Ο μαθητής του τελευταίου θρανίου

Συχνά – πυκνά του έδινε τον λόγο για να διαβάσει κάποιο απόσπασμα από την Ιλιάδα. Κι εκείνος από το τελευταίο θρανίο όπου κάθονταν, ίσα που μπορούσε να ψελλίσει κάνα – δυο συλλαβές…
«Σσσσσ! Ο Νικολής έχει κάτι σημαντικό να μας πει!», ακούγονταν η βροντερή φωνή του αείμνηστου καθηγητή μας Δημήτρη Βεζονιεράκη. Ζητούσε απόλυτη ησυχία μέσα στην τάξη, όποιος κι αν έλεγε μάθημα.
Δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί επέμενε τόσο να δίνει τον λόγο στον μονίμως αδιάβαστο συμμαθητή μας.
Δεν ξέρω καν αν ο Νικολής αισθάνθηκε ποτέ έστω και κάτι από τη μαγεία της ποίησης του Ομήρου. Το σίγουρο είναι ότι οι συλλαβές που κατάφερνε να αρθρώσει ακούγονταν ολόκληρες μέσα στην αίθουσα. Η φωνή του αποκτούσε ξαφνικά το ίδιο βάρος με της αψεγάδιαστης απουσιολόγου. Τα λεγόμενά του έπιαναν τόπο, τον τόπο που αναλογούσε στον καθένα από εμάς.
Χρειάστηκαν να περάσουν χρόνια για να καταλάβω ότι εκείνες τις στιγμές στο 6ο Γυμνάσιο στη Νέα Χώρα, το μάθημα μεταφέρονταν πέρα και έξω από το σύμπαν των ευγενών πολεμιστών του αρχαίου έπους. Ήταν ένα μάθημα σεβασμού και ίσης μεταχείρισης. Σκληρό για δεκατετράχρονα παιδιά που από τη φύση τους ρέπουν προς τον κανιβαλισμό και τη χλεύη προς ο,τιδήποτε αδύναμο. Γι’ αυτό όμως ήταν κι ένα μάθημα πολύτιμο, αφού αυτό που ονομάζουμε Πολιτισμός και Παιδεία έχουν ως προορισμό να λειάνουν τις “γωνίες” τις ανθρώπινης φύσης.
Μου ήρθαν στον νου όλα αυτά τις τελευταίες ημέρες, καθώς ακούω από κάποιους να προτάσσουν την ανάγκη να διαφυλαχθεί η αξία της μαθητικής αριστείας και το προνομιακό δικαίωμα των άριστων επί της σημαίας.
Κι αναρωτιέμαι: λύσαμε όλα τα προβλήματα της Παιδείας και μας έμεινε το πρόβλημα των άριστων; Μήπως έπαψαν να υπάρχουν όλα αυτά τα παιδιά των τελευταίων θρανίων που χάνονται, είτε γιατί το σπίτι τους διαλύεται και δεν βρίσκουν πουθενά υποστήριξη, είτε γιατί η φτώχεια τα τραβάει από το μανίκι, είτε γιατί στα σχολεία μας δεν ακούγεται καθόλου η φωνή τους;
Κι ακόμα: Αυτοί οι μαθητές δεν έχουν το ίδιο δικαίωμα σε αυτή την πατρίδα άρα και στο σύμβολό της; Κι εμείς τι είδους σημαία θέλουμε, μια σημαία –  προνόμιο των λίγων ή μια σημαία – κοινό τόπο μιας κοινωνίας που δεν περισσεύει κανείς;
Εν κατακλείδι, μήπως αντί για τους άριστους θα έπρεπε πρωτίστως να ανησυχούμε για τους μαθητές των τελευταίων θρανίων;
Είναι βέβαιο ότι κι αυτοί έχουν κάτι σημαντικό να μας πουν. Θέλουμε να τους ακούσουμε;