Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Ο θεσμός των ενεργειακών συνεταιρισμών στην Ευρωπαϊκή Ενωση

Η αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των Ευρωπαίων πολιτών στην έννοια της αειφορίας, αλλά και της πράσινης ενέργειας σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Eνωσης για την αύξηση της χρήσης των Aνανεώσιμων Πηγών Ενέργειας έχουν οδηγήσει στη δημιουργία ενεργειακών συνεταιρισμών σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ενας ενεργειακός συνεταιρισμός συνιστά ένα συλλογικό θεσμό και αποτελείται από ομάδα πολιτών – συνεταίρων οι οποίοι συμμετέχουν στο κοινό εγχείρημα αγοράζοντας μία ή περισσότερες συνεταιριστικές μερίδες με σκοπό τη συγκέντρωση του απαραίτητου κεφαλαίου για την πραγματοποίηση επενδύσεων σε διάφορους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά και της κάλυψης των ενεργειακών αναγκών των συνεταίρων με πράσινη ενέργεια αντί για ενέργεια προερχόμενη από τα συμβατικά καύσιμα. Ταυτόχρονα οι συμμετέχοντες στο συνεταιριστικό εγχείρημα ευαισθητοποιούνται στην ορθολογική χρήση της ενέργειας λαμβάνοντας μέτρα για το περιορισμό της ενεργειακής σπατάλης. Σήμερα οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση ανέρχονται σε 160.000 απασχολούν 5.400.000 εργαζομένους και αντιπροσωπεύουν 123.000.000 μέλη.

Οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις αποτελούν τμήμα της κοινωνικής οικονομίας της Ε.Ε. και περιλαμβάνουν είτε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, είτε μεγάλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε πολλές χώρες. Οι επιχειρήσεις αυτές: 1. Συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη και στην κοινωνική συνοχή της Ε.Ε. 2. Αποτελούν επιχειρήσεις και όχι μη κυβερνητικές οργανώσεις. Το οικονομικό πλεόνασμά τους μοιράζεται στα μέλη τους και επαναεπενδύεται. 3. Δραστηριοποιούνται σε όλους τους τομείς της οικονομίας, πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή. 4. Μπορεί να είναι μικρού μεγέθους επιχειρήσεις που αποτελούν ιδιοκτησία των εργαζομένων. Μεταξύ των τομέων που δραστηριοποιούνται οι συνεταιρισμοί περιλαμβάνεται και ο τομέας της ενέργειας έτσι που σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση λειτουργούν 2.000 ενεργειακοί συνεταιρισμοί περίπου εκ των οποίων οι 700 στη Γερμανία, ενώ συνεχώς δημιουργούνται νέοι. Οι Βασικές αρχές ενός ενεργειακού συνεταιρισμού είναι:
• Η προσφορά ενέργειας σε σταθερές ανταγωνιστικές τιμές.
• Η προσφορά απλών, εξαιρετικών και κατανοητών υπηρεσιών.
• Η προσφορά έντιμων και διαφανών υπηρεσιών.
• Η προσφορά ενέργειας που προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ή από συστήματα παραγωγής ενέργειας υψηλής απόδοσης.
• Η κατανομή των κερδών του στα μέλη του συνεταιρισμού. Α. Ενας από τους αρχαιότερους ενεργειακούς συνεταιρισμούς στην Ε.Ε., ο οποίος δημιουργήθηκε το 1991 είναι ο συνεταιρισμός ECOPOWER του Βελγίου. O βασικός στόχος του συνεταιρισμού αυτού είναι η πραγματοποίηση επενδύσεων στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με χρηματοδότηση των μελών του συνεταιρισμού. Κάθε συνέταιρος μπορεί να αγοράσει μια έως 50 μετοχές των οποίων η αξία είναι 250 ευρώ εκάστη. Στη γενική συνέλευση του συνεταιρισμού κάθε συνέταιρος έχει μία ψήφο ανεξαρτήτως των μετοχών που κατέχει. Η οικονομική απόδοση των μετοχών δεν πρέπει να υπερβαίνει το 6% της τιμής τους ετησίως.

Με τον τρόπο αυτό τυχόν οικονομικό πλεόνασμα του συνεταιρισμού επανεπενδύεται σε μελλοντικά έργα. Στα τέλη του 2013 ο συνεταιρισμός αυτός είχε 47.000 μέλη και ήταν ο μοναδικός ιδιοκτήτης διαφόρων μονάδων αξιοποίησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που περιελάμβαναν: α) Σειρά ανεμογεννητριών στις πόλεις Eeklo, Ghent, Gistel, Tournai, Mesnil, Waimes και Essen. β) Διάφορα μικρότερα ή μεγαλύτερα φωτοβολταϊκά πάρκα σχεδόν σε κάθε κοινότητα της περιφέρειας της Φλάνδρας του Βελγίου. γ) Το 2014 ο συνεταιρισμός δημιούργησε μία μονάδα παραγωγής pellets και τα μέλη του μπορούν να αγοράσουν το προϊόν αυτό για να χρησιμοποιηθεί για τη θέρμανση των κατοικιών τους. Ταυτόχρονα νέα έργα που περιλαμβάνουν την κατασκευή ανεμογεννητριών και αιολικών πάρκων σχεδιάζονται και υλοποιούνται σε διάφορες τοποθεσίες. Β. Ο πρώτος ενεργειακός συνεταιρισμός της Ισπανίας δημιουργήθηκε στη περιφέρεια της Καταλωνίας, με το όνομα SOM ENERGIA. Ιδρύθηκε το 2010 από 150 μέλη αρχικά και το 2013 αριθμούσε 7.500 μέλη. Ο μη κερδοσκοπικός αυτός οργανισμός ξεκίνησε τη λειτουργία του αγοράζοντας υπάρχοντα φωτοβολταϊκά πάρκα και αργότερα δημιούργησε νέες φωτοβολταϊκές μονάδες αλλά και άλλες εγκαταστάσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ο τελικός σκοπός του ενεργειακού συνεταιρισμού SOM ENERGIA είναι να παράγει στις εγκαταστάσεις του αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για τη κάλυψη όλων των ενεργειακών αναγκών των μελών του. Το κόστος της συνεταιριστικής μερίδας είναι 100 ευρώ και με την αγορά της, κάποιος γίνεται μέλος και έχει δικαίωμα ψήφου στη γενική συνέλευση, ενώ δικαιούται να αγοράζει πράσινη ενέργεια που παράγεται από τα συμβατικά καύσιμα. Μπορεί επίσης να επενδύει απ’ ευθείας στα διάφορα ενεργειακά έργα που υλοποιεί ο συνεταιρισμός αυτός.

Στα πρώτα 3 έτη της λειτουργίας του, 1.000 μέλη του συνεταιρισμού έχουν επενδύσει πάνω από 3,5εκατ. ευρώ στη δημιουργία οκτώ φωτοβολταϊκών μονάδων, ενός εργοστασίου βιοαερίου ισχύος 500 KW και μίας μονάδας καύσης στερεάς βιομάζας ισχύος 80 KW. Ταυτόχρονα διάφορα έργα αξιοποίησης της αιολικής ενέργειας βρίσκονται σε εξέλιξη σήμερα, ενώ στα τέλη του 2013 η εγκατεστημένη ισχύς των μονάδων του συνεταιρισμού αυτού ανερχόταν στα 4.200 KW, όση περίπου είναι η ισχύς που χρησιμοποιούν 1.400 νοικοκυριά. Η δημιουργία του πρώτου ενεργειακού συνεταιρισμού SOM ENERGIA στην Ισπανία περιελάμβανε την εφαρμογή ενός κοινωνικού μη κερδοσκοπικού επιχειρηματικού μοντέλου στην Ισπανική αγορά, η οποία χαρακτηρίζεται από την επικράτηση λίγων αλλά ισχυρών εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Γ. Ο ενεργειακός συνεταιρισμός EW Shönau της Γερμανίας ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και το 1997 απέκτησε το τοπικό ηλεκτρικό δίκτυο τροφοδοτώντας τους πελάτες του με ηλεκτρική ενέργεια που παρήγετο αποκλειστικά από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ενώ μέχρι το 2012 ήταν ιδιοκτήτης 7 ηλεκτρικών δικτύων. Ο αριθμός των μελών του συνεταιρισμού ανέρχεται σήμερα σε 1830 ενώ τροφοδοτεί με ηλεκτρική ενέργεια 130.000 πελάτες. Ο συνεταιρισμός αυτός κατέχει διάφορες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που περιλαμβάνουν:
• Φωτοβολταϊκά πάρκα
• Μονάδες συμπαραγωγής θερμότητας και ηλεκτρισμού
• Μικρά υδροηλεκτρικά έργα
• Μονάδες παραγωγής και χρήσης βιοαερίου Η δημιουργία ενεργειακών συνεταιρισμών στη χώρα μας είναι κάτι νέο και αποτελεί μία κοινωνική καινοτομία παρά το γεγονός ότι η υπάρχουσα εμπειρία στην Ευρωπαϊκή Ενωση υπερβαίνει τα είκοσι έτη. Δυστυχώς, σήμερα η έννοια του συνεταιρισμού στην Ελλάδα είναι αρκετά απαξιωμένη και δεν προσελκύει το ενδιαφέρον των πολιτών δεδομένης της αποτυχίας (σε σημαντικό βαθμό) των γεωργικών συνεταιρισμών ή άλλων αστικών συνεταιρισμών στη χώρα. Αυτό όμως δεν συμβαίνει σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες όπως εξ’ άλλου προαναφέρθηκε.

Εάν όμως οι πολίτες της χώρας δεν αξιοποιήσουν συλλογικά τις δυνατότητες και τις προοπτικές που προσφέρουν οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας σήμερα (και οι οποίες αποτελούν μία πειστική απάντηση στο μετριασμό του προβλήματος των κλιματικών αλλαγών ), αυτό θα το κάνουν ιδιώτες (ή άλλοι Φορείς) με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και θα μας μείνουν οι έντονες διαμαρτυρίες των τοπικών κοινωνιών ενάντια στη δημιουργία εγκαταστάσεων Α.Π.Ε. όπως ενδεικτικά αυτή που υλοποιείται στη Δυτική Κρήτη από την EdF (μεγάλη εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Γαλλίας, ελεγχόμενης από το Γαλλικό κράτος). ∗ ο κ. Γιάννης Βουρδουμπάς διδάσκει ενεργειακή και περιβαλλοντική τεχνολογία στο Τ.Ε.Ι. Κρήτης και είναι Επιστημονικός Συνεργάτης του Μ.Α.Ι.Χ.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα