Bιότοπος – περιγραφή
H λατινική ονομασία του βοτάνου είναι HΙERASIUM pilosella (Ιεράκιο το πιληματώδες). Ανήκει στην οικογένεια των Συνθέτων. Φύεται σε όλη την Ευρώπη. Το συναντούμε πάνω σε πλαγιές, κατά μήκος των σιδηροδρομικών γραμμών και στα ξερά λιβάδια.
Είναι ποώδες φυτό, που έχει στη βάση του ένα ρόδακα από ακέραια φύλλα, γκριζοπράσινα, με μεγάλες άσπρες τρίχες και από τις δύο πλευρές του φύλλου. Το μήκος τους φτάνει τα 7 εκατοστά. Κεφάλιο μονήρες, κίτρινο σαν θειάφι, φερόμενο πάνω σε τριχωτό ποδίσκο, ύψους 15 εκατοστών. Υπάρχουν περισσότερα από 250 είδη Ιεράκιου στον κόσμο και όλα έχουν περίπου τις ίδιες θεραπευτικές ιδιότητες. Αλλες πηγές αναφέρουν 700 είδη του φυτού. Στη χώρα μας συναντούμε 44 από τα είδη αυτά.
Ιστορικά στοιχεία
Βότανο που χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα. Από παλιά το θεωρούσαν κατάλληλο για ένα μεγάλο φάσμα παθήσεων.
Είναι ένα από τα αρχαία παραδοσιακά βότανα στην Αγγλία και την Ουαλία.
Ο Κούλπεπερ έγραφε για το βότανο «ο χυμός του φυτού σε κρασί ή το αφέψημά του θεραπεύει τον ίκτερο. Να το πίνουν πρωί και απόγευμα και μόλις το πιουν να μην πίνουν τίποτε άλλο για δύο ώρες. Είναι ειδικό φάρμακο για τις πέτρες και τους πόνους του εντέρου. Το αφέψημα με ραδίκι και κενταύριο είναι αποτελεσματικό για την υδρωπικία και τις ασθένειες της σπλήνας. Σταματά την αιμορραγία στο στόμα ή την μύτη».
Το βότανο χρησιμοποιήθηκε για αναπνευστικά προβλήματα όταν συνοδεύονται από μεγάλες ποσότητες βλέννας, από ερεθισμό και ίσως από εξαγωγή αίματος κατά το βήχα.
Η ονομασία του βοτάνου κατά μία εκδοχή ετυμολογείται από την λέξη ιέραξ (γεράκι) επειδή οι αρχαίοι πίστευαν ότι το αρπακτικό αυτό πτηνό δυνάμωνε την όραση του τρώγοντας τον βλαστό του φυτού.
Χρησιμοποιήθηκε ακόμη για τις αντιβιοτικές του ιδιότητες εναντίον των βρουκελλώσεων και σε ορισμένες περιπτώσεις σοβαρών διαρροιών. Χρησιμοποιούταν επίσης σε γαργάρες (έγχυμα) και σε μορφή σκόνης που εισπνέεται από την μύτη (πρέζα) σε περιπτώσεις ρινορραγιών.
Συστατικά – χαρακτήρας
Το ανθισμένο φυτό περιέχει αντιβιοτικές, φλαβονικές και κουμαρινικές ουσίες (λουτεολίνη και ουμπελλιφερόνη η οποία είναι κουμαρινικό παράγωγο με αντιβιοτική δράση), καφεϊνικό και χλωρογενικό οξύ, αιθέρια έλαια και τανίνη.
Ανθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα αέρια μέρη του φυτού. Η συλλογή τους γίνεται από τον Ιούνιο μέχρι τον Οκτώβριο.
Η δράση του βοτάνου οφείλεται στις ιδιότητες της ουλιμπιφερόνης. Αυτός είναι και ο λόγος που το βότανο χρησιμοποιείται φρέσκο.
Η αποξήρανση του βοτάνου αδρανοποιεί την ουλιμπιφερόνη. Αν όμως αμέσως μετά τη συλλογή η αποξήρανση γίνει στους 60 βαθμούς ή διατηρήσουμε το βότανο στην κατάψυξη, τότε δεν χάνει τις ιδιότητές του.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Το βότανο δρα ως αντιβιοτικό, διουρητικό, αποχρεμπτικό, επουλωτικό, αντιφλεγμονώδες, αντισπασμωδικό, ορεκτικό και αυξάνει την σιελόρροια.
Εσωτερικά χρησιμοποιείται ενάντια στο άσθμα και τα βρογχικά, βρογχικές αιμορραγούσες φλεγμονές, βήχα και κοκίτη, γρίπη, κυστίτιδες, φλεγμονές των νεφρών, διάρροια και βρουκέλλωση.
Οι ισχυρές διουρητικές ιδιότητες του φυτού τριπλασιάζει και διαλευκάνει τα ούρα, ελαττώνοντας την λευκωματουρία.
Ελαττώνει την εικόνα της νεφρικής ανεπάρκειας όπως την δύσπνοια, πονοκέφαλο, αϋπνία και τάση για εμετό.
Σύμφωνα με σύγχρονες μελέτες το Ιεράκιο χρησιμοποιείται με επιτυχία για τη θεραπεία της βρουκέλλωσης, όταν η θεραπεία αρχίζει αμέσως με το φρέσκο φαρμακευτικό φυτό και δεν υπάρχουν επιπλοκές στα εσωτερικά όργανα.
Η τελική πτώση της θερμοκρασίας του ασθενούς με βρουκέλλωση, επιτυγχάνεται από την πρώτη μέχρι της τέταρτη ημέρα της θεραπείας με το έγχυμα του φυτού όταν αυτό είναι φρέσκο.
Το βότανο συνδυάζεται άριστα με Μαρούβιο, Φλόμο και Τουσιλάγκο ενάντια στον παροξυντικό κοκίτη.
Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Βάζουμε 10 γραμμάρια φρέσκο φυτό σε 100 γραμμάρια βραστό νερό, το σκεπάζουμε και το αφήνουμε σε ηρεμία για 15 λεπτά. Σουρώνουμε και το πίνουμε κατά την διάρκεια της ημέρας.
Προφυλάξεις
Δεν αναφέρονται παρενέργειες. Τηρούμε την συνιστώμενη δοσολογία.
