Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Η πρώτη Aλωση της Κωνσταντινουπόλεως 13-4-1204

Με το τέλος του χειμώνα, άρχιζαν κατά την ρωμαϊκή αρχαιότητα οι πολεμικές επιχειρήσεις. Ετσι ο πρώτος μήνας του έτους και συγχρόνως πρώτος μήνας της Ανοίξεως (άρχιζε την 21.3. του σημερινού ημερολογίου), ήταν αφιερωμένος στον Θεό του Πολέμου Mars. Από την γενική Martes προέρχεται το όνομα Μάρτιος.

Kατά τον μήνα Μάρτιο, το έθνος των Ελλήνων εορτάζει την μεγαλύτερη εθνική του επέτειο. Τετρακόσια έτη δουλείας
-για ορισμένες περιοχές λιγότερα, για άλλες περισσότερα- οδήγησαν τους Ρωμιούς στην επιτυχή -εν μέρει- επανάσταση του 1821.
Ως χρόνος μηδέν της τουρκικής σκλαβιάς, θεωρείται το 1453, έτος της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως από τον Μωάμεθ τον Β’.
“Η πόλις εάλω” όμως στην πραγματικότητα στις 13 Απριλίου του Σωτηρίου έτους 1204 από τους “Σταυροφόρους της Δ’ Σταυροφορίας και το ιστορικό είναι τούτο:
Το 1195 εκθρονίστηκε ο αυτοκράτορας Ισσάκιος Β’ από τον αδελφό του Αλέξιο Γ’. Ο υιός του Ισσάκιου κατόρθωσε να δραπετεύσει από τη φυλακή και ήλθε στη Δυτική Ευρώπη ζητώντας βοήθεια για να ανακτήσει τον θρόνο του πατέρα του.
Στην αρχή αποτάνθηκε στον Πάπα, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Κατόπιν στον γαμπρό του Φίλιππο της Σουηβίας (σύζυγο της αδελφής του Ειρήνης) ο οποίος τον έφερε σε επαφή με τους σταυροφόρους. Μετά από μακρές διαπραγματεύσεις που οδήγησαν σε μια αρχική συμφωνία, ο Αλέξιος έφθασε στο στρατόπεδο των Σταυροφόρων, στη Ζάρα της Δαλματίας στις 25.4.1203. Εκεί αποφασίστηκε ότι η Σταυροφορία θα κατευθυνόταν πρώτα προς την Κωνσταντινούπολη. Οι προτάσεις του υιού του Ισσάκιου, Αλέξιου, ήταν πραγματικά δελεαστικές.
Στους Σταυροφόρους υποσχέθηκε τεράστια χρηματικά ποσά. Επίσης ανέλαβε την υποχρέωση να τους προσφέρει στρατιωτική βοήθεια για την συνέχιση των επιχειρήσεων τους εναντίον των μουσουλμάνων που κατείχαν τους Αγίους Τόπους.
Στον Πάπα άφησε να εννοηθεί ότι θα επανεξέταζε το θέμα της ενώσεως των Εκκλησιών.
Στους Βενετούς δεν είχε ανάγκη να δώσει ιδιαίτερες υποσχέσεις. Ηταν φανερό ότι αν πετύχαινε η επιχείρηση, η Βενετική επιρροή στην ανατολική ρωμαϊκή αυτοκρατορία θα αυξανόταν και θα γινόταν σχεδόν μονοπωλιακή! Ετσι ο Δόγης συνηγόρησε θερμά στους Σταυροφόρους για να αποδεχθούν τις προτάσεις του Αλεξίου. Ο συνδυασμός των επιθυμιών αυτών δεν μπορούσε παρά να καταλήξει εις βάρος της ελληνορωμαϊκής αυτοκρατορίας, του ίδιου του Αλεξίου, που με τόση επιπολαιότητα αποφάσισε να οδηγήσει ξένο στρατό εναντίον της πατρίδος του.
Στις 23 Ιουνίου 1203 οι Σταυροφόροι έφθασαν στον Αγιο Στέφανο (Ανατολική Θράκη). Οσοι είδαν την Κωνσταντινούπολη έμειναν κατάπληκτοι: «Δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι υπήρχε στον κόσμο τόσο ισχυρή πόλη. Είδαν τα υψηλά τείχη, τους ισχυρούς πύργους, που την περιέβαλλαν, τα θαυμάσια παλάτια, τις μεγάλες εκκλησίες, που ήταν τόσο πολλές, ώστε κανείς δεν το πίστευε αν δεν τις έβλεπε με τα μάτια του. Το μήκος τους, το πλάτος της, έδειχναν πως ήταν ΒΑΣΙΛΕΥΟΥΣΑ.
Και τα λάφυρα ήταν τόσα πολλά που κανείς δεν ήξερε να πει πόσα… Από τότε που κτίστηκε ο κόσμος, δεν πάρθηκαν τόσα λάφυρα από μια μόνο πόλη!».
Με τα λόγια αυτά, περιγράφει τις πρώτες εντυπώσεις του ο ιστορικός Γοδεφγρείγος Βιλλεαρδουίνος στο Χρονικό της κατακτήσεως της Κωνσταντινουπόλεως (Κεφ. 2, παρ. 52-53).
Οι σταυροφόροι ήλπιζαν στα αμύθητα πλούτη που επί τόσους αιώνες είχαν συγκεντρωθεί στη Βασιλεύουσα…
Οι Σταυροφόροι προσπάθησαν να προκαλέσουν επανάσταση, επιδεικνύοντας τον Αλέξιο Δ’ επάνω σε γαλέρα που παρέπλεε τα θαλάσσια τείχη. Η προσπάθεια απέτυχε. Αρχισαν τακτικές εχθροπραξίες και στις 6.7.1203 κατέλαβαν τον πύργο του Γαλατά και έσπασαν την αλυσίδα που έκλεινε την είσοδο του Κεράτιου Κόλπου. Μετά από σημαντικές αποτυχίες, ο Αλέξιος Γ’ εγκατέλειψε κρυφά την Κωνσταντινούπολη την νύχτα της 17ης προς την 18η Ιουλίου, παίρνοντας μαζί του τους βασιλικούς θησαυρούς και κατευθύνθηκε προς την Θράκη. Στις 18.7.1203 οι αξιωματούχοι της αυτοκρατορίας αφού αποφυλάκισαν τον Ισσάκιο Β’ τον αναγόρευσαν και πάλι αυτοκράτορα και ειδοποίησαν τους Λατίνους και τον γιο του Αλέξιο Δ’ για τα γεγονότα.
Ο πόλεμος σταμάτησε. Οι θεαματικές επιτυχίες των Σταυροφόρων δεν οφείλονταν μόνο στις αναμφισβήτητες στρατιωτικές ικανότητες και την τόλμη που επέδειξαν οι τραχείς αυτοί πολεμιστές της “Δύσεως”. Το -εσφαλμένα- επωνομαζόμενο “Βυζάντιο| διερχόταν την εποχή αυτή βαθύτατη οικονομική και κοινωνική κρίση που είχε ήδη από μερικά χρόνια νωρίτερα αρχίσει να εκφράζεται με πολιτικές ανωμαλίες.
Μετά την 17/18 Ιουλίου 1203, η αυτοκρατορία βρισκόταν πια σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου ανάμεσα στις δυο νόμιμες αυτοκρατοριακές αρχές. Πολλοί προσπάθησαν να επωφεληθούν από την ανωμαλία και φυσικά μόνοι κερδισμένοι βγήκαν στο τέλος οι Σταυροφόροι. Μέσα στην γενική ατμόσφαιρα του εμφυλίου πολέμου, πολλοί τοπικοί ηγεμόνες εξεγέρθησαν εναντίον της κεντρικής εξουσίας. Από την πρώτη ακόμα στιγμή, άρχισαν οι προστριβές ανάμεσα στους Κωνσταντινουπολίτες και στους Λατίνους, οι οποίοι επισκέπτονταν την Βασιλεύουσα για να θαυμάσουν τα πλούτη και τα έργα τέχνης. Οταν ο Αλέξιος Δ’ επέστρεψε τον Νοέμβριο του 1203 από την εκστρατεία στην Θράκη, η κατάσταση ήταν κιόλας κρίσιμη. Εγινε ακόμη κρισιμότερη, όταν ο νέος αυτοκράτωρ, ο οποίος είχε αδειάσει το κρατικό ταμείο για να πληρώσει ένα μέρος από το ποσό που είχε υποσχεθεί στους Σταυροφόρους, αναγκάστηκε να τους ζητήσει να περιμένουν ως τον Μάρτιο, για να εισπράξουν τα υπόλοιπα χρήματα. Περίμενε προφανώς να έλθουν στην Κωνσταντινούπολη τα έσοδα της ανοιξιάτικης φορολογίας.
Οι εκπρόσωποι των Σταυροφόρων άρχισαν να τον πιέζουν και κυρίως άρχισαν να λεηλατούν τα προάστια, ενώ τα βενετικά πλοία λεηλατούσαν τις ακτές της Προποντίδος.
Στις 25.1.1204 το πλήθος που συγκεντρώθηκε στην Αγία Σοφία ζήτησε καθαρά να αντικατασταθεί ο αυτοκράτωρ.
Πανικόβλητος ο Αλέξιος Δ’ αποπειράθηκε να στηριχθεί ακόμη μια φορά στους Σταυροφόρους στους οποίους πρότεινε να παραδώσει το παλάτι των Βλαχερνών.
Αυτό προκάλεσε την οριστική πτώση του. Τη νύχτα της 28ης προς 29η Ιανουαρίου, ο συγγενής του Αλέξιος Ε’, Δούκας Μούρτζουφλος, τον συνέλαβε, τον φυλάκισε και φρόντισε να τον εκτελέσει στις 8 Φεβρουαρίου. Ο Ισσάκιος είχε πεθάνει λίγο νωρίτερα. Ετσι ο Μούρτζουφλος ανακηρύχθηκε Αυτοκράτωρ.
Ο νέος αυτοκράτορας προσπάθησε να οργανώσει την άμυνα, αφού οι Σταυροφόροι αποφάσισαν να αποπειραθούν να ανακαταλάβουν την Κωνσταντινούπολη, για δικό τους λογαριασμό!
Μια πρώτη επίθεση το πρωί της 9ης Απριλίου 1204 που εξαπολύθηκε εναντίον του θαλάσσιου τείχους, απεκρούσθη.
Στις 12 Απριλίου όμως η επίθεση επανελήφθη σφοδρότερη στο τείχος του Κερατίου. Για μια ακόμη φορά η “βυζαντινή” ηγεσία έδειξε πως δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει τις περιστάσεις. Την ίδια νύχτα, ο Αλέξιος Ε’ Μούρτζουφλος και πολλοί ευγενείς εγκατέλειψαν την Πόλη, φεύγοντας από τις χερσαίες πύλες πρς την Θράκη. Ετσι, την επόμενη ημέρα, όταν οι επιτιθέμενοι άρχισαν να προελαύνουν, προχώρησαν δίχως να συναντήσουν αντίσταση. Ενώ οι άρχοντες των Σταυροφόρων ήλθαν και εγκαταστάθηκαν στα έρημα πια παλάτια, άρχισε η λεηλασία της Κωνσαντινούπολης. Φόνοι, βιασμοί, αρπαγές, βεβηλώσεις, καταστροφές εκκλησιών και μοναστηριών, όλα δηλαδή όσα συνέβαιναν πάντοτε, όταν γινόταν η άλωση μιας εχθρικής μεσαιωνικής πόλεως, διήρκησαν 3 μέρες.
Οι ίδιοι οι αρχηγοί των Σταυροφόρων, παρεδέχθησαν ότι οι στρατιώτες τους ξεπέρασαν κάθε όριο!
Ο πάπας, όταν έμαθε αυτά, φαίνεται ότι εξοργίστηκε. Αλλά όλα αυτά ήταν βέβαια λόγια θεωρητικά.
Οι Σταυροφόροι βρέθηκαν ξαφνικά μέσα στην πλουσιότερη πόλη της εποχής τους. Καθένας από αυτούς προσπαθούσε να αρπάξει ό,τι μπορούσε.
Τα πολύτιμα κειμήλια και τα άγια λείψανα που τόσους αιώνες συγκεντρώνονταν στην Βασιλεύουσα, άρχισαν να μεταφέρονται στην Δυτική Ευρώπη. Λείψανα της αρπαγής σώζονται ως σήμερα στον Αγιο Μάρκο της Βενετίας και σε διάφορες εκκλησίες της Γαλλίας.
Ετσι διαλύθηκε η Ελληνορωμαϊκή αυτοκρατορία σπαρασσόμενη από εσωτερικές έριδες και διαμάχες.
Το σύντομο αυτό ιστορικό, ας υπενθυμίσει ότι, όταν δεν υπάρχει ομόνοια σε ένα έθνος, το περιμένει η σκλαβιά…


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα