Οι κόρες των ματιών διαστέλλονται για ν’ απαθανατίσουν εντυπωσιακά τοπία και χρώματα, η μύτη διεγείρεται από τις μυρωδιές της φύσης μα και της τοπικής κουζίνας. Ήχοι από τη ζούγκλα, από τους ναούς κι από τους καλλιτέχνες του δρόμου περνούν μέσα από τα αυτιά του ταξιδιώτη ο οποίος δεν αντιστέκεται καθώς περπατά στο δρόμο και αρχίζει να ακουμπά τα πάντα γύρω του. Έργα τέχνης, υφάσματα, μπαχάρια, δέντρα… Κι αν φτάσει μπροστά σε ένα τοπικό πιάτο θα γευτεί κάτι πρωτόγνωρο για το δικό του ουρανίσκο. Το Μπαλί υποδέχεται τον επισκέπτη και με το… καλημέρα εξιτάρει όλες του τις αισθήσεις και κάτι παραπάνω.
Οι περισσότεροι ίσως έχουν ακούσει για το κοσμοπολίτικο νότιο Μπαλί στην Ινδονησία, τις παραλίες και τα μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα. Κατάσταση που προφανώς μπορεί να ζήσει ο ταξιδιώτης σε οποιοδήποτε προορισμό ακόμα και λίγα χιλιόμετρα μακριά από τα Χανιά. Αν όμως, αναζητάτε μια αρκετά πιο ρεαλιστική επαφή με την Μπαλινέζικη πραγματικότητα, θα πρέπει να κατευθυνθείτε στα κεντρικά του νησιού, με την περιοχή του Ουμπούντ να προσφέρεται ως η ιδανική βάση για εξορμήσεις στην άγρια ομορφιά της ενδοχώρας.
Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ “ΚΑΡΔΙΑ” ΤΟΥ ΜΠΑΛΙ
Σε απόσταση δύο ωρών από το διεθνές αεροδρόμιο “Νgurah Rai”, το Ουμπούντ αποτελεί την πνευματική “καρδιά” του Μπαλί. Οι αναρίθμητοι καλλιτέχνες συμβιώνουν αρμονικά με τους ανθρώπους που ζουν από τη γη και συγκεκριμένα από τους εντυπωσιακούς ορυζώνες. Σε αντίθεση με τις εικόνες της δικής μας καθημερινότητας στο Ουμπούντ η φύση επικυριαχεί του αστικού τοπίου. Οι άνθρωποι λες και “παλεύουν” κάθε μέρα με τη ζούγκλα. Στο ίδιο οικοδομικό τετράγωνο μπορεί κανείς να συναντήσει μια κατοικία, έναν ορυζώνα και ένα παρθένο δάσος.
ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΚΑΙ ΟΧΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ
Ο τουρισμός αποτελεί βασικό βραχίωνα της τοπικής οικονομίας. Οι άνθρωποι όμως στο κεντρικό Μπαλί δεν έχουν αλλοτριωθεί από αυτή την πραγματικότητα. Ο τουρίστας είναι καλοδεχούμενος, αλλά η πόλη και τα χωριά δεν είναι διατεθειμένα να αλλάξουν την καθημερινότητά τους προς τέρψη των επισκεπτών. Ο ξένος θα προσαρμοστεί εύκολα στην πραγματικότητα, από τη στιγμή που νιώθει καλοδεχούμενος με το που πατήσει το πόδι του έξω από το αεροδρόμιο του νησιού.
Κολλεκτίβες χειροτεχνών, άνθρωποι που σμιλεύουν την πέτρα ή το ξύλο, ζωγράφοι και κατασκευαστές εντυπωσιακών κοσμημάτων, μασέρ, αγρότες έμποροι και οδηγοί ταξί, συνθέτουν ένα εντυπωσιακό ανθρώπινο παζλ που συνεχίζει με τη μέγιστη δυνατή αυθεντικότητα παραδόσεις αιώνων. Αυτή η αυθεντικότητα είναι άλλωστε που προσελκύει εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως. Φανταστείτε για παράδειγμα τους αργαλειούς στην Κρήτη να μην εμφανίζονταν μόνο σε γιορτές πολιτιστικών συλλόγων ή σε μουσεία, αλλά να δούλευαν ασταμάτητα σε σπίτια κι εργαστήρια σε πόλεις και χωριά.
ΘΡΗΣΚΕΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Στο Μπαλί οι Γιουνανί (Έλληνες) είναι ευπρόσδεκτοι. Ακούγοντας για την Ελλάδα, οι ντόπιοι θα σου πουν χαμογελώντας για την “Atina”, τη “Tesaloniki” και τον “Panatinaikos”. Άλλωστε το ποδόσφαιρο στο Μπαλί είναι παντού! Εντυπωσιακές αλάνες με αυτοσχέδια γήπεδα όπου πιτσιρίκια παίζουν κι ονειρεύονται φορώντας φανέλες του Μέσι και του Κριστιάνο Ρονάλντο. Στο κεντρικό Μπαλί τουλάχιστον φαίνεται να κυριαρχεί η “Μπαλί Γιουνάιτεντ”. Παντού θα δεις σημαίες της να κυματίζουν.
Ο Μούσνα, απόφοιτος αγγλικής φιλολογίας και οργανωτής εκδρομών, εξήγησε στις “Διαδρομές” πως «ο δικός μας πολιτισμός με το δικό σας ταιριάζουν απόλυτα. Ακόμα και οι θρησκεία μας με τη δική σας γιατί δεν θέλουν το κακό». Η συντριπτική πλειοψηφία των Μπαλινέζων είναι Ινδουϊστές και έπονται οι Βουδιστές και οι Μουσουλμάνοι. Παρά το πέρασμα των Ολλανδών από την περιοχή, ο Χριστιανισμός δεν καθιερώθηκε ως θρησκεία.
Ο Μούσνα διαφωνεί με όσους επισκέπτονται το νότιο κοσμοπολίτικο Μπαλί. «Δεν υπάρχει κάτι Μπαλινέζικο να δεις εκεί. Τι θα προτιμούσες για παράδειγμα; Να πας σε ένα μουσείο με ξύλινα γλυπτά ή να πάμε σε μια κολλεκτίβα ξυλουργών να δούμε επί τόπου πως διατηρείται η παράδοσή μας ζωντανή;» παρατηρεί χαρακτηριστικά.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΚΡΙΣΗ, ΠΑΖΑΡΙΑ ΚΑΙ ΟΔΗΓΗΣΗ
Δύο χαρακτηριστικά της μπαλινέζικης πραγματικότητας που κάνουν εντύπωση στους επισκέπτες είναι το παζάρι των τιμών και η χαοτική οδήγηση!
Δεν υπάρχει περίπτωση να αγοράσεις κάτι χωρίς παζάρι, ενώ οι τιμές είναι εντυπωσιακά χαμηλές. Ένα ευρώ αντιστοιχεί με δεκαπέντε χιλιάδες ρουπίες (το τοπικό νόμισμα), με την ισοτιμία αυτή να έχει διαμορφωθεί χάρη και στην πρόσφατη κρίση που έζησε η τοπική οικονομία. Το στρεβλό τουριστικό μοντέλο ανάπτυξης στον Μπαλινέζικο νότο, με τις πολυεθνικές να ελέγχουν απόλυτα την τουριστική βιομηχανία έσκασε σαν “φούσκα”, με την τοπική οικονομία να πλήττεται από την ασιατική κρίση στα τέλη της δεκαετίας του ’90. «Τα δάνεια από τους ξένους μας κατέστρεψαν» λέει ο Μούσνα. «Και εσείς όμως τώρα έχετε πρόβλημα», παρατηρεί.
Για το καθιερωμένο παζάρεμα που κάνουν οι έμποροι, ο Μούσνα μας εξηγεί: «Θα έχει κακή τύχη αν δεν αγοράσεις κάτι από αυτόν. Δεν είναι ντροπή να τον παζαρέψεις, τους αρέσει». Η διαδικασία εντυπωσιακή. Η αρχική τιμή μπορεί να ξεκινήσει για παράδειγμα από τα 50 ευρώ και τελικά να αγοράσεις κάτι με μόλις πέντε! Στα δικά μας μάτια η απόλυτη φτώχεια και εκμετάλλευση. Ο Μούσνα μας εξηγεί ξεκινώντας με μια ερώτηση: «Πόσο θα σου ζητούσε ένα ταξί στην πατρίδα σου για να σε γυρνάει όλη μέρα στο νησί σου από τη μια μεριά στην άλλη; Εδώ για 18 ώρες η τιμή θα ήταν γύρω στα 35 ευρώ». Τους εξηγούμε ότι για να πάμε από το αεροδρόμιο στην πόλη των Χανίων χρειαζόμαστε 20 ευρώ και γελώντας ρωτά: «Άρα είστε πλούσιοι;». Ο Μούσνα θεωρεί ότι είναι θέμα διαφορετικής αντίληψης των πραγμάτων. Άλλες οι δικές τους ανάγκες, άλλα τα πρότυπα της ευμάρειας. Για την κόρη του δίνει 300 ευρώ το χρόνο σε ενοίκιο για να σπουδάζει στην πόλη Ντεπανσάρ. Στα Χανιά θα είσαι πολύ τυχερός αν βρεις μια γκαρσονιέρα με 300 ευρώ τον μήνα… Τα τελευταία χρόνια δίνουν πάντως μεγάλη έμφαση στη μόρφωση, με τα περισσότερα παιδιά όμως μόλις αποφοιτούν από το πανεπιστήμιο να αναζητούν τις τύχες τους στο εξωτερικό. Οι εναλλακτικές άλλωστε είναι μετρημένες στα δάκτυλα.
Η αλήθεια πάντως για τη φτώχεια, βρίσκεται μάλλον κάπου στη μέση. Περήφανος λαός, δύσκολο να παραδεχτεί τα βάσανά του. Αλλά και με εντελώς διαφορετική κοσμοαντίληψη.
Αυτή η κοσμοαντίληψη είναι αποτυπωμένη και στην οδηγική συμπεριφορά. Στο Μπαλί θα προκαλέσεις ατύχημα αν διαταράξεις αυτό το… αρμονικό κυκλοφοριακό χάος! Οδηγούν ανάποδα από εμάς (δεξιοτίμονα αυτοκίνητα), κορνάρουν συνεχώς και προσπερνούν χωρίς σταματημό ακόμα και σε “τυφλές” στροφές. Στους δρόμους κυριαρχούν οι ασιατικές μάρκες αυτοκινήτων ενώ κυκλοφορούν αναρίθμητα δίκυκλα, κυρίως σκούτερ και “παπάκια”. Χειρονομίες και τσακωμούς ξεχάστε τα. Ακόμα και ένα ατύχημα υλικών διαφορών λύνεται με χειραψία και χαμόγελο. Ρωτήσαμε τον οδηγό μιας μηχανής -την οποία έριξε ένα αυτοκίνητο καθώς προσπαθούσε να παρκάρει- πώς και δεν τσακώθηκαν. «Γιατί να τσακωθούμε; Θα γυρίσει πίσω ο χρόνος και δεν θα πέσει η μηχανή; Τι νόημα έχει να τσακωθούμε, δεν καταλαβαίνω τι με ρωτάτε…»
ΤΟ ΜΠΑΛΙΝΕΖΙΚΟ ΣΠΙΤΙΚΟ
Το κλασικό σπίτι μιας οικογένειας στο Μπαλί θυμίζει κάτι από τις παλιές ελληνικές ταινίες, με σπίτια γύρω – γύρω και στη μέση μια αυλή. Στο κέντρο του οικοπέδου είναι χτισμένος ο ναός. Περιμετρικά του ναού είναι κτισμένα τα σπίτια της οικογένειας. Παππούδες, γονείς, παιδιά, αδέρφια, ξαδέρφια, θείοι. Ζουν όλοι μαζί και ο καθένας φτιάχνει το δικό του σπίτι.
Ο Πουραμάν, αγρότης που ψάχνει μεροκάματα με το ταξί, μας άνοιξε με μεγάλη χαρά το σπιτικό του.
Για να περάσουμε στο κτήμα έπρεπε να διασχίσουμε ένα μεγάλο χαντάκι, περνώντας πάνω από μια ξύλινη τάβλα. «Τώρα θα μας φτιάξουν τα πεζοδρόμια. Αν προσέξετε στη διαδρομή θα δείτε ότι φτιάχνονται παντού. Ελάτε προσεκτικά», μας λέει· πάντα με αυτό το καταπληκτικό χαμόγελο στο πρόσωπο.
Ο ναός εντυπωσιακός. «Τον έφτιαξα μόνος μου. Με πλήθους και πέτρες» λέει ο Πουραμάν και καμαρώνει. Επτά φορές την ημέρα πρέπει να προσφέρει δωρεά στο ναό του και στεναχωριέται που δεν προλαβαίνει πάντοτε. Οι προσφορές είναι συνήθως μικρά πιατάκια με φύλλα μπανάνας, ρύζι και μυρωδικά. Τα συναντάς παντού στους δρόμους του Μπαλί αυτά τα πιατάκια.
Προχωρώντας προς το δικό του σπίτι, περνάμε έξω από το σπίτι της αδερφής του, του θείου του, και φτάνουμε στης μητέρας του. Πετύχαμε την ώρα της προετοιμασίας του φαγητού. Μια εντυπωσιακή γερόντισσα, με το χρόνο να έχει σμιλέψει το πρόσωπό της το οποίο φωτίζεται από ένα μεγάλο χαμόγελο. Δεν ξέρει αγγλικά αλλά με τα μάτια σε καλωσορίζει και σε κάνει να νοιώσεις σαν το σπίτι σου. Ένα μεγάλο τσικάλι είναι πάνω στη φωτιά. Βράζει το ρύζι. Πρωί, μεσημέρι, βράδυ, το ρύζι είναι βασικό κομμάτια της Μπαλινέζικης διατροφής. Δίπλα από τη φωτιά ένας κόκορας μέσα σε ένα ξύλινο καλάθι περιμένει -μάλλον- τη μοίρα του… Γενικότερα το φαγητό στο Μπαλί είναι αρκετά μακριά από το δικό μας διαιτολόγιο. Καυτερά πιάτα, σάλτσες που μυρίζουν έντονα αλλά και εντυπωσιακά ψάρια. Το κρέας δεν είναι συχνό στο μενού τους, αλλά σίγουρα θα δοκιμάσει ο επισκέπτης πάπια, τηγανιτή. Στο Μπαλί άλλωστε, τα πάντα τηγανίζονται…
Το σπίτι του Πουραμάν είναι το πιο εντυπωσιακό από τα υπόλοιπα της οικογένειας. Σκαλισμένα ξύλα, χρώματα και πέτρες. «Το έφτιαξα μόνος μου. Όποτε έχω χρήματα αγοράζω υλικά και προσθέτω πράγματα», εξηγεί.
Φεύγοντας, ο Πουραμάν επιμένει. «Να κρατήσετε τον αριθμό μου. Όταν έρθετε ξανά να έρθετε να μείνετε εδώ. Γιατί να πληρώνετε ξενοδοχεία; Έτσι θα δοκιμάστε και το φαγητό της μητέρας μου!».
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ – ΤΟΠΙΑ
Η ενδοχώρα του Μπαλί προσφέρει αναρίθμητα αξιοθέατα και εντυπωσιακά τοπία. Ο καλύτερος τρόπος να τα δείτε είναι κάνοντας μια συμφωνία με έναν οδηγό ταξί. Ψάχνοντας στον χάρτη θα επιλέξετε τα σημεία που σας ενδιαφέρουν, θα πείτε που θέλετε να πάτε, θα παζαρέψετε την τιμή και θα σας μεταφέρει με ασφάλεια. Μπορεί στο χάρτη μια μικρή χιλιομετρικά απόσταση να σας ξεγελάσει, καθώς για 40 χιλιόμετρα μπορεί να χρειαστείτε ακόμα και δύο ώρες. Η κίνηση είναι πολύ μεγάλη και οι δρόμοι διασχίζουν ουσιαστικά τη ζούγκλα άρα μιλάμε για πολλές στροφές.
Ενδεικτικά αυτά που πρέπει να δει ο επισκέπτης στο Μπαλί είναι ο ναός του Τάνα Λοτ, οι οριζόνες του Tegalalang, το δάσος των μαϊμούδων, το πολιτιστικό πάρκο GWK με τα κυριολεκτικά θεόρατα αγάλματα και οι φυτείες καφέ. Εκεί ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να δοκιμάσει τον περιβότητο καφέ “Kopi Luwak”. Από τις αγαπημένες συνήθειες των ντόπιων, ο συγκεκριμένος καφές παρασκευάζεται με βάση τα κόπρανα της αγριόγατας! Περνώντας ειδική επεξεργασία, καταλήγει στο φλιτζάνι θυμίζοντας κάτι ανάμεσα σε ελληνικό και γαλλικό καφέ.
Στο Μπαλί ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να δει καταφύγια ζώων, όπως το πάρκο των ελεφάντων, ή τον κεντρικό ζωολογικό κήπο. Οι υπεύθυνοι υποστηρίζουν ότι αν δεν υπήρχαν αυτοί οι χώροι τα ζώα θα κινδύνευαν, όπως η τίγρης που απειλείται με εξαφάνιση. Σε μεγάλο βαθμό αυτό ισχύει, όμως όταν βλέπεις τους ελέφαντες να επιδίδονται σε… ποδοσφαιρικό αγώνα, σκέφτεσαι ότι αυτό δεν ταιριάζει στο εντυπωσιακό ζώο.
Τελειώνοντας πάντως την ημέρα, ο καλύτερος τρόπος να ξεκουραστεί το σώμα είναι το διάσημο μπαλινέζικο μασάζ. Αναρίθμητοι χώροι προσφέρουν μασάζ από έμπειρους χειροπράκτες. Οι τιμές απίστευτες για τα ελληνικά δεδομένα. Μία ώρα μπαλινέζικο μασάζ στοιχίζει 5 ευρώ σε έναν από τους καλύτερους και καθαρότερους χώρους. Στα ξενοδοχεία οι τιμές είναι αρκετά υψηλότερες.
ΤΑΞΙΔΙ ΖΩΗΣ…
Το ταξίδι στο Μπαλί είναι αναμφίβολα μια εμπειρία ζωής. Το σώμα κουράζεται αλλά το μυαλό δεν σταματά να διεγείρεται. Την ώρα της αναχώρησης, όταν το αεροπλάνο απογειώνεται, βλέπεις από ψηλά την καταπράσινα ζούγκλα, τα τοπία, τους ναούς, τα σπίτια, ψάχνεις τις αλάνες που έπαιζαν συνέχεια ποδόσφαιρο οι πιτσιρικάδες ή πετούσαν χαρταετούς.
Προσπαθείς να δεις ένα τελευταίο πηγαίο και αυθεντικό χαμόγελο από αυτά που συναντάς παντού στο Μπαλί. Ένα χαμόγελο που έρχεται ν’ αλλάξει την κοσμοθεωρία σου, αποδεικνύοντας ότι η χαρά και η ευτυχία βρίσκεται στα απλά καθημερινά πράγματα που ο δυτικός κόσμος τα έχει κάνει τόσο περίπλοκα.
Το Μπαλί αποχαιρετά τον επισκέπτη με ενεργοποιημένη την έκτη του αίσθηση…
Μικρά – μικρά για τον επίδοξο ταξιδιώτη
• Η διαμονή και η ζωή στο Μπαλί είναι πολύ φθηνότερη από την Ελλάδα και άλλους ευρωπαϊκούς προορισμούς. Το μόνο δύσκολο οικονομικά είναι το αεροπορικό εισιτήριο. Με σωστό προγραμματισμό θα καταφέρετε να βρείτε ένα οικονομικό εισιτήριο. Το αεροπορικό ταξίδι είναι αρκετά μεγάλο, με συνολική διάρκεια πάνω από 15 ώρες.• Είναι απαραίτητο να δοκιμάστε την τοπική κουζίνα. Χρειάζεται όμως πολύ προσοχή όταν αγοράζετε από πλανόδιους. Καλό είναι να αποφεύγετε το νερό από τη βρύση και τα παγάκια.
• Στο Μπαλί θα νιώσετε απόλυτα ασφαλείς. Σύμφωνα με την κουλτούρα τους, η κλοπή και γενικότερα το να κάνεις κακό σε κάποιον είναι κακοτυχία για τη δική σου ζωή.
• Για την είσοδο στους περισσότερους ναούς θα σας ζητηθεί να φορέσετε ζώνες ή κάποιο άλλο ύφασμα.
