Κάθε παιδί είναι ξεχωριστό…

Μέρος 2ο

Κάθε σχολείο είναι ένα μοναδικό πολύπλοκο φαινόμενο που δεν μπορεί να συγκριθεί με οτιδήποτε άλλο στο κτίσιμο μιας νέας κοινωνίας.
Καθηγητής Howard Gardner, (Πολλαπλές ευφυΐες)

Σχολείο και οικογένεια αλληλοσυμπληρώνονται με μύριους τρόπους για να δημιουργήσουν τη νέα γένια πολιτών.
Βλέποντας φωτογραφίες της πρώτης μέρας στο σχολείο κάνεις την απλή σκέψη.
«Κάθε παιδί στην φωτογραφία -κάθε μαθητής στην αίθουσα- είναι ο κόσμος όλος για την οικογένεια του». Μια σχολική φωτογραφία είναι δύο ντουζίνες διαφορετικοί κόσμοι που συνυπάρχουν καθημερινά.
Στο σημερινό σημείωμα παραθέτω παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη του παιδιού με ιδιαίτερη αναφορά στα Χανιωτάκια.

Οι διαφωνίες των ειδικών
Προϋπόθεση για την ανάπτυξη των γνωστικών δεξιοτήτων των μαθητών είναι η ύπαρξη υποστηρικτών συστημάτων που θα παρέχουν:
• κατάλληλα περιβάλλοντα μάθησης
• συνεχή επαγγελματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών,
• κατάλληλα προγράμματα σπουδών και διδασκαλίας,
• κριτήρια, μέτρα (standards), αξιολόγηση.
Οι ειδικοί δεν συμφωνούν στην κατανομή των πόρων για την υλοποίηση αυτού του σχεδίου. Έτσι για παράδειγμα, ο εκπρόσωπος του Ινστιτούτου για την Εκπαίδευση της Μ. Βρετανίας πιστεύει ότι η επένδυση σε υπολογιστές μπορεί να είναι μια ακόμη σπατάλη, αν η διδασκαλία είναι ανεπαρκής. Πρόσθεσε ότι οι μαθητές που διδάσκονται από τους καλύτερους δασκάλους μαθαίνουν στο μισό χρόνο από αυτούς που διδάσκονται από ανεπαρκείς εκπαιδευτικούς. «Δεν έχει σημασία σε πιο σχολείο φοιτά ένας μαθητής αλλά ποιους δασκάλους έχει».
Στην Ελλάδα οι σύμβουλοι του εκάστοτε υπουργού Παιδείας διαφωνούν με τους προηγούμενους με αποτέλεσμα μαθήματα να εισάγονται (Λατινικά) κι άλλα να εξοβελίζονται (Κοινωνιολογία, Οικονομία, Καλλιτεχνικά).
Αντίστοιχα καινοτομίες ελεγμένες για την αποτελεσματικότητα τους (projects) χάνονται στα πρώτα στάδια της εφαρμογής τους.
Καληώρα ότι έγινε στον νομό Χανίων λίγα χρόνια μετά την ολοκλήρωση του εκπαιδευτικού προγράμματος ΜΕΛΙΝΑ.

Τι ήταν το ΜΕΛΙΝΑ;
Το σχολικό έτος 2001-2, τελευταία χρονιά λειτουργίας του ΜΕΛΙΝΑ, 150 δάσκαλοι και δασκάλες των Χανίων εκπαιδεύτηκαν για να ενσωματώσουν πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες στη διδασκαλία τους.
Έγιναν 7 μηνιαίες συναντήσεις, που πραγματοποιήθηκαν τα Σαββατοκύριακα, δηλαδή συνολικά 70 ώρες διδασκαλίας σε εργαστήρια. Τα θέματα περιελάμβαναν Τέχνες & Παιδαγωγική, χρήση οπτικών βοηθημάτων, χρήση τοπικών σημείων παιδείας, δυναμική ομάδας και τοπική Ιστορία. Στο τέλος παρουσίασαν ομαδικά projects μαθητών τους στο παλιό Τελωνείο.
Το ΜΕΛΙΝΑ ήταν η ελληνική εφαρμογή της θεωρίας του Gardner (1993) – Πολλαπλές ευφυΐες και κάλυπτε τις ξεχωριστές ανάγκες των παιδιών.
Τι έγινε αυτή η γνώση;
Μεταλαμπαδεύθηκε στις επόμενες γενιές εκπαιδευτικών που διορίστηκαν στα Χανιά ή χάθηκε;

Επεισόδια μάθησης Α
Γονείς και εκπαιδευτικοί σκηνοθετούν συναρπαστικά επεισόδια μάθησης, ενθαρρύνουν τη συμμετοχή, χρησιμοποιώντας μια θετική προσέγγιση.
Η καθηγήτρια Στ. Σαμαρτζή (2011) ισχυρίζεται ότι τα επεισόδια μάθησης με υψηλό βαθμό συνοχής, βοηθούν τους μαθητές να εστιάσουν την προσοχή τους στο μέλλον. Ετσι μπορούν να προβλέψουν την πορεία της ανάπτυξής τους.
Είναι σημαντικό γονείς και εκπαιδευτικοί να έχουν διακριτούς ρόλους σε μια πανδαισία δραστηριοτήτων. Υποστηρίζεται ότι η ύπαρξη πολλών διαφορετικών δραστηριοτήτων-επεισοδίων μάθησης ωφελεί όλους τους μαθητές.
Ο λόγος;
Αισθάνονται ότι ο χρόνος συστέλλεται στη συνείδησή τους ανάλογα με την ταχύτητα με την οποία πραγματοποιείται μια δραστηριότητα.
Όσον αφορά τη λειτουργία μνήμης, ο χρόνος επεκτείνεται σε περίπτωση καλά οργανωμένων δραστηριοτήτων που δεν αφήνουν ανεκμετάλλευτα κενά (Σαμαρτζή, 2011).

Επεισόδια μάθησης Β
Ο ενήμερος εκπαιδευτικός είναι επιτυχημένος σκηνοθέτης του καθημερινού του έργου. Η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών έχουν ένα πλάνο του μαθήματος στο νου τους το οποίο υλοποιούν για να πετύχουν τους στόχους τους. Το κάνουν με μια συγκεκριμένη μέθοδο η οποία με τα χρόνια παγιώνεται κι αποτελεί το πλάνο της συμπεριφοράς τους. Φυσικά το σχέδιο τους δεν είναι μέθοδος διδασκαλίας, αλλά η τυποποίηση της.
Εκπαιδευτικοί και γονείς έχουν μια σειρά συστήματα κανόνων στην διάθεση τους:
• Στην αναλυτικο-συνθετική μέθοδο -για μαθητές Δημοτικού- αρχικά κάνουμε ανάλυση της παρουσίασης και μετά την κάνουμε έτσι ώστε να καλύπτουμε τα προφίλ των παιδιών.
• Στην απαγωγική -τη χρησιμοποιούσα για 20 χρόνια στις διαλέξεις μου σε εκπαιδευτικούς- ξεκινάμε από το γενικό προς το ειδικό, για να φθάσουμε στα αποτελέσματα και στις εφαρμογές.
• Η επαγωγική -χρήσιμη για να μάθουν οι μαθητές να σκέπτονται- ακολουθούμε την αντίθετη πορεία από την απαγωγική.
• Ο προβληματισμός προϋποθέτει μαθητές πρόθυμους να εκπαιδευτούν στην αυτενέργεια και στη συμμετοχή.
Τους παρέχουμε ερεθίσματα και κίνητρα να ερευνήσουν.
• Η Σωκρατική είναι η πιο δύσκολη στην εφαρμογή της αφού υπερβολική χρήση χαρακτηριστικών της, όπως της ειρωνείας, της απορίας και της άγνοιας επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα.

Συμπερασματικά
• Κάθε παιδί είναι ένα αναπτυσσόμενο άτομο και εμείς οφείλουμε να του ενσταλάξουμε την αντίληψη για συνεχή βελτίωση και πρόοδο.
• Μαθητές που εκτίθενται και συμμετέχουν σε οργανωμένα επεισόδια μάθησης αναπτύσσουν αυτόνομες δράσεις μάθησης. Αργότερα είναι αυτοί που ξεχωρίζουν, καινοτομούν και προκόβουν.
• Η υποστήριξη των δικαιωμάτων παιδιών και εφήβων είναι θεμελιώδης υποχρέωση του Δήμου, της Εκπαιδευτικής κοινότητας και της οικογένειας τους.
• Οι στοχεύσεις της Εκπαίδευσης οφείλουν να είναι διευρυμένες για καλύπτουν τα ξεχωριστά ταλέντα όλων των παιδιών.

Τα βιβλία του “Μαθαίνω εύκολα”, “Θυμάμαι εύκολα”, “Γνωστική ανάπτυξη” διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία ΚΥΒΟΣ και LIBRAIRIE.