Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Μελαγχολία και πολεμική

Παναγιώτης Κονδύλης, σύγχρονος διεθνούς και ευρωπαϊκού επιπέδου ακαδημαϊκός, στοχαστής, συγγραφέας, ερευνητής
Εκδόσεις ΘΕΜΕΛΙΟ

Με αποσπάσματα από το δοκίμιο “Η γερμανική ιδιαίτερη πορεία και οι γερμανικές προοπτικές” (έξοχη μετάφραση του Κώστα Κουτσουρέλη). Αλλά και το δοκίμιο του γενικού τίτλου του βιβλίου αντιμετωπίζει και αναλύει την ανθρώπινη μελαγχολία ως εγγενή στη ζωή των ανθρώπων, ιδιαίτερα σε περιόδους γενικής ή ειδικής ατομικής και γενικής λειτουργίας της και των συνεπειών της.
Για να πει στο γραπτό του κείμενο και τα εξής: Οπως και η συνείδηση εν γένει, έτσι και η μελαγχολία χαρακτηρίζεται από αποβλεπτικότητα, είναι πάντοτε μελαγχολία για κάτι. Ασχετα από το πώς απαντάει κανείς στο (άγονο) ερώτημα, αν τούτο το κάτι προκαλεί τη μελαγχολία ή απλώς την πυροδοτεί. Η αποβλεπτικότητα της μελαγχολίας συνεπάγεται πως η σχέση με τα τεκταινόμενα που λαμβάνουν χώρα ερήμην του υποκειμένου, δεν μπορεί να διαρραγεί ποτέ πλήρως. Ακόμα, κι όταν ο μελαγχολικός ισχυρίζεται πως έκοψε όλες τις γέφυρες.
Ομως η πολεμική που έχει την αφετηρία της σε κάποια “απαισιόδοξη” τοποθέτηση είναι απλώς μια μορφή πολεμικής ανάμεσα σε άλλες… Για να έχει μεταμορφωθεί σε πολεμικό ολόκληρος ο κόσμος, όπως αυτός είναι σήμερα σε όλες τις μορφές και τα επίπεδά του.
Με παρενέργειες της πληθυσμιακής έκρηξης καθώς και των χρόνιων κοινωνικών κρίσεων που προκαλεί η πρόκληση του σύγχρονου υπερεξουσιασμού και εκμεταλλευτισμού με πολέμους πραγματικής οικονομικής και ηλεκτρονικής σ’ έναν ολόκληρο απαξιωμένο κόσμο, ο οποίος με δυτικές ή ανατολικές προκλήσεις έχει ξεπεράσει τη μελαγχολία περνώντας σε απόγνωση.

Η ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΟΤΗΤΑΣ
Μελαγχολία και πολύμορφη πολεμική αναστάτωση επικρατεί πλέον στην καθημερινή μας ζωή. Τόσο στην Ελλάδα όσο και στις γύρω μας επικίνδυνες περιοχές, αλλά και σε κρίσιμα σημεία και των πέντε ηπείρων της γης. Αυτή η μελαγχολία είναι διάχυτη λόγω της απόλυτης, σχεδόν αβεβαιότητας που απειλεί την ελευθερία, την ανεξαρτησία, τη συνεργασία και την ασφάλεια κρατών, αρχών, πολιτών.
Η Ελλάδα είναι ιδιαίτερα καταπλακωμένη από αυτή (την τρέχουσα) μελαγχολία εξαιτίας κυρίως της μάχης που γίνεται πολλά χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΝΟΡΘΩΣΗ ΜΕ          ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΡΣΑΛ
Εναν πόλεμο που κατά τη διάρκειά του καταβαράθρωσε και ερήμωσε σχεδόν όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο, αλλά και άλλες περιοχές. Για να καταφέρει όμως μετά από αυτές τις καταστροφές να ανορθωθεί -με το σχέδιο Μάρσαλ- με αντάλλαγμα την υποτέλειά της στην αμερικανική υπερισχύ. Για να φθάσει τώρα να γίνει η κυρίαρχη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Για να υπηρετήσει τη συνεχιζόμενη ανταγωνιστικότητα Αμερικής έναντι Ρωσίας καθώς και ολόκληρης της επίμαχης μεσογειακής θάλασσας καθώς και άλλων στρατηγικών και γεωστρατηγικών περιόδων της Μέσης Ανατολής. Με επίκεντρο των συμφερόντων της αμερικανικής Δύσης σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή καθώς και στην Ασία, Απω Ανατολή, Βαλκάνια, Ρωσία, Αφρική.

Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΘΑ ΕΝΤΕΙΝΕΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ          ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Ομως η υπερδύναμη της Αμερικής προσπαθεί να διαχειριστεί τις μεγάλες απειλές που αντιμετωπίζει ακόμα και στην Ευρώπη η οποία διαφοροποιείται σε σχέση με την απόλυτη εξάρτησή της από την Αμερική, παρά την οικονομική και κοινωνική κρίση που η ίδια αντιμετωπίζει.
Βασικά, η Αγγλία, εξελικτικά αποστασιοποιείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση με μεθοδεύσεις -ίσως- και απομονώσεις της από την κοινότητα, ίσως, μαζί με άλλες χώρες με βάση την ξεχωριστή νομισματική της στήριξη από την αγγλική στερλίνα, που δεν συμμετέχει στην Ευρωζώνη, συμπαρασύροντας και άλλες χώρες να μην υποταχθούν στο σύστημα της γερμανικής οικονομικής κυριαρχίας.

Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ “ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΠΟΡΕΙΑ…”
Ο Παναγιώτης Κονδύλης στο βιβλίο “Μελαγχολία και πολιτική” (Εκδ. Θεμέλιο 2002) έχει γράψει στο 4ο κεφάλαιο με τίτλο: “Η γερμανική ιδιαίτερη πορεία και οι γερμανικές προοπτικές” μεταξύ πολλών ενδιαφερόντων θέσεων και απόψεων λέει και τα εξής:
«Το ζήτημα των μελλοντικών γερμανικών προοπτικών δεν μπορεί να συζητηθεί ανεξάρτητα από το ζήτημα της λεγόμενης “ιδιαίτερης πορείας” των Γερμανών κατά το παρελθόν. Αλλωστε οφείλουμε να αποδεχτούμε μια κάποια συνάφεια μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος άσχετα από το πώς ερμηνεύουμε τον όρο “ιδιαίτερη πορεία”, έστω δηλ. κι αν δηλώνουμε με αυτόν απλώς και μόνον εκείνον τον ιστορικό δρόμο που ακολούθησαν άπαξ και υπό το κράτος της ανάγκης οι Γερμανοί».

ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΜΕ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ
Ενας δρόμος που τους οδήγησε στις τωρινές συνθήκες θέτοντας συγχρόνως το πλαίσιο της μελλοντικής τους δράσης. Καθώς σήμερα η έννοια της γερμανικής “ιδιαίτερης πορείας” χρησιμοποιείται κυρίως αρνητικά. Με το ζήτημα της συνάφειας, μεταξύ γερμανικού παρελθόντος και μέλλοντος να μην τίθεται μόνο με ιστορική, αλλά και με πολιτική πρόθεση. Για να έχουμε να κάνουμε με μια εργαλειοποίηση της αντίληψης εκείνης που παρουσιάζει την “ιδιαίτερη πορεία” (την οποία ακολουθεί η Γερμανία σήμερα) ως αδιέξοδη και παραπλανητική εργαλειοποίηση που υποκινείται από όσους επιδιώκουν να στρέψουν τις γερμανικές προοπτικές προς συγκεκριμένη κανονιστική καθορισμένη κατεύθυνση όχι όμως από τη γερμανική “ιδιαίτερη πορεία” με την αντικειμενική ιστορική έννοια, αλλά από την ιδιαίτερης πορείας θεωρία που αποτελεί πολιτικό όπλο.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΘΥΜΙΑΣ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΧΩΡΕΣ
Αλλωστε δεν θα μπορούσαμε να περιμένουμε ότι η θεωρία της ιδιαίτερης πορείας θα ήταν δυνατό να έχει διαφορετική επίδραση. Γιατί όπως δείχνει η αναδρόμηση στην ιστορία του όρου όλες οι εκδοχές είχαν εξ αρχής πολεμικά κίνητρα και γίνονταν αντίστοιχα αντιληπτές.
…Ετσι, η ίδρυση του γερμανικού κράτους σήμανε σε μεγάλο βαθμό το τέλος της προθυμίας των ξένων να συμμερίζονται την αυτοκατανόηση των Γερμανών.
Γιατί αυτή αποκτούσε πλέον μια επιπρόσθετη διάσταση, που καθώς φάνταζε επώδυνη στις άλλες (ευρωπαϊκές χώρες) δεν άργησε να προκαλέσει την απάντησή τους. Αυτή ήταν η σταδιακή μορφοποίηση εκείνης της αρνητικής εκδοχής της θεωρίας της “ιδιαίτερης πορείας” που είναι σήμερα η κρατούσα…
Ναι, κρατούσα τότε από το 1980 ως το 1990 περίπου που τα έγραφε ο Κονδύλης.

ΤΟ ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ
Ομως οι νίκες του πρωσικού στρατού και η πολιτική και οικονομική ισχύς της νεαρής γερμανικής αυτοκρατορίας συντελέσανε ώστε η έως τότε κυρίαρχη πολιτισμική πλευρά της γερμανικής ιδεολογικής αυτοκατανόησης να συνδυαστεί με μιαν άλλην τουλάχιστον ισάξια, στο επίκεντρο της οποίας βρισκόταν η ιδέα της πολεμικής αρετής και της ισχύος συναρμολογημένη από ετερογενή και κούφια ή εύθραυστα υλικά. Με το συνονθύλευμα αυτό να έχει αποτελέσει το θεμέλιο της εθνικιστικής μυθολογίας των λογίων και των καθηγητών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου που υιοθετήθηκε κατόπιν κατά το μέγιστο μέρος του από την εθνικοσοσιαλιστική προπαγάνδα, αλλά για να αποδεχτούμε ως εύλογη μια γερμανική “ιδιαίτερη πορεία” δεν αρκεί να παραβάλουμε τη γερμανική εξέλιξη με ένα γενικό και επιπρόσθετο εξιδανικευμένο σχήμα του φιλελεύθερου.

Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΠΑΡΕΞΕΚΛΙΝΕ ΜΕ ΜΟΙΡΑΙΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Γιατί αυτό το σχήμα, σε τελευταία ανάλυση έχει αποσταχθεί από αυτή την τεχνολογική αντίληψη για την ιδεώδη ιστορική εξέλιξη με εκείνη ενός άλλου έθνους. Ούτε όμως, αρκεί να συγκρίνουμε τη γερμανική εξέλιξη όλων των σημαντικών εθνών πέραν της Γερμανίας, ώστε να διακριβώσουμε τον γενικής ισχύος τύπο από τον οποίο υποτίθεται ότι η Γερμανία παρεξέκλινε με μοιραίες συνέπειες…
Αλλά σε τελευταία ανάλυση, η προσανατολισμένη στην κοινωνική ιστορία αρνητική θεωρία της “ιδιαίτερης πορείας” αποδίδει τις γερμανικές καταστροφές του 1918 και 1945, στην κοινωνική οπισθοδρομικότητα ή “καθυστέρηση” του γερμανικού έθνους…
Εν τούτοις οι μέλλουσες κυμάνσεις και προοπτικές της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ενοποίησης ή άλλων μορφών της πολιτικής συμβίωσης θα καθορίσουν συνεπώς ποιος θα κάνει ποια χρήση των επιστημονικών ή “χυδαίων” εκδόσεων της αρνητικής θεωρίας της “ιδιαίτερης πορείας”.

ΓΕΝΝΑΙΟΔΩΡΕΣ ΔΙΑΒΕΒΑΙΩΣΕΙΣ – ΜΕ ΑΣΦΥΚΤΙΚΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ
Ομως η Γερμανία, με την πρόκληση της οικονομικής πολεμικής της μεταπολεμικής ανορθωτικής της πολιτικής και “στρατηγικής” είναι η χώρα -κατά την αντίληψη πολλών- στην ίδια την Ευρώπη και στον κόσμο που ξαναλειτουργεί με μέτρα παρελθόντος.
Γιατί από την πλευρά τους οι Γερμανοί δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι σήμερα παραχωρούν γενναιόδωρες διαβεβαιώσεις (ή το αντίθετο) δημιουργούν καταστάσεις ασφυκτικών ηγεμονικών πιέσεων και καταναγκασμών λειτουργούντες από τη θέση του ισχυροτέρου… γεγονότος.
Αυτή την ισχύ (όπως γράφει προς το τέλος του δοκιμίου “Η γερμανική ιδιαίτερη πορεία” ο Π. Κονδύλης) θα τη συνδυάσει με υψηλό βαθμό πολιτικής και οικονομίας για διαφύλαξη της ηγεμονικής της θέσης. Επομένως πρέπει να αναμένουμε ότι οι Γερμανοί θα ακολουθήσουν μελλοντικά στο έπακρο πολιτικό και ενδεχομένως σε συγκρούσεις δρόμο από την επιφανειακά μη πολιτική παρακαμπτήριο της προάσπισης της ευημερίας τους. Θα το κάνουν όμως με ελαφριά συνείδηση συνδέοντες στενά την ευημερία και την οικονομία με την ηθική.

ΤΩΡΑ Η ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑ ΕΓΙΝΕ ΚΑΘΟΛΙΚΗ
Πρέπει επομένως να αναμένουμε ότι οι Γερμανοί θα ακολουθήσουν μελλοντικά έναν στο έπακρο πολιτικό και ενδεχομένως μεστό σε συγκρούσεις δρόμο από την επιφανειακά μη πολιτική παρακαμπτήριο της ευημερίας τους.
Με τη σκιά της αρνητικής θεώρησης της “ιδιαίτερης πορείας” θα συνοδεύσει τη Γερμανία και στο ορατό μέλλον. Προφητικός λόγος πνευματικής – επιστημονικής ανάλυσης από τον πιο σπουδαίο Ελληνα σύγχρονο διανοούμενο που γνωρίζει εκ του σύνεγγυς τη γερμανική διαδικασία λειτουργίας, από την αρχή της σύστασής της ιστορικά. Με επιβεβαίωση και τώρα της μορφής της “ιδιαίτερης πορείας”.
Οπου στο ίδιο βιβλίο στο κεφάλαιο “Μελαγχολία και πολιτική” ο Κονδύλης αναφέρεται στο δοκίμιο αυτό στη συνάφεια μεταξύ μελαγχολίας και πολεμικής όπου η μελαγχολία γίνεται καθολική, όπως συμβαίνει σε έναν ανελέητο οικονομικό πόλεμο που είναι κυρίαρχος ιδιαίτερα στην Ελλάδα καθώς και σε άλλες χώρες που υφίστανται και οικονομικές καταστροφές…


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα