστατευόμενου είδους. Βρισκόμαστε στην έναρξη της ωοτοκίας και πολύ σύντομα θα έχουμε τις πρώτες καταγραφές φωλιών για φέτος στην Κρήτη» αναφέρει.

Τι μπορούν να κάνουν οι πολίτες
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι παραλίες ωοτοκίας είναι πολύ συγκεκριμένα και τα μέτρα προστασίας που μπορούν να παρθούν προς αυτή την κατεύθυνση πολύ απλά, εξηγεί η κα Νικολοπούλου. Πιο ειδικά, έχουν να κάνουν με τον υπερμεγέθη αριθμό των επίπλων παραλίας (κατά κύριο λόγο ξαπλώστρες), τα φώτα που παραμένουν ανοιχτά κατά τη διάρκεια της νύχτας και τη μουσική ή τη φασαρία που επικρατεί από τις παρακείμενες, στις παραλίες, επιχειρήσεις. Σε αυτά τα θεωρητικά απλά προβλήματα, σύμφωνα με την ίδια, υπάρχουν κάποιες απλές λύσεις που ο καθένας μπορεί να λάβει και να συμβάλλει στην προστασία των παραλιών και ως εκ τούτου και της θαλάσσιας χελώνας:
• Τα έπιπλα παραλίας περιορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τον διαθέσιμο προς φωλεοποίηση χώρο για τη θαλάσσια χελώνα, με αποτέλεσμα όταν οι θαλάσσιες χελώνες δεν έχουν χώρο, να επιστρέφουν πίσω στη θάλασσα και να γεννούν τα αυγά τους εκεί όπου φυσικά δεν επιβιώνουν. Σε αυτή την περίπτωση η λύση είναι το μάζεμα των ξαπλωστρών στο πίσω μέρος της παραλίας ή το κρέμασμα τους σε όρθια θέση στις ομπρέλες, κατά τις βραδινές ώρες. Κάτι το οποίο μπορεί να γίνει από τους λουόμενους ή και από τις ίδιες τις επιχειρήσεις με πολύ μικρό κόστος.
• Η ύπαρξη φωτισμού στις παραλίες, κατά τη διάρκεια της νύχτας, αποπροσανατολίζει τα χελωνάκια, τα οποία με το που γεννιούνται ενστικτωδώς ακολουθούν το φως του φεγγαριού, που αντανακλά στη θάλασσα και προχωρούν προς τα εκεί, ώστε να βρουν το δρόμο τους προς τη ζωή. Τα φώτα είναι επίσης κάτι εύκολα επιλύσιμο, μια που υπάρχουν ειδικές τεχνικές, με τις οποίες δε διαχέεται το φως στην παραλία ενώ φωτίζεται η επιχείρηση ή ο δρόμος. Κάτι ακόμα πιο απλό αντί της αντικατάστασης τους είναι να βαφτούν από τη μία πλευρά ώστε να μη φωτίζουν προς την παραλία. Πολλές φορές μας καλούν για να μας πουν ότι βρήκαν χελωνάκια κοντά ή μέσα σε ξενοδοχείο και δε ξέρουν πώς να τα βοηθήσουν.
• Τέλος, η μουσική και η ηχορύπανση γενικότερα προκαλεί δονήσεις στο έδαφος, με αποτέλεσμα να δημιουργεί ζημιές στις φωλιές και στα αυγά και να προκαλεί τη θανάτωση των εμβρύων. Επιπλέον, τρομάζει τις μητέρες χελώνες που έχουν βγει για να γεννήσουν.

Η συγκινητική ιστορία της “Σοφίας” στον Πλατανιά
Μια πολύ όμορφη και συγκινητική στιγμή για τον σύλλογο και την εθελοντική ομάδα που δραστηριοποιείται στα Χανιά, την ιστορία της “Σοφίας” μας αφηγείται η υπεύθυνη προγραμμάτων του συλλόγου στην Κρήτη.
Πρόκειται για την ιστορία μιας θηλυκής θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta μήκους 72εκ. και βάρους 40 κιλών, που βρέθηκε πέρυσι τον Ιούνιο στον Πλατανιά Χανίων. Η θαλάσσια χελώνα ήταν πολύ κοντά στην ακτή και ήταν εξουθενωμένη. Ανθρωποι της περιοχής που έδειξαν ευαισθησία, τη μετέφεραν έξω από το ξενοδοχείο Sofia απ’ όπου και έδωσαν το όνομα στην τραυματισμένη χελώνα και επικοινώνησαν με την εθελοντική ομάδα του ΑΡΧΕΛΩΝ. Οι εθελοντές κατέφθασαν άμεσα και με τη βοήθεια των ντόπιων τη μετέφεραν στον ερευνητικό σταθμό του ΑΡΧΕΛΩΝ στο Γεράνι, όπου και δόθηκαν οι πρώτες βοήθειες. Επειτα η “Σοφία” μεταφέρθηκε στο λιμάνι της Σούδας με τη βοήθεια ενός καταδυτικού κέντρου για να μεταφερθεί στο Κέντρο Διάσωσης του ΑΡΧΕΛΩΝ στη Γλυφάδα Αττικής. Αφού έγιναν οι κατάλληλες εξετάσεις, η “Σοφία” άρχισε σταδιακά να αναρρώνει ώσπου ήρθε η στιγμή να επιστρέψει στο φυσικό της περιβάλλον. Και φυσικά αυτό δεν είναι άλλο από εκεί που βρέθηκε να κολυμπά, δηλαδή στα Χανιά.
Η απελευθέρωσή της στο ίδιο μέρος και από όπου τη βρήκαν έγινε προς τιμήν όλων αυτών των ανθρώπων που από διαφορετικές κατευθύνσεις και με τόσο συντονισμένες κινήσεις βοήθησαν στη διάσωση της, ανέφερε η κα Νικολοπούλου.
Η ίδια πρόσθεσε ότι απελευθέρωσή της ήταν ανοιχτή προς το κοινό όπως κάθε άλλη άλλωστε, γιατί γεγονότα όπως αυτά αποτελούν σημαντικό μάθημα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για όλες τις ηλικίες, γεγονός που είναι εξαιρετικά σημαντικό μιας και στον κόλπο των Χανίων καταγράφεται από τον σύλλογο ΑΡΧΕΛΩΝ η μεγαλύτερη μείωση του αριθμού των φωλιών των θαλάσσιων χελωνών, σε εθνικό επίπεδο ετησίως.
«Για τον σύλλογο ήταν μια στιγμή μοναδική λόγω όλου αυτού του κόσμου που ευαισθητοποιήθηκε και μια στιγμή επιβράβευσης για όλο αυτό το έργο που παρέχει με τη βοήθεια των εθελοντών και τη συνεργασία του κόσμου όλα αυτά τα χρόνια» κατέληξε.

ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΧΕΛΩΝ
Ο σύλλογος ΑΡΧΕΛΩΝ και στην Κρήτη αλλά και στα υπόλοιπα προγράμματα που διατηρεί στην Ελλάδα, λειτουργεί σε 3 άξονες. Οπως αναφέρει η υπεύθυνη προγραμμάτων του συλλόγου στην Κρήτη κα Νικολοπούλου, ο σύλλογος, πραγματοποιεί έρευνα στις παραλίες ωοτοκίας, με σκοπό να βρίσκει τις φωλιές και να τις προστατεύει μέχρι να εκκολαφθούν τα αυγά και τα χελωνάκια να πάρουν τον δρόμο τους προς τη θάλασσα. Παράλληλα ασκεί πίεση ώστε να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα που αφορούν στη διαχείριση και προστασία των παραλιών. Τέλος ενημερώνει και ευαισθητοποιεί χιλιάδες ανθρώπους, κυρίως παιδιά και αλιείς, κάθε χρόνο με τέτοιο τρόπο, ώστε ο ίδιος ο κόσμος να αντιλαμβάνεται την αξία αυτού του σπάνιου είδους και τους λόγους προστασίας του, αλλά και τα οφέλη που προσφέρει στον τόπο η παρουσία ενός άγριου είδους όπως η θαλάσσια χελώνα. Η ίδια τονίζει πως «χωρίς τους εθελοντές μας που έρχονται κάθε χρόνο από όλα τα μέρη της γης να συμβάλλουν στο έργο μας, δε θα μπορούσαμε να πραγματοποιήσουμε πολλά από αυτά».


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα