H ιστορία του αλατιού είναι συνυφασμένη με την ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού. Από νωρίς είχε γίνει γνωστή στον άνθρωπο η χρήση του αλατιού ως συντηρητικού, πράγμα που συνέβαλε στη διατήρηση των τροφίμων και βοήθησε στις μεγάλες μετακινήσεις, αφού είχε βρεθεί ο τρόπος να συντηρούνται οι τροφές για πολύ καιρό.
Στην Αρχαία Ρώμη, το αλάτι λειτουργούσε ως νόμισμα και η ανταλλακτική του αξία ίσχυε και σε πολλές άλλες περιοχές και περιόδους. Η αξία του υπήρξε μεγάλη και για να την αντιληφθεί κανείς αρκεί να αναλογιστεί πως η αγγλική λέξη για τον μισθό “salary”, προέρχεται από τη λατινική “salarium” που σημαίνει πληρωμή με αλάτι (sale είναι το αλάτι στα λατινικά). Στις ασιατικές χώρες ανταλλασσόταν το βάρος του σε χρυσάφι. Αυτό δικαιολογεί το μεγάλο αριθμό πολέμων που έχουν ξεσπάσει στην ανθρώπινη ιστορία για την αποκλειστική εκμετάλλευση και διάθεση αλατιού. Τα υπόγεια αποθέματα αλατιού δημιουργήθηκαν με την εξάτμιση ωκεανών εκατομμύρια χρόνια πριν. Στις γεωλογικές ανακατατάξεις της Γης, περιοχές που ήταν κάποτε θάλασσες μετατράπηκαν σε βουνά και μπορεί να μας φαίνεται περίεργο που υπάρχει ένα οροπέδιο στρωμένο με αλάτι στη Βολιβία ή ότι γίνεται εξόρυξη αλατιού στα Ιμαλάια, στις Αλπεις, στην Αφρική και στις Η.Π.A..
«Αλάτι. Ένα άρτυμα και συντηρητικό. Είναι το μοναδικό συστατικό που χρησιμοποιούμε όλοι στη μαγειρική είτε μαγειρεύουμε, είτε όχι.» Το αλάτι κατέχει ιδιαίτερη θέση μεταξύ των μπαχαρικών. Χρησιμοποιείται στην ενίσχυση της γεύσης των φαγητών σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες από ό,τι όλα τα υπόλοιπα αρτύματα και μπαχαρικά. Επίσης χρησιμοποιείται και ως συντηρητικό τροφίμων. Χρησιμοποιείται επίσης στη βιομηχανία τροφίμων. Πέρα από ενισχυτικό γεύσης, χρησιμοποιείται στην απομάκρυνση του ορού γάλακτος και τη μείωση των μικροοργανισμών κατά την παρασκευή τυρών, όπως και στην αρτοποιία ως παράγοντας ελέγχου ζύμωσης. Περίπου το 5% της παγκόσμιας παραγωγής αλατιού χρησιμοποιείται για κατανάλωση. Το υπόλοιπο 95% χρησιμοποιείται στη βιομηχανία. Στη γεωργία χρησιμοποιείται για τη βελτίωση των καλλιεργειών, και στην ιατρική χρησιμοποιείται διάλυμα αλατιού 0,9% σαν ορός.
Αλάτι κάθε μέρα
Τα δύο είδη αλατιού που χρησιμοποιούμε καθημερινά, είναι το μαγειρικό και το επιτραπέζιο αλάτι. Μαγειρικό αλάτι: Είναι το γνωστό αλάτι που χρησιμοποιούμε στην κουζίνα μας για να κάνει πιο νόστιμα τα φαγητά μας. Αυτό έχει υποστεί καθαρισμό αλλά δεν είναι εμπλουτισμένο με χημικά πρόσθετα. Επιτραπέζιο αλάτι: Είναι το κοινό αλάτι που βρίσκεται σε κάθε τραπέζι. Εχει λευκό χιονάτο χρώμα, είναι λεπτόκοκκο, έχει υποστεί επεξεργασία καθαρισμού και περιέχει πρόσθετα όπως αντισυσσωματικά και βελτιωτικά ροής. Στη διαδικασία καθαρισμού περιλαμβάνεται και απομάκρυνση μετάλλων και ιχνοστοιχείων όπως το μαγνήσιο, το κάλιο και το ασβέστιο. Φυσικό αλάτι: Είναι το αλάτι που έχει υποστεί τις λιγότερες κατεργασίες και δεν περιέχει πρόσθετα ή βελτιωτικά. Εχει διαχειριστεί με ήπιο τρόπο, μέσω φυσικής ηλιακής εξάτμισης του νερού, επιτρέποντας τους κρυστάλλους να σχηματιστούν εμπεριέχοντας αναλλοίωτα τα μέταλλα και ιχνοστοιχεία.
Ορυκτό αλάτι
Το 70% της παγκόσμιας κατανάλωσης καλύπτεται από το ορυκτό αλάτι, γνωστό με το όνομα αλίτης (halite). Το αλάτι αυτό βρίσκεται σε περιοχές που κάποτε ήταν θάλασσες και με την πάροδο των χρόνων εξατμίστηκαν και μετατράπηκαν σε βουνά όπως οι Αλπεις και τα Ιμαλάια. Βρίσκεται σε τεράστια κοιτάσματα στην Πολωνία, την Αυστρία, τη Λιβύη και τη Γερμανία. Αναλόγως την περιοχή, αυτό διαθέτει διαφορετικές προσμείξεις. Αλλού υπάρχουν πολλά χρώματα, αλλού πέτρες, αλλού σκελετοί ζώων και ό,τι άλλο μπορεί να κατακαθίσει στη διάρκεια των χιλιετηρίδων. Έτσι, η καθαρότητα του ορυκτού αλατιού διαφέρει από ορυχείο σε ορυχείο, αλλά γενικά το ορυκτό αλάτι χρειάζεται καλό καθαρισμό για να αποβάλει τις ανεπιθύμητες προσμείξεις. Τα μεγαλύτερα αποθέματα ορυκτού χλωριούχου νατρίου βρίσκονται στην περιοχή Salar de Uyuni της Βολιβίας, σε υψόμετρο 3.500μ… Πρόκειται για μια ολόλευκη έκταση 12 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων, που παλιά ήταν λίμνη. Τα νερά της λίμνης εξατμίστηκαν και άφησαν ένα λευκό στρώμα αλατιού, που σε ορισμένα σημεία φτάνει σε πάχος τα 10μ.. Τα αποθέματα σε αλάτι εκτιμούνται στα 10 δισεκατομμύρια τόνους. Στην περιοχή αυτή, χτίστηκε το 1993 το ξενοδοχείο Hotel de Sal Playa με κύριο δομικό υλικό το ορυκτό αλάτι. Το ξενοδοχείο διαθέτει 15 δωμάτια, χώρο υποδοχής, εστιατόριο, καθιστικό και μπαρ, όλα με έπιπλα επίσης κατασκευασμένα από ορυκτό αλάτι.
Επίσης στην Αυστρία 15 χλμ. από το Σαλτσμπουργκ βρίσκεται το αλατωρυχείο Hallein. Αλλωστε, η λέξη “Σάλτσμπουργκ” σημαίνει στα γερμανικά “Κάστρο του Αλατιού”. Για αιώνες στα αλατωρυχεία του Hallein εξορύσσεται “ο λευκός χρυσός”, μέχρι το 1989, όταν και έκλεισαν λόγω χαμηλής κερδοφορίας. Σήμερα, έχοντας αξιοποιηθεί τουριστικά, μπορείτε να ξεναγηθείτε με ηλεκτρικό τρένο στις υπόγειες στοές του.
