Μνήμη Βαγγέλη Κτιστάκη

Mνήμη Βαγγέλη Κτιστάκη στην κατάμεστη αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου Χανίων. Ίσως η εμβληματικότερη εκδήλωση που ευτυχήσαμε να διοργανώσουμε ποτέ από τις απαρχές της λειτουργίας του Πνευματικού Κέντρου. Ο Ρήγας Φεραίος της κρητικής αντίστασης. Αυτό το κλίμα… η συγκίνηση των ομιλητών, ο κόσμος που δεν ησύχαζε. Οι μνήμες που ξεδιπλώνονταν… αλλά πιο πολύ η πίκρα για το γεγονός ότι οι νέοι των Χανίων, αλλά και οι μεγαλύτεροι… σχεδόν…. δεν τον γνωρίζουν. Ύστερα ο κόσμος στον αύλειο χώρο του πνευματικού που δεν έλεγε να απομακρυνθεί.
Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν μπορείς να υπολογίσεις από τα πριν την έκβαση και κυρίως τη συμβολή, την απήχηση και το κοινωνικό αντίκρισμα που μπορεί να έχει η οποιαδήποτε εκδήλωση στον κόσμο,  ιδιαίτερα στην ταραγμένη εποχή που διανύουμε. Εμπνευστής της η Ι.Λ.Α.Ε.Κ. Χανίων με τους δύο πνευματικούς ταγούς της, Κώστα Μουτζούρη και Γιώργο Κουρμούλη. Η συμβολή του Κώστα Μουτζούρη στα πνευματικά Χανιά είναι απλά ανεκτίμητη.
Έτσι όπως κάθε φορά, αφού συγκεντρώθηκε ο κόσμος, μετά το πέρας των χαιρετισμών, οι ομιλητές ξεκίνησαν να σκιαγραφούν το πορτρέτο του θρυλικού επαναστάτη και ήρωα. Ο καθηγητής του Α.Π.Θ. Γιώργος Μαργαρίτης επιχείρησε να περιγράψει τον τιμώμενο εντάσσοντάς τον στην εποχή που έζησε και η οποία τον καθόρισε, που ήταν η δεκαετία του τριάντα, στην οποία κυρίως τοποθετούνται οι σπουδές και η αντιστασιακή του δράση. Σπούδασε στο Βερολίνο σε μία εποχή ταραγμένη, στην οποία κυριαρχούσε η τοξική ατμόσφαιρα της Βαϊμάρης και η ανάπηρη δημοκρατία της. Όταν τα τάγματα εφόδου εκτελούσαν ανθρώπους στη μέση του δρόμου. Πολλοί την παρομοιάζουν με τη σύγχρονη εποχή εξαιτίας της αναζωπύρωσης του νεοναζισμού και όχι άδικα. Μήπως οι νεκροί στη θάλασσα της Μεσογείου δεν είναι στην πραγματικότητα εκτελεσμένοι από αντίστοιχες πολιτικές και πρακτικές και πάντως όχι ατυχήματα και τραγικά ναυάγια όπως προσπαθούν να τα παρομοιάσουν;
Ο καθηγητής Μαργαρίτης επεσήμανε την τακτική που ακολούθησε το ΚΚΕ στο τέλος της δεκαετίας του ’30 αρχές του ’40, όταν πάρα πολλοί κομμουνιστές  είχαν μέσα στους κόλπους του περιπέσει σε δυσμένεια και για διάφορους λόγους δίκαια ή άδικα αποκηρύσσονταν και απομακρύνονταν από αυτό. Μόνο που μαζί με τα ξερά καίγονταν και τα χλωρά. Μία πολύ απλά πολύ σκοτεινή περίοδος. Ο Κτιστάκης για άγνωστους για εμένα λόγους βρέθηκε σε αυτήν τη δίνη, χωρίς ωστόσο να πάψει να αγωνίζεται για τις αξίες του και μέσα σε αυτήν την απίστευτη κατάσταση. Οι περιγραφές του γιατρού Μιχαηλάκη άφησαν άφωνο το ακροατήριο όταν επιχείρησε να περιγράψει τον κοινωνικό του περίγυρο καθώς ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας πράγμα που η αστική τάξη του τόπου δεν του το συγχώρησε ποτέ. Η συγκίνηση του ομιλητή καθώς περιέγραφε τον τρόπο που εκτελέστηκε και τι επακολούθησε είναι κάτι που δεν μπορεί να περιγραφεί ούτε να μεταφερθεί στο χαρτί. Θα μείνει βαθειά χαραγμένη στη μνήμη όσων παραβρέθηκαν σε αυτήν την εκδήλωση.
Η ιστορικός Αργυρώ Μαυρεδάκη μίλησε για τα «μαγικά κλειδιά» που ο Βαγγέλης Κτιστάκης προτείνει ιδιαίτερα στους νέους για την κατάκτηση του πνευματικού πολιτισμού. Και που δεν είναι άλλα από τη μόρφωση, από την παιδεία, που θεωρούσε ότι είναι ο σημαντικότερος  παράγοντας που συμβάλλει στο μέλλον ανθρώπων και χωρών.
Αυτό που ακολούθησε στο κομμάτι των τοποθετήσεων και της συζήτησης ήταν ίσως το ίδιο σημαντικό με αυτό των ομιλιών. Κατατέθηκαν μαρτυρίες για τις οποίες ο συντονιστής πρότεινε να γίνουν και γραπτές προς την Ι.Λ.Α.Ε.Κ. καθώς υπάρχει σκέψη για κάποιο βιβλίο που αφορά τη ζωή και το έργο του ήρωα. Το γεγονός ότι είναι η πρώτη εκδήλωση για τον Κτιστάκη εβδομήντα χρόνια μετά τον θάνατό του, δημιουργεί πολλές πάρα πολλές σκέψεις…
Εκπρόσωπος του ΚΚΕ μας πληροφόρησε διά του εκπροσώπου του, για τη μνήμη του που έχει πλήρως αποκατασταθεί και ότι το κόμμα αναγνωρίζει την προσφορά του. Εντύπωση έκανε σε όλους ακόμη η οικογένειά του ο ανιψιός και τα νεότερα μέλη της οικογένειας. Περηφάνια, μια φωτιά άκαυτη βάτος στο βάθος των ματιών, απλότητα και σεμνότητα. Η κληρονομιά του Βαγγέλη Κτιστάκη…
Ωστόσο η εκδήλωση έθεσε και κάποια πολύ σημαντικά θέματα:
Την ανάγκη συγγραφής ενός πονήματος βασισμένο σε μαρτυρίες κάτι που έχει γίνει στο παρελθόν και απλά πρέπει να συμπληρωθεί και να βελτιωθεί.
Ένας άλλος παρευρισκόμενος επεσήμανε ότι σε ολόκληρη πόλη δεν υπάρχει παρά ένας μικρός μόνο δρόμος με το όνομά του και ότι είναι ανάγκη ένας κεντρικός δρόμος της πόλης να τιμηθεί με το όνομα του ήρωα. Γιατί όχι η οδός Δημοκρατίας και Σφακίων όπως πολλοί επεσήμαναν, όπως και η ύπαρξη επί τέλους ενός αδριάντα στην πόλη των Χανίων. Και κυρίως να μάθουν οι νέοι ποιος είναι και πως έζησε ο Ρήγας Φεραίος της Κρήτης.
Τέλος και σημαντικότερο, να βρεθούν και να στοιχειοθετηθούν σε ένα βιβλίο οι μελέτες και τα γραπτά κείμενα του Κτιστάκη. Η οικογένεια και το κόμμα του έχουν τον λόγο. Η πνευματική του κληρονομιά να βγει επί τέλους στο φως!
Αυτοί που έδωσαν την ακριβή ζωή τους και που δεν ήταν λίγοι, αυτοί που μόχθησαν για έναν καλύτερο κόσμο, αυτοί που πίστεψαν και αγάπησαν τη ζωή, η θυσία τους δεν πρέπει να λησμονάται. Η ζωή τους πρέπει να γίνεται παράδειγμα, ο τρόπος σκέψης τους και οι πνευματικές τους παρακαταθήκες πρέπει να περνάνε στους νεότερους. Αυτά είναι τα πρότυπα και παραδείγματα ζωής που πρέπει να προβάλλονται στις νεότερες γενιές. Η θυσία τους δεν πρέπει να πηγαίνει χαμένη.
Άνθρωποι σαν τον Κτιστάκη, ξεπέρασαν την τάξη τους, την οικογένειά τους, το κόμμα τους, τον ίδιο τους τον εαυτό. Ανήκουν στο κοινωνικό σύνολο και είναι διαρκώς παρόντες μέσα από τον τρόπο που έζησαν και έδρασαν και μέσα από το έργο που άφησαν.