Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Μια πρωτοπόρος τυπογράφος

Αρχές της δεκαετίας του ‘50. Μια νεαρή κοπέλα από την Κρήτη, με καταγωγή από τη Μικρά Ασία, βρίσκεται μέσα στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του εκδοτικού οίκου “Αλικιώτη” στην Αθήνα.

Γρήγορα μυείται στον χειρισμό της μονοτυπικής μηχανής και μέσα σε λίγα χρόνια γίνεται ονομαστή τυπογράφος. Ο λόγος για την 84χρονη σήμερα κυρία Μαρίκα Βλοντάκη – Λαζαρίδου, μια από τις πρώτες Ελληνίδες χειρίστριες μονοτυπικής μηχανής που από τα χέρια της πέρασαν σπουδαίες εκδόσεις.
Μια γυναίκα που κατάφερε να ξεχωρίσει μέσα σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον και παράλληλα να μεταδώσει τα μυστικά της τέχνης της μονοτυπίας σε πολλές ακόμα κοπέλες τις οποίες εκπαίδευσε.

 

Η ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΤΣΗ
Συναντήσαμε τη κα Μαρίκα στο χωριό Σπηλιά του Δήμου Πλατανιά όπου ζει τα τελευταία 30 χρόνια και γυρίσαμε το ρολόι του χρόνου αρκετές δεκαετίες πίσω. Είναι η εποχή που η μονοτυπία κερδίζει έδαφος καθώς το αποτέλεσμα της στοιχειοθεσίας είναι καλύτερο ποιοτικά από της λινοτυπίας και οι διορθώσεις γίνονται πιο εύκολα.
Η νεαρή τότε Μαρίκα είχε μόλις τελειώσει το σχολείο και σε μια επίσκεψη σ’ ένα φιλικό σπίτι γνωρίζεται με τον συγγραφέα, παιδαγωγό και εκδότη Χάρη Πάτση, ο οποίος εξέδιδε σχολικά εγχειρίδια, λεξικά, εγκυκλοπαίδειες κ.ά. Εκείνος θα της προτείνει να δοκιμάσει την τύχη της στον χώρο της τυπογραφίας κάτι που έμελλε να καθορίσει την πορεία της.

 

ΣΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ ΑΛΙΚΙΩΤΗ
«Η πρώτη επαφή μου ήταν σε ένα μικρό χώρο των εκδόσεων “Αλικιώτη” στην Αθήνα. Εκεί γνώρισα τον προϊστάμενο Θανάση Κωσταρά. Μού δείχνει μία μηχανή εντυπωσιακή. Εκατοντάδες πλήκτρα, ελληνικά και ξένα γράμματα, όλοι οι τύποι», θυμάται η κα Μαρίκα.
Χωρίς δεύτερη σκέψη θα δεχτεί την πρόταση για δουλειά και τις αμέσως επόμενες ημέρες θα εκπαιδευτεί από έναν Γερμανό. Αργότερα οι εγκαταστάσεις θα μεταφερθούν σε ένα υπερσύγχρονο χώρο κοντά στο καπνεργοστάσιο στην οδό Λένορμαν.

 

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
Η νεαρή τυπογράφος γρήγορα θα εξελιχθεί σε μια μαστόρισσα της μονοτυπίας και μέσα από τη δουλειά της θα γνωρίσει σημαντικές προσωπικότητες. Μεταξύ αυτών η “Θεία Λένα”, η σπουδαία Ελληνίδα παιδαγωγός και ραδιοφωνική παραγωγός Αντιγόνη Μεταξά. «Ήταν μια γλυκύτατη γυναίκα! Ήταν εντυπωσιακό πόσο προσιτή ήταν!», σημειώνει, ενώ ξεχωρίζει ακόμα τον βιομήχανο Σπύρο Βοβολίνη που μαζί με τον αδερφό του, εξέδιδαν τη “Βιομηχανική Επιθεώρηση”: «Ήταν τόσο απλοί άνθρωποι και γενναιόδωροι. Θυμάμαι κάθε Λαμπρή και Χριστούγεννα μας έστελνε σε όλους δέματα με δώρα και ευχές!».

 

ΟΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΛΑΠΑΚΗ
Η σταδιοδρομία της κας Μαρίκας στον χώρο της τυπογραφίας θα διακοπεί για 10 χρόνια όταν έκανε οικογένεια. Όταν τα παιδιά μεγάλωσαν λίγο επέστρεψε στην αγαπημένη της τέχνη. Ένας παλιός συνεργάτης των εκδόσεων “Αλικιώτη” θα την αναγνωρίσει μια μέρα στον δρόμο και θα της προτείνει να δουλέψει σε μια μηχανή στα Εξάρχεια. Θα εργαστεί για κάποιο διάστημα ως ωρομίσθια και μετά θα πιάσει δουλειά στις εκδόσεις “Κλαπάκη”. «Είχε φέρει μια μονοτυπία κοντά στο σπίτι που μέναμε. Πάω, τον βρίσκω και του λέω ότι είμαι κι εγώ από την Κρήτη και λέγομαι Βλοντάκη Μαρίκα. “Εσύ είσαι η Μαρίκα που ήσουν στον Αλικιώτη;”, με ρώτησε και μου ζήτησε να κάτσω αμέσως στη μηχανή!».

 

Ο ΗΛΙΑΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
Από τα χέρια της η κας Μαρίκας και τη μονοτυπία της πέρασαν δεκάδες βιβλία.
Μεταξύ αυτών το 1976 η σπουδαία έρευνα του συζύγου της Σταύρου Βλοντάκη με τίτλο “Οχυρά θέσις Κρήτης” που αναφέρεται στο χρονικό της γερμανικής κατοχής στα Χανιά.
Ξεχωριστή στιγμή η γνωριμία της με τον Ηλία Πετρόπουλο με τον οποίο συνεργάστηκε στην έκδοση του βιβλίου “Καλιαρντά”: «Hταν ένας καταπληκτικός άνθρωπος. Θυμάμαι ερχόταν από το Παρίσι και φορούσε ένα φουλάρι που ήταν κάτι ασυνήθιστο για άνδρα. Όταν τού είπαν ότι θα συνεργαστεί με εμένα γύρισε με κοίταξε και είπε: “Α! Ωραία κυρία! Μου αρέσει να συνεργάζομαι με ωραίους ανθρώπους! Ξέρετε, όμως, θέλω να σας πω ένα πράγμα. Θα χρειαστεί να γράψετε πολλές κακές λέξεις!”. Ήταν ένας καταπληκτικός άνθρωπος που μέχρι που πέθανε μαθαίναμε νέα του από το εξωτερικό όπου ζούσε».

 

 

Μια γοητευτική τέχνη

Ξαναβρεθήκαμε με την κα Μαρίκα λίγες ημέρες αργότερα και επισκεφθήκαμε το Μουσείο Τυπογραφίας των Γιάννη και Ελένης Γαρεδάκη στο Βιοτεχνικό Πάρκο. Ζήτησε αμέσως να δει τη μονοτυπική μηχανή. Συγκινημένη κάθισε μπροστά από το μηχάνημα και έβαλε τα χέρια στα πλήκτρα.
«Η μονοτυπία είναι μια δύσκολη τέχνη;», τη ρωτάμε: «Δύσκολη είναι όταν κάνεις πίνακες, λογαριασμούς κ.λπ. Στο γράψιμο όμως από τη στιγμή που θα μάθεις τις θέσεις δεν έχεις πρόβλημα». Παρότι γυναίκα μέσα σ’ ένα αντροκρατούμενο περιβάλλον, στα χρόνια που δούλεψε δεν αντιμετώπισε πρόβλημα από τη συμπεριφορά των άλλων: «Όλοι, πελάτες και εργοδότες, ήταν καλοί μαζί μου και μόνο καλά πράγματα έχω να θυμάται από εκείνα τα χρόνια. Ήταν και η εποχή τότε. Έβλεπες ακόμα τον ουρανό της Αθήνας, έβλεπες τα αστέρια!».


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα