Ανήμερα της 25ης Μαρτίου βρέθηκα, θα έλεγα τυχαία, στο Μοναστήρι της Δαμάστας, σκαρφαλωμένο ψηλά στις πλαγιές του Καλλίδρομου, στη Φθιώτιδα ένα επιβλητικό και επιμελημένο κτηριακό συγκρότημα με 15 μοναχές και ηγουμένη την Ιωάννα (Χριστοφόρου), Ω.Ρ.Λ. με 12ετή εκπαιδευτική και επαγγελματική διαδρομή στη Γερμανία και 5ετή στην Αγγλία.
Στο καλαίσθητο Αρχονταρίκι έμαθα “το κρυμμένο μυστικό” του Μοναστηριού.
Τον Ιανουάριο του 1942 πάνω από 10 Νεοζηλανδοί αξιωματικοί, αλεξιπτωτιστές και αεροπόροι, βρήκαν για μέρες καταφύγιο και περίθαλψη από τον τότε ηγούμενο Ευλόγιο Μόρφη, καταγόμενο από το χωριό Αγιος Βλάσιος, που βρίσκεται κοντά στη Χαιρώνεια. Τελικά οι Νεοζηλανδοί φυγαδεύτηκαν από το λιμάνι της Στυλίδας.
Οι Ιταλοί κατακτητές όμως, κατόπιν προδοσίας, μετέβησαν στο Μοναστήρι της Δαμάστας και συνέλαβαν, πλην άλλων, και τον ηγούμενο Ευλόγιο. Καταδικάστηκε από το Ιταλικό Στρατοδικείο δις εις θάνατον και μετετράπη η ποινή του σε ισόβια, μετά τη σθεναρή συμπαράσταση του αείμνηστου αρχιεπισκόπου Αθηνών Δαμασκηνού και έτσι ο Ευλόγιος Μόρφης πέρασε το υπόλοιπο της κατοχής στις φυλακές Αβέρωφ. Μετά τη λήξη του πολέμου ο πρωθυπουργός της Ν. Ζηλανδίας Fraiser και ο θρυλικός στρατηγός Freimburg απέστειλαν προς τη Μονή λίαν ένθερμο ευχαριστήριο το οποίο κοσμεί το Αρχονταρίκι.
Ο ηγούμενος Ευλόγιος ουδέποτε πρόβαλε τα όσα έπραξε ούτε διενοήθη να καυχηθεί ή να επιδιώξει την αναγνώριση και δημοσιότητα της γνήσιας χριστιανικής, αλλά και αντιστασιακής του δράσης. Ισως, σκέφτηκα, όταν ο Καβάφης έγραφε τον στίχο:
– Οταν θα θέλουν οι Ελληνες να καυχηθούν «τέτοιους βγάζει το Έθνος μας θα λένε…» να το έγραψε και για τον μακαριστό ηγούμενο Ευλόγιο Μόρφη και φρονώ ότι μεγαλύτερος έπαινος δεν μπορεί να υπάρξει για τον ταπεινό καλόγερο.
