ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ,
Χανιά 29, 30 και 31 Ιουλίου 2005
Εκδοση Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων,
με την υποστήριξη του υπ. Πολιτισμού
Σημαντική πρωτοβουλία
Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης
ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΑΝΕΒΑΚΗ
Με συμμετοχή Ελλήνων και ξένων σημαντικών εισηγητών, διανοούμενων συνεργατών Θεοδωράκη και Κρητών διακεκριμένων μουσικών, τιμητική επιτροπή: †Ειρηναίο Γαλανάκη, Αννα Ψαρούδα – Μπενάκη, Φωτεινή Γεννηματά, Λεωνίδα Κύρκο, Θόδωρο Αντωνίου, Ζυλ Ντασέν, †Εμμανουήλ Κριαρά, Βικτωρία Θεοδώρου και επιστημονική επιτροπή: Ερατοσθένη Καψωμένο, πρόεδρο οργανωτικής επιτροπής, Γιώργο Κατσανεβάκη, πρόεδρο και σημαντικές άλλες τοπικές ελληνικές και διεθνείς προσωπικότητες.
Ενα συνέδριο μεγάλης πνοής για έναν μεγάλο συνθέτη οικουμενικής αγωνιστικής αναπνοής.
Τώρα, μετά 10 χρόνια, οι Χανιώτες και Χανιώτισσες, καλούνται σε τόσο δύσκολους καιρούς, να ξαναενδυναμωθούν, αυτή την εβδομάδα με τη μουσική του συνθέτη της αγωνιστικής Μουσικής.
Ο ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΝΙΑ
Τα Χανιά έχουν το προνόμιο να ’χουν “δικό τους” τον παγκοσμίου αναγνώρισης μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη.
Φέτος, τα Χανιά για μια ολόκληρη εβδομάδα παρουσιάζουν έργα του, τιμώντας τον μεγάλο Ελληνα συνθέτη που με τη Μουσική του εμψύχωσε τον ελληνικό λαό σε πολλούς δύσκολους καιρούς καταστολής της ψυχής του λαού μας. Οπως κάμανε, με το μουσικό έργο τους και Ελληνες και Κρήτες συνθέτες, με ιδιαίτερη ψυχογενή μουσική ευαισθησία.
Ομως η πολύπλευρη προσωπικότητα του Μίκη Θεοδωράκη συνταύτισε το μουσικό έργο του με τους ανθρώπους, την κοινωνία και την (αγωνιστική και την πολιτική) ευθύνη του για να συνθέσει μια απελευθερωτική μουσική – βαθιά πνευματική δημιουργία τόσο στο τραγούδι όσο και σε όλους τους τομείς της έντεχνης μουσικής δημιουργίας. Πνεύμα ανήσυχο, δημιουργός αντίμαχος απέναντι στις καταναγκαστικές εξουσιαστικές και υπερ-εξουσιαστικότητες, έθεσε πολλές φορές σε κίνδυνο τη δική του ελευθερία (ως εξόριστος), αλλά και την υγεία του που ήταν τόσο ευαίσθητη από τα νεανικά αγωνιστικά του χρόνια.
ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
Ομως, αυτός, ο γενναίος δημιουργός (που αναζήτησε τους ήχους της Μουσικής των σημαντικών σφαιρών) συνέχισε αποφασιστικά τη μουσική του δημιουργία την οποία ο ίδιος, μαζί με αξιόλογους συνεργάτες του, την αναδείκνυε στο ευρύ κοινό.
Με στόχο την ανάδειξη της πνευματικής και ταυτόχρονα αισθητικής μουσικής του κατάθεσης.
Αυτό το ψυχοπνευματικό περιαγερμό αγωνιστικού θάρρους των Ελλήνων που απογείωσε στην περίοδο της αντιχουντικής περιόδου με τα αξέχαστα τραγούδια του αγώνα…
Για να ακολουθήσει η μεταπολιτευτική περίοδος και η μεταμοντέρνα φιλοσοφική και καλλιτεχνική εποχή, η οποία προώθησε ως “απελευθέρωση” το απο-αγωνιστικό ιδεώδες.
Σ’ αυτή τη μεταπολιτευτική περίοδο της αποκατάστασης της Δημοκρατίας στην Ελλάδα ευτύχησα να έχω μία συνεργασία μαζί του για την πραγματοποίηση ενός σπουδαίου συνεδρίου για τον Σοσιαλισμό, την ελευθερία, τη Δημοκρατία και την ειρήνη, που έγινε στην Ορθόδοξη Ακαδημία Αθηνών. Με την πρωτοβουλία του Μίκη Θεοδωράκη και του αείμνηστου Χρήστου Λαμπράκη με υψηλό προσκεκλημένο τον τότε πρωθυπουργό της Γαλλίας Φρανσουά Μιτεράν.
Η ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Ομως, από τότε είχε αρχίσει η αποδόμηση της αγωνιστικότητας, παρά τους μετέπειτα αγώνες για τη Σοσιαλιστική “Αλλαγή” στην Ελλάδα με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Και, κυρίως, παρά το μεγάλο γεγονός της γαλλικής νεολαίας τον Μάη του 1968.
Η παγκομιοποίηση, η κοινωνική αποδόμηση, η Δημοκρατική παραμόρφωση, η πολιτική διαφθορά και η κοινωνική μαζική προσχώρηση στην ψευδή ευδαιμονία της καταναλωτικής κοινωνίας, διέρρηξαν τον ιστό της πνευματικής αγωνιστικότητας, ακόμα και μέσα από τα διαχρονικής αξίας και σημασίας, τραγούδια του αγώνα. Τα οποία δεν αποτέλεσαν έκφραση της κοινωνίας του θεάματος και του ακροάματος, στις σύγχρονες κοινωνίες της αυτοπαραίτησης από τις πνευματικές αξίες που πρέπει να προτάσσονται τόσο από τη μουσική της αισθητικής, πνευματικής καλλιέργειας όσο και απ’ όλες τις τέχνες.
Ομως ο Μίκης Θεοδωράκης κράτησε αυτές τις πνευματικές αξίες, σε όλες τις δημιουργίες του μεγάλου μουσικού έργου του…
Η ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ – ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Από τότε συνεργαστήκαμε, πάνω σ’ αυτές τις αναζητήσεις, δημιουργικά…
Για να προτείνω σε πρωτοσέλιδο κείμενό μου στα “Χανιώτικα νέα” να τιμήσουν και να αξιοποιήσουν τα Χανιά την προσωπικότητα και το μουσικό, πολυσήμαντο έργο του μεγάλου συνθέτη μας Μίκη Θεοδωράκη.
Οι καιροί πέρασαν, ο κόσμος άλλαξε δραματικά και εκσυγχρονιστικά μέσα σε συνεχείς κρίσεις που δημιούργησαν οι σύγχρονοι ολοκληρωτισμοί της μονοδιάστατης φιλοφροσύνης και της πολυπολιτισμικής παραφροσύνης.
Για να επιστρέψουμε περίφοβοι στην αναζήτηση δημιουργικών και εξελισσόμενων θεμελιακών αξιών της ανθρώπινης ζωής, μέσα στο πλαίσιο της οποίας η μουσική δημιουργία αποτελεί και εκφράζει μια αγωγή τέρψης και ενδυνάμωσης ψυχής και όχι αποδυνάμωσής της…
ΤΟ ΣΠΟΥΔΑΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΙΚΗ
Μέσα στο πνεύμα αυτό η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση πραγματοποίησε, με πρωτοβουλία του τότε νομάρχη Γιώργου Κατσανεβάκη (29, 30 και 31 Ιουλίου 2005) ένα σπουδαίας σημασίας συνέδριο για ανάλυση από ειδικούς, κυρίως του μεγάλου Χανιώτη (από τον Γαλατά) συνθέτη. Με τίτλο του συνεδρίου:
«ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ
ο Άνθρωπος, ο Δημιουργός,
ο Μουσικός, ο Πολιτικός,
ο Κρητικός και ο Οικουμενικός».
Στο προλογικό του σημείωμα με τίτλο “αντί προλόγου” ο τότε νομάρχης Γιώργος Κατσανεβάκης έγραψε και τα εξής: «Η Κρήτη, τα Χανιά και ιδιαίτερα ο Γαλατάς έχουν ένα μεγάλο χρέος απέναντι στον Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος, με το έργο, την προσωπικότητα και τη στάση ζωής του, έκανε παγκόσμια γνωστή τη μουσική, τις αξίες μας και τον πολιτισμό μας. Τα φετινά γενέθλια για τα ογδόντα του χρόνια μας δίνουν την ευκαιρία να του αποδώσουμε την οφειλόμενη τιμή και να του δείξουμε την ευγνωμοσύνη μας»… αλλά στην εναρκτήρια ομιλία του (στον τόμο πρακτικά του συνεδρίου σελ. 23 – 26) έβαλε τίτλο: “Μίκης, ο ωραίος Ελλην”.
Γι’ αυτό, λοιπόν, τον ωραίο Ελληνα και για το ελεύθερο πνεύμα του κατέθεσαν τις θέσεις, τις απόψεις και τις κρίσεις τους όλοι οι ομιλητές και οι ομιλήτριες αυτού του τόσο σημαντικού συνεδρίου.
ΤΩΡΑ, ΜΕΤΑ 10 ΧΡΟΝΙΑ, ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ
Στην απόλυτη συγκυρία συμπλήρωσης 10 χρόνων από την ημερομηνία πραγματοποίησης του συνεδρίου (29-31 Ιουλίου 2005) συμπίπτει να πραγματοποιούνται οι φετινές εκδηλώσεις τιμής, με παρουσίαση στη Χανιά έργου του Μίκη Θεοδωράκη.
Με την ευκαιρία αυτή θεωρούμε χρέος να αναφερθούμε στα σημαντικά περιεχόμενα του αφιερωματικού αυτού τόμου για να ξαναθυμίσουμε στο ευρύτατο κοινό των “Χανιώτικων νέων” το μεγάλο έργο του “Ωραίου Ελληνα” Μίκη Θεοδωράκη.
Ο τόμος αυτός έχει 5 μεγάλες θεματικές ενότητες τις εξής:
Α’ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Β’ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ: Ο ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ
Γ’ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ: Ο ΜΟΥΣΙΚΟΣ
Δ’ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ: Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ
Ε’ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ: Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΚΑΙ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ
Η ΔΥΝΑΜΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΜΕΣΑ ΣΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΡΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΩΓΜΩΝ
Μέσα σε όλες αυτές τις θεματικές ενότητες του σημαντικού αυτού συνεδρίου, ρέει ποταμός – θησαυρός σκέψεων, αναλύσεων και κρίσεων για το έργο ενός μεγάλου μουσικού δημιουργού που σε όλη του την οδυσσειακή πορεία, αφέθηκε στη μαγεία των μεταφυσικών αναζητήσεων για τη δημιουργία έργων που να εκφράζουν τον πυρήνα της συμπαντικής αρμονίας.
Για να πει στον απόλογό του (σελ. 239 – 250) με τίτλο: “Εκ βαθέων” και τα εξής: «Ετσι από πολύ νωρίς κατακτήθηκα και αφέθηκα στη μαγεία αυτών των ιδεών έχοντας την τύχη να υπηρετώ την κατ’ εξοχήν τέχνη της αρμονίας: τη ΜΟΥΣΙΚΗ και τις Ιδέες. Εχοντας την ευθύνη να καλλιεργώ και να κατευθύνω τον εαυτό μου προς τις δυο παράλληλες αυτές κατευθύνσεις, γιατί θα έπρεπε να δημιουργώ και ταυτόχρονα να βιώνω με όλους τους πόρους του σώματος και της ψυχής μου τη δωρεά της ζωής σε όλες τις μορφές και τις διακυμάνσεις όσο κι αν θα μου στοίχιζε αυτό…
Ομως έτσι εξηγείται το γεγονός ότι είχα τη δύναμη να γράφω μουσική σε συνθήκες απόλυτου Χάους όπως ήταν οι συνθήκες των διωγμών, της παράνομης δραστηριότητας, της Γενικής Ασφάλειας, των φυλακών, των εξοριών και της Μακρονήσου, αλλά, δεν υπήρξα τέρας. Να μην αισθάνομαι πού βρίσκομαι. Να μην έχω φόβο, να μην πονώ και να μην πανικοβάλλομαι όπως κάθε άνθρωπος. Ομως υπήρχε πάντοτε ένα απόθεμα ενέργειας μέσα μου. Αυτό ήταν ικανό να με ανυψώσει από την τραγική πραγματικότητα, δημιουργώντας κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες σαν ζωτικό αντίδοτο… για να περνώ, τελικά πάνω από τα γεγονότα και κυρίως πάνω από την αθλιότητα των ανθρώπων».
Για να τονίσει στο τέλος ότι: «Ομως δεν μετανιώνω ποτέ που πάντα πίστευα στην “άλλη” Ελλάδα, σε μια Ελλάδα διαφορετική, γιατί ακριβώς εμείς προσπαθήσαμε και τελικά την πλάσαμε με το αίμα της καρδιάς μας».
Αυτό το αίμα της καρδιάς των Ελλήνων, για μια άλλη Ελλάδα, πρέπει να ξαναχυθεί, τώρα που η Ελλάδα το χρειάζεται, για να μην ΧΑΘΕΙ!
