Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Είδωλα του νου

E.Ο.WILSON    

Βραβείο CRAWFORD ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ        
και άλλα 100 βραβεία
ως ένας από τους κορυφαίους        
Βιολόγους του σύγχρονου κόσμου

Εκδόσεις ΚΑΤΟΠΤΡΟ

Αλ.ΜΑΜΑΛΗΣ & ΣΙΑ
Δεκέμβρης 2015

Μετάφραση επιστημονική  επιμέλεια
ΣΠΥΡΟΣ ΣΦΕΝΔΟΥΡΑΚΗΣ
αν. καθηγητής οικολογίας
 βιοποικιλότητας
Τμήμα βιολογικών επιστημών
Πανεπιστημίου Κύπρου

Είδωλα του ΝΟΥ θεωρεί ότι:  ΤΑ ΕΝΣΤΙΚΤΑ και η Ανθρώπινη Φύση υπάρχουν πραγματικά, παρότι το βάθος και η ισχύς τους παραμένουν υπό συζήτηση…. Με την ανθρώπινη συμπεριφορά να έχει ισχυρές γενετικές σχέσεις. Με το σύνολο  της κοινωνικής συμπεριφοράς να βασίζεται στην βιολογική ετοιμότητα.
Αλλά, στο θέμα θρησκεία ο WILSON παίρνει πολλές επαναστατικές θέσεις, σε  σύγκριση με τους παλιούς και ιδίως τους σύγχρονους αθεϊστές της σκληρής επίσης μικρής «ΔΟΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ» Για να πει ότι: «Συνολικά τα μέχρι τώρα αποτελέσματα της νευροεπιστήμης της θρησκείας δείχνουν ότι το θρησκευτικό ένστικτο όντως υπάρχει, κι ότι η θρησκεία είναι  κάτι πολύ περισσότερο από τις βιολογικές ρίζες της. Για να πει  ακόμη ότι ο εγκέφαλος έχει φτιαχτεί για θρησκεία, και η θρησκεία για τον ανθρώπινο εγκέφαλο,  ακόμη δεν  αποκλείει το θαύμα και  αφήνει σκέψης   για την αθανασία της ψυχής…..
Τέλος, για το επίσης μεγάλο θέμα της «ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ». Λέγει ότι::  Ο εαυτός, παρά την ψευδαίσθηση της ανεξαρτησίας, δεν μπορεί να υπάρξει ως ΠΑΡΑΦΥΣΙΚΟ ΟΝ που ζει από μόνο του στον εγκέφαλο. Αντιθέτως είναι ο κεντρικός δραματικός χαρακτήρας των σεναρίων της μυθοπλασίας, για να βρίσκεται πάντα στο κέντρο της σκέψης – αν όχι ως συμμετέχων, τουλάχιστον ως παρατηρητής…. σχολιαστής – καθώς εκεί φθάνουν και συνδυάζονται όλες οι αισθητικές πληροφορίες.
Το σοβαρό όμως συμπέρασμα είναι ό,τι: Δεδομένου ότι ο ατομικός νους δεν μπορεί να περιγραφεί πλήρως από  τον εαυτόν του ή από οποιονδήποτε άλλον ερευνητή, ο ΕΑΥΤΟΣ γίνεται  – ο διάσημος πρωταγωνιστής στα σενάρια της συνείδησης – μπορεί να συνεχίσει να πιστεύει στην ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΟΥ και στην ελεύθερη βούληση… όπου η εμπιστοσύνη σ’ αυτήν έχει βιολογική προσαρμοστική αξία. Ζούμε  λοιπόν με ΕΛΕΥΘΕΡΗ Βούληση ή μη ανελεύθερη Επι-βούλευση από το βάθος του ασυνείδητου, αλλά και από της πολλαπλές εξουσιαστικές επιβουλεύσεις.


ΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΜΑΖΙ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ
Γράφοντας σήμερα το προτελευταίο (3ο) άρθρο μου για «ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ» του E.Ο.WILSON, θα αναφερθούμε στο τέταρτο μέρος που έχει τίτλο: «ΕΙΔΩΛΑ ΤΟΥ ΝΟΥ» ο συγγραφέας αναλύει τρία σημαντικά μέρη α) ΕΝΣΤΙΚΤΟ, β) Θρησκεία και γ) Ελεύθερη βούληση. Συνεχίζοντας σε αυτό το μέρος του ταξιδιού του προτείνει να επιστρέψουμε στην αρχή και, με τη βοήθεια της γενικής βιολογίας, να προσπαθήσουμε  να εξηγήσουμε γιατί η ανθρώπινη ύπαρξη είναι ένα μυστήριο. Για να προχωρήσουμε σε τρόπους που θα μπορούσαμε να λύσουμε το μυστήριο αυτό. Πάντως, ο ανθρώπινος νους δεν εξελίχθηκε καθοδηγούμενος εξωτερικά είτε προς τη καθαρή λογική είτε προς την συναισθηματική ολοκλήρωση. Παραμένει εξαρχής εργαλείο επιβίωσης που χρησιμοποιεί τόσο τη λογική όσο και το συναίσθημα.

 

ΜΕ ΙΣΧΥΡΕΣ ΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
Το συγκεκριμένο συνονθύλευμα λογικής και αισθήματος που το αποκαλούμε ανθρώπινη φύση δεν ήταν παρά μια από τις δυνατές εκβάσεις, ένα αυτόνομα δημιουργημένο προϊόν το οποίο εμφανίστηκε πρώτο μεταξύ άλλων που θα μπορούσαν να διαθέτουν εγκέφαλο και αισθητήριο σύστημα με ικανότητες, ανθρώπινου επιπέδου. Αυτός όμως είναι ο λόγος – λέει ο Ουίλσον – για τον οποίο  αυτή η εικόνα μας ως είδος ήταν ανέκαθεν διαστρεβλωμένη από βαθιές μεροληψίες και παρανοήσεις  τα «είδωλα» της δεισιδαιμονίας και της εξαπατήσεως που περιέγραψε ο φιλόσοφος Μπέικον πριν από τέσσερις αιώνες, μέσα από μια γενική σύγχυση μέχρι το 1970, ως τότε η επικρατούσα αντίληψη ήταν ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά έχει, κυρίως, ή και ολοκληρωτικά πολιτιστική  και όχι βιολογική προέλευση. Για να στραφεί προς τα τέλη του 20ου αιώνα ο επιστημονικός – κοινωνικός προσανατολισμός προς τη βιολογία. Σήμερα όμως έγινε ευρέως αποδεκτό ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά έχει ισχυρές γενικές ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ.

 

ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΣ ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ
Τα ένστικτα και η ανθρώπινη φύση υπάρχουν πραγματικά, παρότι το βάθος και η ισχύς της παραμένουν υπό συζήτηση, αλλά, προκύπτει ότι αμφότερες οι απόψεις είναι κατά το ήμισυ ορθές, και κατά το ήμισυ εσφαλμένες…. Με  το παράδοξο που έχει δημιουργηθεί να περιγράφεται συχνά ως σύγκρουση φύσης και ανατροφής για να μπορεί να λυθεί να χρησιμοποιήσουμε τη σύγχρονη αντίληψη για τα ανθρώπινα ένστικτα. Με βασικό γεγονός ότι το ένστικτο στους ανθρώπους δεν διαφέρει από τα ζώα.
Όμως, αυτό που αποκαλούμε ανθρώπινη φύση είναι το σύνολο των συναισθημάτων μας και της βιολογικής ετοιμότητάς μας. Δεκαετίες έρευνας έχουν αποδείξει ότι η ανθρώπινη φύση είναι τα γονίδια γιατί η ανθρώπινη φύση είναι το σύνολο  των κληρονομικών ικανοτήτων της νοητικής ανάπτυξης όπου επηρεάζουν μεροληπτικά την, πολιτισμική των πολιτισμών, εξέλιξη προς μια κατεύθυνση και όχι προς  άλλη, συνδέοντας τα γονίδια με τον πολιτισμό στον εγκέφαλο κάθε ατόμου.

 

Η ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ ΔΕΙΧΝΕΙ ΟΤΙ ΤΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΕΝΣΤΙΚΤΟ ΥΠΑΡΧΕΙ
Οι αθεϊστές της σύγχρονης επιστημονικής αντίληψης (όπως ο DAUKIN) έχουν  υψώσει σημαία να καταργήσουν κάθε πίστη, σε κάθε θρησκεία και θεότητα. Απορρίπτουν, όπως και οι κοσμολόγοι και οι φυσικοί κ.λπ. που έχουν προβάλλει ως ιδεώδες από την μεσαιωνική επανάσταση του ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ (παλαιού και σύγχρονου) την αντι-θρησκευτικότητα. Με απόλυτες αρνήσεις κάθε θεϊσμού εθνικού ή Διεθνικού αποθρησκευτικοποιώντας τις σύγχρονες  κοινωνίες, παράλληλα με πολιτικές εκμεταλλεύσεις, αλλά και σκληρές θρησκευτικές συγκρούσεις, τόσο στους παλιούς, όσο και στους τωρινούς καιρούς της διευρυνόμενης αθεΐας.

ΠΙΣΤΗ ΓΙΑ ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ ΖΩΗ;
Για να συνεχίσει, λέγοντας. Φυσικά, η θρησκεία είναι κάτι πολύ περισσότερο από τις βιολογικές μας ρίζες. Η ιστορία της είναι το ίδιο  παλαιά ή σχεδόν το ίδιο, με εκείνη της ανθρωπότητας. Η προσπάθεια επίλυσης των μυστηρίων της βρίσκεται στην καρδιά της φιλοσοφίας. Η αγνότερη όμως και πιο γενική μορφή θρησκείας εκφράζεται, από τη θεολογία, τα κεντρικά σημεία της οποίας αφορούν την ύπαρξη του θεού και την προσωπική σχέση του θεού με την ανθρωπότητα. Οι βαθιά θρησκευόμενοι άνθρωποι θέλουν να βρουν έναν τρόπο να προσεγγίσουν και ν’ αγγίξουν την θεότητα…. Οι περισσότεροι ελπίζουν σε μετά θάνατον ζωή, στο πέρασμα σ’ έναν αστρικό κόσμο όπου θα συναντήσουν μακάριους όσους έχουν φύγει νωρίτερα.
Η θεολογική πνευματικότητα, εν ολίγοις αναζητά τη γέφυρα μεταξύ του πραγματικού και του υπερφυσικού. Ονειρεύεται την κυριαρχία του θεού, κατά την οποία οι ψυχές θα ζουν ειρηνικά στην αιωνιότητα.

Η ΒΑΘΙΑ ΕΝΣΤΙΚΤΩΔΗΣ ΕΛΞΗ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ ΕΧΕΙ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΙ…
Για να προσθέσει να πει, τολμηρά ό,τι: Ο εγκέφαλος έχει φτιαχθεί για θρησκεία και η θρησκεία για τον εγκέφαλο. Με την πίστη να παίζει πολλούς ρόλους κάθε στιγμή της συνειδητής ζωής του πιστού. Με τη θεότητα να είναι ανώτερη από κάθε προφήτη, άλλο, ανώτατο  κληρικό πρόεδρο, αυτοκράτορα…. όντως υπερ-φυσική και απείρως ισχυρή η θεότητα είναι δυνατόν να κάνει θαύματα που ξεπερνούν την δική μας ικανότητα  της αντίληψης. Σε όλη την προϊστορία και στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας, οι άνθρωποι χρειάζονταν τη θρησκεία για να εξηγήσουν την ύπαρξη των περισσότερων φαινομένων γύρω τους.
Με τον ερχομό της επιστήμης, όλο και περισσότερα φυσικά φαινόμενα έγιναν, κατανοητά ως αποτελέσματα συνδεδεμένα με άλλα αναλώσιμα φαινόμενα και οι υπερφυσικές εξηγήσεις αιτίας – αποτελέσματος υποχώρησαν. Όμως, η βαθιά ενστικτώδης έλξη της θρησκείας και της θρησκειοειδούς ιδεολογίας έχει παραμείνει.
Με τον στωϊκό φιλόσοφο ΣΕΝΕΚΑ τον νεότερο να πει ό,τι η θρησκεία θεωρείται αληθινή από τους κοινούς ανθρώπους, εσφαλμένη για τους σοφούς και χρήσιμη από τους κυβερνώντες!

Ν’ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΘΟΥΜΕ ΑΠΟ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΦΥΛΕΤΙΚΟΥΣ ΘΕΟΥΣ
Ο μεγάλος Δανός θεολόγος και φιλόσοφος του 19ου αιώνα Σέρεν Κιργκεγκορ αποκαλούσε το ανεπίλυτο πρόβλημα ως απόλυτα παράδοξο που εμφανίζεται σε κάθε θρησκεία που αναζητά μια έντιμη επίλυση της σχέσης σώματος και ψυχής, γιατί τούτο αφορά την αδυναμία να συλλάβουμε έναν παντογνώστη Θεό που  δημιούργησε δισεκατομμύρια Γαλαξίες… και εν τούτοις έχει ανθρώπινα συναισθήματα.
Αλλά, κατά τον μεγάλο ψυχίατρο CARL Jung που πέθανε το 1961 είπε «για το απόλυτα παράδοξο ότι δεν βρίσκεται στη φύση ή ακόμη και στην ύπαρξη του Θεού. Βρίσκεται στη βιολογική προέλευση της ανθρώπινης ύπαρξης και στη φύση του ανθρώπινου νου και σε αυτό που μας έκανε την εξελικτική κορωνίδα της βιόσφαιρας». Με τον καλύτερο τρόπο για να ζούμε σε αυτό τον πραγματικό κόσμο να ΕΙΝΑΙ η απελευθέρωσή μας από δαίμονες και

ΦΥΛΕΤΙΚΟΥΣ ΘΕΟΥΣ.
Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΕΓΓΥΑΤΑΙ ΟΣΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥΤΙΜΑ
Οι  νευροεπιστήμονες που μελετούν τον ανθρώπινο εγκέφαλο σπανίως αναφέρουν την ελεύθερη βούληση. Οι περισσότεροι τη θεωρούν θέμα που είναι καλύτερα ν’ αφεθεί… προς το παρόν τουλάχιστον στους φιλόσοφους. Εν τω μεταξύ, η προσοχή τους εστιάζεται στο λαμπρότερο και πιο ρεαλιστικά αντιληπτό ιερό δισκοπότηρο της επιστήμης, την υλική βάση της συνείδησης, μέρος της οποίας αποτελεί η ελεύθερη βούληση. Και δεν υπάρχει  σημαντικότερος επιστημονικός στόχος στην ανθρωπότητα από τη σύλληψη του φαντάσματος της συνειδητής σκέψης. Με τη συνείδηση να είναι η εγγυήτρια όλων όσα θεωρούμε ανθρώπινα και πολύτιμα. Γι’ αυτό η μόνιμη απώλειά τους θεωρείται ισοδύναμη του θανάτου. Ακόμα κι όταν το σώμα διατηρεί σημεία ζωής. Όμως, η κατανόηση της υλικής βάσης της συνείδησης δεν θα είναι εύκολη υπόθεση γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος συνιστά το πιο πολύπλοκο μυστήριο που γνωρίζουμε στο σύμπαν.

ΝΑΙ, ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΒΟΥΛΗΣΗ ΥΠΑΡΧΕΙ
Ο WILSON για το μέγιστης σημασίας θέμα της ελεύθερης βούλησης λέει: «Η συνειδητή νοητική ζωή είναι χτισμένη εξ’ ολοκλήρου στη μυθοπλασία. Πρόκειται για μια συνεχή επισκόπηση ιστοριών βιωμένων στο παρελθόν και ανταγωνιστικών ιστοριών που επινοούνται για το μέλλον. Εξ’ ανάγκης οι περισσότεροι συμβιβάζονται με τον παρόντα πραγματικό κόσμο όσο καλύτερα, είναι δυνατόν να τις επεξεργαστούν οι μάλλον πενιχρές αισθήσεις μας….. Αλλά, αν η συνείδηση έχει υλική βάση, δεν θα μπορούσε να ισχύει το ίδιο και για την ελεύθερη βούληση; η δυνατότητα να εξηγήσουμε, όμως, τη συνείδηση θα είναι πάντα περιορισμένη. Επομένως, υπάρχει τελικά ελεύθερη βούληση; Ναι, υπάρχει (αποφαίνεται ο WILSON) αν όχι στην απώτατη πραγματικότητα, τουλάχιστον υπό τη λειτουργική έννοια που είναι αναγκαία για την ψυχική μας υγεία για να έχουμε σώας τας φρένας, για τη διαιώνιση του ανθρώπινου ΕΙΔΟΥΣ.
Το ταξίδι του WILSON τελειώνει στο επόμενο κείμενο με τίτλο ΕΝΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΜΕΛΛΟΝ…… και σημειώνουμε εμείς  μέσα από ένα τόσο αντιανθρώπινο ΠΑΡΟΝ.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα