Τρίτη, 19 Μαρτίου, 2024

Οι κίνδυνοι της πολύ-λειτουργικότητας

Η επίφαση της πολύ-λειτουργικότητας έχει εισβάλλει στη ζωή μας, στο σπίτι, στο γραφείο, στον δρόμο σε τέτοιο βαθμό που απλά δεν την παρατηρούμε γι’ αυτό κι είναι επικίνδυνη.
Tις προάλλες μετέφερα τον εγγονό μου στο σπίτι του όταν ασυναίσθητα χαμήλωσα την ένταση του ραδιοφώνου του αυτοκινήτου μου. Βρισκόμαστε σε μια δύσκολη διασταύρωση  χωρίς ορατότητα και με οδηγούς να επιταχύνουν. Είναι στις οδούς Παπαναστασίου – Μουντάκη – Πολογιώργη. Έχω αναφερθεί μερικές φορές σ’ αυτήν, τίποτα δεν έγινε.
Ο εγγονός μου σώπασε μέχρι να την περάσουμε, μετά με ρώτησε «Γιατί παππού χαμήλωσες τη μουσική;».
Του απάντησα με μια ερώτηση, «Εσύ γιατί δεν μιλούσες όσο είμαστε στη διασταύρωση;».
Δεν μπορούσε να μου δώσει μια καλή απάντηση και περιορίστηκε να πει «Ετσι κάνουν οι γονείς μου».
«Μπράβο τους. Μέχρι να φθάσουμε στο σπίτι σας θα σου πω ένα μυστικό».

Το τσιπάκι
Λοιπόν Γιώργο για όλα είναι υπεύθυνο ένα φυσικό τσιπάκι που έχουμε στον εγκέφαλο μας. Αυτό ξέρεις είναι σαν ένας μικρός υπολογιστής και το κανονικό του όνομα είναι μνήμη εργασίας. Δεν μπορεί να κάνει ταυτόχρονα πολλά πράγματα. Στη διασταύρωση που περάσαμε έπρεπε να δω τα αυτοκίνητα που έρχονταν από 2 κατευθύνσεις και να αποφασίσω αν προλαβαίνω να περάσω. Επίσης, να έχω το νου μου και στους πεζούς. Γι’ αυτό χαμήλωσα τη μουσική του ραδιοφώνου. Γι’ αυτό δεν πρέπει να μιλάμε στον οδηγό όταν αντιμετωπίζει δυσκολίες. Γι’ αυτό σταματώ και δεν σου μιλάω συνέχεια.

Οδηγώντας με μικρό τσιπάκι
Ενας ορισμός της πολύ-λειτουργικότητας είναι η ικανότητα του ατόμου να ασχολείται με μια σειρά δραστηριότητες ταυτόχρονα, χωρίς η μια να φαίνεται ότι η μια επηρεάζει την άλλη. Για όλα υπεύθυνο είναι το  τσιπάκι μας.
Έτσι παρατηρούμε συμπολίτες μας να οδηγούν στο κέντρο της πόλης, να μιλάνε στο κινητό τους, ενώ ταυτόχρονα “ακούνε” μουσική από το ήχο-σύστημα του αυτοκινήτου τους, χαιρετάνε γνωστούς τους, στα φανάρια ρίχνουν κλεφτές ματιές στην εφημερίδα ή στο περιοδικό τους, να φλερτάρουν κ.ά. Γενικά προσπαθούν να ζουν σε πολλά επίπεδα ταυτόχρονα. Εχουν μια μεγάλη αυταπάτη. Πιστεύουν ότι το τσιπάκι τους έχει απεριόριστες δυνατότητες.
Δεν τα καταφέρνουν όμως. Οι μικροσυγκρούσεις, οι διαπληκτισμοί, τα λάθη, η απροσεξία, η μη παρατήρηση είναι καθημερινές σκηνές.
Στη διασταύρωση που ανέφερα, ένας 10χρονος προσπαθεί να διασχίσει το δρόμο. Είναι κολλημένος στη μέση του οδοστρώματος χωρίς κανένας (ή καμιά) οδηγός να του κάνει τη χάρη.
Είναι πιθανόν να μην έφταιγε η αναισθησία τους, αλλά το ότι δεν έβλεπαν το παιδί.
Αχ, τι μας κάνει αυτό το τσιπάκι.
Στην εθνική οδό όσοι έχουν επίγνωση πιάνουν τη δεξιά λωρίδα και οδηγούν στο όριο. Οι άλλοι που ζουν με αυταπάτες, δεν γνωρίζουν ότι έχουν κακή χωρική αντίληψη, ότι το τσιπάκι τους έχει περιορισμένη χωρητικότητα και οδηγούν χωρίς σύνεση. Το αποτέλεσμα είναι δυστυχήματα.
Επίσης, δεν γνωρίζουν ότι η ικανότητα μας στην επεξεργασία πληροφοριών, δεδομένων και καταστάσεων περιορίζεται όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση άγχους, κούρασης ή όταν κάνουμε επίδειξη.

Στη μάθηση
Η κατάσταση δεν είναι ρόδινη στο μαθητικο-εκπαιδευτικό περιβάλλον.
Μαθητές ωθούνται, παροτρύνονται κι ενθαρρύνονται να παρακολουθούν ένα σωρό αθλήματα, ξένες γλώσσες, να “ζουν”  καθημερινά εμπειρίες, άγχη και τρέξιμο που πριν από μια γενιά ήταν μοναδικά βιώματα.
Είναι η απόλυτη αυταπάτη μας ότι τα παιδιά θα επιμορφωθούν, θα αποκτήσουν εφόδια και δεξιότητες με διαστημική ταχύτητα – βλέπε άρπα κόλλα.
Αντίθετα η έλλειψη διαλλειμάτων, ανάπαυσης και καλής διατροφής δεν βελτιώνει τη μνήμη εργασίας τους – το τσιπάκι που λέγαμε.
Λείπουν κι άλλοι παράγοντες, αυτοί που κάνουν την πληροφορία γνώση εφαρμόσιμη.
Λείπει κι ο πιο βασικός παράγοντας που είναι ο χρόνος επώασης.
Ενας άλλος ορισμός της πολύ-λειτουργικότητας μας έρχεται από τις θεωρίες της μάθησης. Η θεωρία των πολλαπλών ταλέντων υποστηρίζει ότι πολλοί μπορούν να αναπτύξουν κάθε ευφυΐα σε ένα βαθμό για να ικανοποιούν απλές καθημερινές τους ανάγκες. Αυτό δεν σημαίνει ότι σε κατάσταση κρίσης, προβλήματος και έκτακτων περιστατικών θα τα βγάλουν πέρα.
Ιδιαίτερα ευάλωτοι είναι οι ανεκπαίδευτοι κι όσοι έχουν μέτρια επίδοση σε πολλούς τομείς. Έχουν κι αυτοί μικρό τσιπάκι.
Συμπερασματικά
Στο μέλλον οι απαιτήσεις για πολύ-λειτουργικότητα μπορεί να είναι μεγαλύτερες από αυτές που μπορεί να αφομοιώσει ο μέσος άνθρωπος.
Η νέα τεχνολογία (π.χ. τα έξυπνα τηλέφωνα) μας δίνει την ψευδαίσθηση ότι είμαστε πολύ-λειτουργικοί.
Κι όμως, το ατομικό μας τσιπάκι μπορεί να βελτιωθεί με ασκήσεις, με εκπαίδευση των μαθητών σε γνωστικές δεξιότητες.
Απαιτείται μακρόχρονη εκπαίδευση ώστε το κάθε άτομο να εξασκηθεί στην παρατηρητικότητα, στη λύση προβλημάτων, στην αυτονομία και στην αυτοτέλεια.

Η στήλη θα απουσιάσει
την ερχόμενη εβδομάδα.

• Πτυχ.Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master
Εκπαίδευσης στην Δια Βίου Μάθηση, συγγραφέας
‘Μαθαίνω εύκολα’, ‘Θυμάμαι εύκολα’.
• Μέλος Γ.Σ. Ελληνικής Επιτροπής UNICEF.
Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr facebook polygnosi


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα