Κι όμως ζήσαμε πριν από χρόνια σε μια ευτυχισμένη άγια στέρηση. Είμαστε ώριμοι πια η μεταπολεμική γενιά. Οι περισσότεροι από μας δεν έμαθαν, δεν ανέλυσαν πώς και γιατί ο εμφύλιος. Εξάλλου εδώ στην Κρήτη δεν υπήρξε γενικευμένη σύρραξη.
Οι νεότεροι τότε δεν κατάλαβαν πολλά πράγματα και ευτυχώς η ζωή συνεχίσθηκε χωρίς μεγάλες αναστατώσεις. Ο κόσμος αμέσως μετά το φευγιό των μισητών Γερμανών βάλθηκε ν’ αλλάξει τη ζωή να δημιουργήσει με ελπίδα.
Στη μεταπολεμική κατάσταση στη δεκαετία του-50, οι γεωργοί με τον παραδοσιακό τρόπο σπέρνουν, θερίζουν, αλωνίζουν και με την αμερικάνικη συνδρομή οι άνθρωποι χορταίνουν ψωμί.
Οι βιοτεχνίες και αρκετές βιομηχανίες πληθαίνουν την παραγωγή σε μια αντίστοιχη ζήτηση και η ανάγκη εργατικού δυναμικού στις πόλεις κυρίως, ενισχύει μια εσωτερική μετανάστευση ιδιαίτερα στην πρωτεύουσα. Οι εισαγωγές είναι δύσκολες και όσα τέτοια είδη στο εμπόριο είναι πανάκριβα. Στα πλαίσια μιας ευλογημένης λιτότητας τα μαγαζιά γεμίζουν με κάθε είδους ελληνικά προϊόντα από λινάτσες μέχρι μεταξωτά από εμαγέ σκεύη μέχρι πορσελάνες από γκαζιέρες και πετρογκάζ μέχρι ηλεκτρικές κουζίνες και ψυγεία. Ο γενικός εξηλετρισμός αρχίζει με την ΔΕΗ. Δρόμοι λιμάνια και αναρίθμητα έργα σε όλη τη χώρα.
Το σχολείο θεσμός αυταξίας είναι για τα παιδιά και τους νέους δρόμος για την μόρφωση και την κοινωνική καταξίωση.
Το Γυμνάσιο έχει την αίγλη πνευματικού χώρου και αξιών και για τους καλούς μαθητές, φοιτητής είναι το όνειρο. Γυμνασιάρχης, καθηγητής Πανεπιστημίου πόσο μάλλον πρύτανης είναι υψηλές αξίες, κάτι σαν ιδανικό. Οι μισοί από όσους πηγαίνουν στο εξατάξιο Γυμνάσιο δεν θα πάρουν απολυτήριο αλλά η στροφή από νωρίς στα τεχνικά ή τα ναυτικά επαγγέλματα όχι μόνο δεν είναι απαξίωση αλλά οικονομικά υπόσχονται και περισσότερα.
Αργότερα και κυρίως με τη λεγόμενη μεταπολίτευση με την απλοποίηση – υποβάθμιση της γλώσσας, την επιείκεια των σπουδών και τη ρουσφετολογική εισαγωγή σε ανώτατες σχολές πολλαπλάσιων φοιτητών, τις καταλήψεις κ.λπ. αποδομείται αρχικά το Πανεπιστήμιο και όλος ο κύκλος της Εκπαίδευσης
Μέχρι όσο αδυνατούμε, ως χώρα, να έχομε ολοκληρωμένη προοπτική μια παιδεία αξιών και χρησιμότητας και η επόμενη γενιά δεν θα έχει αξιόλογη προοπτική.
Η εγκατάλειψη της υπαίθρου, η χωρίς στρατηγικό σχέδιο μεταβολή των δομών της οικονομίας οδήγησαν σε φαινομενικά ευκολότερους τρόπους ζωής. Δυστυχώς παρά την οικονομική μας ανάπτυξη στάθηκε δύσκολο να ξεφύγομε κοινωνικά και πολιτικά από τη μιζέρια και τον ραγιαδισμό. Στην ιστορική μας πορεία, κάποιες προσωπικότητες σχημάτιζαν και περισσότεροι αποσχημάτιζαν την όποια προσπάθεια ανάτασης.
Οι εποχές δεν είναι εύκολο να διαχωριστούν. Η μιζέρια, η αθλιότης, ο κρυπτοφασισμός του ατομικού συμφέροντος ενυπάρχει και όταν φαίνεται ότι πάμε να ξεκολλήσομε.
Κάθε φορά -όπως και τη δεκαετία του 60- μια πνευματική ανάταση προοιωνίζει μια συνειδητή ελευθερία, εκείνες οι άλλες δυνάμεις μας πισωγυρίζουν για να έχομε τη δικαιολογία να ξεσαλώσομε μετά την μεταπολίτευση, τόσο που Δημοκρατία και ελευθερία να προσδιορίζονται με παρονομαστή ή αναγωγή στην Ασυδοσία.
Με την πολιτική της δημαγωγίας μοιράζονταν χρήματα, φαινομενικά είχαμε οικονομική ανάτυξη ενώ μειώνονταν η παραγωγή.
Οσες φορές αναδείχθηκαν πολιτικοί, ικανοί ευφυείς και πατριώτες, ενδεικτικά όπως ο Καποδίστριας, ο Τρικούπης, ο Βενιζέλος, ο Κραμανλής, η αλαζονεία των αντιπάλων και η μετριότητα των μαζών όχι μόνο δεν τους ακολούθησαν στη δύσκολη στιγμή αλλά και τους εγκατέλειψαν.
Περισσότερο από ποτέ σήμερα μικρές χώρες με αδυναμία ανάδειξης προσωπικοτήτων είναι καταδικασμένες να πιστεύουν το σύνθημα του πολιτικαντισμού «στη Δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα» αλλά το αδιέξοδο να το βιώνουν εσαεί στην οικονομία.
Το χρεωκοπημένο αξιακά πολιτικό μας σύστημα κατάφερε από τους Δήμους μέχρι τον πρόεδρο της Δημοκρατίας να έχει αποκλεισμένες προσωπικότητες των επιστημών και των γραμμάτων.
Τα βιογραφικά των πολιτικών μας είναι προβολής Ψινάκη και Καρανίκα αλλά και των περισσοτέρων ακόμη και έντιμων η κομματική τους ανάδειξη προέρχεται ή από τζάκι καταγωγής ή από αναγνωρισιμότητα του θεάματος, προσόντα που δεν σημαίνουν και ικανότητα άσκησης πολιτικής σε τόσο δύσκολες συνθήκες.
Ετσι κατά τον ποιητή1
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ…
A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Aλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Aνεπαισθήτως μας έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
Ποιοι έκτισαν τα τείχη; Πώς μας υποδούλωσαν; Αναζητούνται όχι εύκολες απαντήσεις.
Μέχρι τότε μένομε περικυκλωμένοι από τους ίδιους κινδύνους που πήγαμε νάποφύγομε. Μέχρι τότε μετά από καιρό, που ίσως τούτη η γενιά της κρίσης, ίσως η επόμενη, ποιος ξέρει, σε μια νέα συνειδητότητα και οργάνωση στην πρακτική μιας φιλικής εταιρείας ετοιμάσει τη άλλη απελευθέρωση, ως και έχομε τη δυνατότητα και οφείλομε ν’ αναζητήσομε, να δείξομε δρόμους ζωής και αντίστασης.
1. Κ. Καβάφη :Τα τείχη» ΅΅
