Είκοσι μέρες πριν την έναρξη των μαθημάτων παιδιά και έφηβοι έχουν υπέρ-πληρώσει τις δεξαμενές τους με ύπνο, ξεκούραση και βαριεστιμάρα.
Υπάρχει όμως μια κατηγορία παιδιών που θα φθάσουν στην αφετηρία του σχολικού έτους στις 11 Σεπτεμβρίου πανέτοιμα.
Ποια είναι αυτά τα παιδιά;
Είναι αυτά που προπονούνται συμμετέχοντας σε ομαδικές αθλητικές ή παιγνιώδεις δραστηριότητες. Και φυσικά αυτά που βρήκαν ευκαιρία να διαβάσουν τα βιβλία που δεν προλαβαίνουν το χειμώνα.
Στις εξαιρετικά χρήσιμες θερινές δραστηριότητες είναι αυτές που οργανώνουν οι Παιδικές Βιβλιοθήκες και τα Κέντρα Παιδικής Δημιουργίας.
Πληροφορίες για αυτές τις δραστηριότητες που συνεχίζονται μέχρι το άνοιγμα των σχολείων θα βρείτε στην ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης.
Στο σημείωμα παρουσιάζω δύο δραστηριότητες της Παιδικής Βιβλιοθήκης οι οποίες κινητοποιούν το γνωστικό δυναμικό των παιδιών.
Ο συμβολισμός των κουτιών
Σε επίπεδο συμβολισμού τα κουτιά ορίζουν χώρο και χρόνο. Είναι τα πρώτα παιχνίδια της παιδικής μας ηλικίας, αργότερα αποθηκεύουμε τα παιχνίδια μας σε κουτιά. Όταν μεγαλώσουμε τα κουτιά γίνονται το υλικό των κατασκευών μας και μπορεί να συμβολίζουν τον τρόπο σκέψης μας μέσα ή έξω από το κουτί δηλαδή την απόλυτη λογική ή την αποκλίνουσα εκτός ορίων σκέψη.
Τα κουτιά γίνονται χώρος πραγματικός ή φανταστικός για να φυλάξουμε τα πολύτιμα μας, μα και τα μύχια όνειρα μας.
Τα παιδιά έμαθαν ότι αυτές τις διαφορετικές έννοιες του κουτιού που απλώνονται από το κιβώτιο μεταφοράς, στην κασέλα της γιαγιάς, στο μπαούλο του παππού, το σεντούκι των πειρατών, το ταπεινό σπιρτόκουτο μέχρι την διαστημική κάψουλα, την πολύτιμη κυψέλη, τη χρήσιμη κασετίνα κι ο κατάλογος δεν έχει τέλος.
Η χρησιμότητα του συμβολισμού είναι ότι τα παιδιά μαθαίνουν πως ενεργοποιείται ο μηχανισμός της ανάκλησης παλιάς γνώσης τους.
Κουτί άνοιξε…
Το χθεσινό εργαστήριο μας στην Παιδική Βιβλιοθήκη του Κήπου ήταν σχετικό με τη μαγειρική των ιστοριών. Η ιστορία ή το βιβλίο είναι σαν ένα κουτί που κρύβει μέσα του άλλα μικρότερα κουτιά. Τα παιδιά έμαθαν ότι μπορούμε να σκεφτούμε αυτά τα κουτιά σαν τη δομή της ιστορίας, τα συστατικά της. Ή σαν η μια σκηνή της ιστορίας να κρύβεται μέσα στην άλλη και η λύση της ιστορίας να κρύβεται στο πιο μικρό κουτάκι. Τα παιδιά άκουσαν ότι αυτό είναι το πλαίσιο με το οποίο εργάζονται οι συγγραφείς ιστοριών και οι αφηγητές παραμυθιών.
Έτσι έχουμε το μεγαλύτερο κουτί που αφορά τον τόπο, το περιβάλλον και τα αντικείμενα της ιστορίας.
Ένα μικρότερο κουτί που αφορά τους ήρωες της ιστορίας.
Ένα ακόμη πιο μικρό κουτί με τα συναισθήματα που κυριαρχούν στην ιστορία. Και τέλος το πιο μικρό κουτί που έχει τον πυρήνα της ιστορίας. Είναι αυτό που μας μένει όταν τελειώνουμε την ανάγνωση ενός βιβλίου.
Κι επειδή οι εκπλήξεις είναι πάντοτε ευπρόσδεκτες από τα παιδιά κάναμε κάτι αναπάντεχο. Φτιάξαμε μια νέα ιστορία με συστατικά από όλα τα βιβλία που διάβασαν!
Το πιο σημαντικό όφελος από αυτό το εργαστήρι είναι η μύηση των παιδιών σε μια πρωτόγνωρη διαδικασία σκέψης- από το όλον στα επιμέρους.
Για φαντάσου…
Στα τρία παιχνίδια που παίξαμε στην Παιδική Βιβλιοθήκη στις 7 Αυγούστου συμμετείχαν 20 παιδιά ηλικίας 8-12 ετών. Σκοπός των παιχνιδιών ήταν να εξοικειωθούν τα παιδιά με τις έννοιες των πιθανοτήτων της στατιστικής και των χρήσεων των μαθηματικών στην καθημερινή μας ζωή.
Πραγματικά τα παιδιά συνειδητοποίησαν γρήγορα ότι όλοι χρησιμοποιούμε τα μαθηματικά σε καθημερινές εφαρμογές είτε το γνωρίζουμε είτε όχι. Ψάξαμε και βρήκαμε ότι τα μαθηματικά συνδέονται με πολλούς τομείς της ζωής μας. Τα παιδιά κατέγραψαν δεκάδες εφαρμογές των μαθηματικών, στην καθημερινότητα μας.
Το 1ο παιχνίδι ήταν ένα πρόβλημα πιθανοτήτων στο οποίο οι ομάδες ‘μάντευαν’ σε ποιο από τα τρία κουτιά κρύβεται μια μπαλίτσα. Στη συνέχεια έπρεπε να επιλέξουν αν θα επιμείνουν στην επιλογή τους ή όχι.
Στο 2ο παιχνίδι το κάθε παιδί υπολόγισε πόσες σοκολάτες υπήρχαν σε ένα γυάλινο βάζο. Υπολογίσαμε το μέσο όρο των προβλέψεων τους και τέλος αποκαλύψαμε το κορίτσι που με σχετική ακρίβεια μάντεψε τον αριθμό. Κάθε παιδί πήρε από 2 μικρές σοκολάτες.
Στο 3ο παιχνίδι κατασκευάσαμε μικρά χάρτινα ελικόπτερα κι υπολογίσαμε-μετά από αρκετές δοκιμές- ποια είναι τα στοιχεία που επηρεάζουν την διάρκεια της πτήσης τους.
Τα οφέλη από τα τρία παιχνίδια μας ήταν ότι τα παιδιά εξοικειώθηκαν σε διαφορετικούς τρόπους σκέψης για να αντιμετωπίσουν προβλήματα πιθανοτήτων.
Θα επαναλάβω αυτή τη δραστηριότητα τη Δευτέρα 26 Αυγούστου στη Βιβλιοθήκη της Σούδας.
Συμπερασματικά
Είκοσι μέρες πριν από την έναρξη των σχολείων είναι ανάγκη παιδιά και έφηβοι να κάνουν προθέρμανση σωματική και γνωστική. Οι γονείς μπορούν να δημιουργήσουν το πρόγραμμα που εξυπηρετεί τα παιδιά τους. Είναι γνωστό ότι για να μπουν τα παιδιά σε ρυθμούς σχολικής καθημερινότητας χρειάζονται αρκετές μέρες.
Ιδιαίτερο πρόγραμμα προσαρμογής χρειάζονται οι ιθαγενείς της τεχνολογίας – τους ονόμασα οθονόβιους- αυτοί που είναι κολλημένοι συνεχώς σε μια οθόνη. Οι οθονόβιοι στερούνται της αυθεντικής τροφής εικόνων. Αυτή η στέρηση έχει δύο άμεσες συνέπειες. Έλλειμμα στη αντίληψη του χώρου και μη καταγραφή στο γνωστικό τους ημερολόγιο του φετινού καλοκαιριού.
