* Β’ συνέχεια από το βιβλίο του: “Η ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ”
ΝΙΚΟΣ ΚΟΤΖΙΑΣ
* καθηγητής Πολιτικών Θεωριών
– Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών
* υπουργός Εξωτερικών
Εκδόσεις Καστανιώτη
σειρά ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ, 2010
Ενώ η Ελλάδα όφειλε από το 2010 (όπως υποστήριξε ο καθηγητής Νίκος Κοτζιάς) να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και όπου χρειάζεται να αλλάξει.
Για να διαμορφώσει νέες θεματικές εξωτερικές πολιτικές, νέες συμμαχίες, νέα αντίβαρα έναντι των οποίων έχουν ανταγωνιστικά ή και συγκρουόμενα συμφέροντα.
Για να υποστηρίξει από το 2010 ο Νίκος Κοτζιάς ότι το ζητούμενο για την Ελλάδα είναι μια πιο σύνθετη πολιτική που θα λαμβάνει υπόψη τις αλλαγές που έχουν επέλθει.
Για να τονίσει ότι η ελληνική Εξωτερική πολιτική, πρέπει να γνωρίζει και να διδάσκεται από το παρελθόν, χωρίς να το αγνοεί αλλά και να μη φυλακίζεται σε αυτό.
Γιατί σήμερα, κανένα πρόβλημα στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης δεν είναι το ίδιο όπως πριν 100 χρόνια ή μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, ή το 1982.
ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΣΥΝΕΧΩΣ ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ ΣΕ “ΚΟΚΚΙΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ”
Με την Τουρκία βρισκόμαστε συνεχώς μπροστά σε κόκκινες γραμμές, γιατί η γειτονική μας -μεγάλη σε έκταση και πολυπληθής- χώρα, υπερβαίνει τα καθορισμένα, ελάχιστα όρια. Όπου, αυτά τα όρια δεν προσδιορίζουν τις γραμμές υποχώρησης απέναντι σε πιέσεις, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Αλλά, μεταξύ του ελάχιστου σημείου συμβιβασμού και των κόκκινων γραμμών, υπάρχει ένα διάστημα.
Στο διάστημα αυτό, δεν μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός. Αλλά, μπορεί να υπάρξει επίδειξη καλής θέλησης και ανεκτικότητας, περιορισμένης, προσωρινής, κατ’ επιλογή, της Ε.Ε., που δεν είναι υποχώρηση αλλά προσωρινή αναδίπλωση, σε αναμονή και σε πλαίσια προσπάθειας να επανέλθει η δυνατότητα αναζήτησης έντιμων συμβιβασμών.
Γιατί δεν υπάρχει διεθνής Διπλωματία, ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ, με τον έντιμο συμβιβασμό, ως επιδίωξη και με τον κακό συμβιβασμό ως κάτι που πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί…
ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΙΕΖΟΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΑΝ ΤΩΝ ΚΟΚΚΙΝΩΝ ΟΡΙΩΝ
Αλλά, μετακινούμενη η ελληνική Εξωτερική πολιτική από τον έντιμο συμβιβασμό και το τέλος της ανεκτικότητας, της υπομονής, θα καταλήξει σε μια κόκκινη γραμμή… Κι όταν η άλλη πλευρά (όπως σημειώνουμε, η ελληνική συμβαίνει εδώ και χρόνια με την Τουρκία, αλλά και όπως συμβαίνει πάλι εδώ και χρόνια, με τις πιέσεις του οικονομικού πολέμου που γίνεται, από δανειστές και υπονομευτές μας) τότε, αφού η άλλη πλευρά προσπαθήσει να διανύσει την απόσταση ανάμεσα στην τελευταία γραμμή, συμβιβασμού και τις κόκκινες γραμμές, τότε οφείλει μια χώρα, όπως είναι η Ελλάδα, να έχει έγκαιρα διευκρινίσει το ποιες θα είναι οι συνέπειες. Και να έχει περιγράψει με σαφήνεια το εύρος και τη σοβαρότητα αυτών των συνεπειών. Για να γνωρίζουν, για λογαριασμό μας, οι δυνάμεις που νιώθουν την ανάγκη να πιέζουν τη χώρα μας, πέραν των “κόκκινων ορίων”. Με την κόκκινη γραμμή να αποτρέπει την απέναντι πλευρά να κάνει ανόητες σκέψεις και πράξεις, ότι μπορεί η Τουρκία να επαναλάβει σήμερα (ή τώρα το 2016, λέμε) ό,τι συνέβη στην Κύπρο το 1974…
ΕΝΤΟΝΟ ΚΛΙΜΑ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ
Ομως, τώρα με τις τελευταίες αντιδράσεις και απειλές, κατά της Ελλάδας, του Τούρκου προέδρου Ερντογάν, δημιουργείται έντονο κλίμα ανασφάλειας με φημολογία για θερμό επεισόδιο σε νησίδα του Αιγαίου. Μάλιστα, για τον λόγο αυτό έσπευσε ο υπουργός Αμυνας Πάνος Καμμένος στις Βρυξέλλες, που είναι και η έδρα του ΝΑΤΟ, με έκδηλη την ανησυχία των Ευρωπαϊκών χωρών. Ανεξάρτητα από τις συνεχώς μεθοδευμένες απειλές, κατά της Ελλάδας, η Τουρκία αντιμετωπίζει και άμεσο πόλεμο με τη Συρία, ενώ -τόσο στις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας, αλλά και σε περιφέρειες, καθώς και σε μαζικά συγκοινωνιακά μέσα, επισυμβαίνουν, με δραματικά αποτελέσματα, τρομοκρατικές ενέργειες, που δημιουργούν στη χώρα συνεχείς αναταραχές.
ΝΕΥΡΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΡΝΤΟΓΑΝ
Μέσα σ’ όλο αυτό το πολλαπλά δυσμενές κλίμα, που έχει διαμορφωθεί, ο πρόεδρος Ερντογάν δημιουργεί ακόμα πιο έντονες καταστάσεις, αντιδρώντας νευρικά και υπέρ-εξουσιαστικά για τους μεγάλους εξωτερικούς κινδύνους και για τις δυσμενείς εξωτερικές σχέσεις που δημιουργούνται, κυρίως, από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, οι οποίες, παράλληλα με τις αντιδράσεις τους για το μείζον θέμα της προσφυγικής και μαζικής μεταναστευτικής εισβολής στις Ευρωπαϊκές χώρες, και κυρίως στη Γερμανία, είναι εξαιρετικά επιφυλακτικές για την ισότιμη ένταξη της Τουρκίας, στην Ε.Ε.· που σε πολλές χώρες της, ήδη, τουρκικές μειοψηφίες διαδραματίζουν σημαντικές πολιτικές, θεσμικές και κοινωνικές…
ΑΝ Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΕΝΤΑΧΘΕΙ ΣΤΗΝ Ε.Ε. ΘΑ ΓΙΝΕΙ Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ
Ο Νίκος Κοτζιάς στο υποκεφάλαιο 6.4 (σελ. 280-281) γράφει τα εξής: «Σήμερα, όλα δείχνουν ότι οι περισσότερες χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέλουν να συμβάλλουν στον εξευρωπαϊσμό της Τουρκίας, αλλά έχουν μεγάλες αμφιβολίες εάν θα πρέπει, τελικά, η γείτονα χώρα να γίνει μέλος της Ε.Ε., τούτο θα σήμαινε μέσα στην Ευρώπη μια ισχυρή Τουρκία, μέσα στην Ε.Ε.
Γιατί, η Ευρωπαϊκή Τουρκία θα διέθετε τους περισσότερες Ευρωβουλευτές από κάθε άλλη χώρα – μέλος της Ε.Ε., τις περισσότερους ψήφους στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Όμως οι εταίροι της Ε.Ε., θέλουν μια Ευρωπαϊκή Τουρκία, όχι όμως, απαραίτητα, μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Τουρκία.
Για να προσθέσει στο βιβλίο που κυκλοφόρησε το 2010 ότι «την ένταξη της Τουρκίας την υποστηρίζουν σήμερα οι ΗΠΑ και τα Σοσιαλιστικά Κόμματα…
ΤΑ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΝ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΣΤΗΝ Ε.Ε.
Στο παρελθόν, οι Χριστιανοδημοκράτες υποχώρησαν στις πιέσεις των ΗΠΑ, και προώθησαν ενεργητικά την τουρκική υποψηφιότητα στην Ε.Ε.
Όμως, οι συνθήκες δεν είναι πλέον οι ίδιες. Η αυξανόμενη υπέρ-εθνική τρομοκρατία, η διευρυνόμενη ανεργία κ.λπ., έχουν δημιουργήσει ένα εχθρικό κλίμα προς κάθε μεγάλη περαιτέρω διεύρυνση της Ενωσης…
Με την υπόθεση της Τουρκίας να έχει ξεφύγει από τα στενά διπλωματικά πλαίσια και να έχει γίνει σε μεγάλο βαθμό δημόσια υπόθεση, στους δημόσιους χώρους, της κοινής γνώμης της Γαλλίας και της Γερμανίας. Μιας κοινής Γνώμης, που πέρα από τις προθέσεις των πολιτικών ηγετών και χωρών, δεν είναι μόνο εχθρική προς την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., αλλά και σε κάθε αμερικανική πίεση…
Εν τούτοις, ξαναναφέρει (στη σελ. 289) ο Νίκος Κοτζιάς ότι: «Τα συντηρητικά κόμματα της Ηπειρωτικής Ευρώπης, πλην εκείνων της Μεγάλης Βρετανίας, ναι μεν είναι τα πλέον φιλοαμερικάνικα κόμματα, αλλά ταυτόχρονα είναι τα κόμματα με την ισχυρή εναντίωση στην ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
ΑΠΟ ΤΟ 2010, Ο ΚΟΤΖΙΑΣ ΖΗΤΗΣΕ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ, ΓΙΑ ΝΑ ΜΗ ΖΗΜΙΩΘΕΙ Η ΕΛΛΑΔΑ
Ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, από το 2010, αναφέρθηκε απολογιστικά και δημοκρατικά, για όλη την πορεία των παλινδρομικών Ευρωπαϊκών, υπερατλαντικών ελληνικών και τουρκικών πολιτικών διλημμάτων και προβλημάτων, της Ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας. Για να γράψει, από τότε, στη σελ. 297 με υπότιτλο: «Η υπόθεση “Ευρωπαϊκή Τουρκία” δυσκολεύει» και επίσης στη σελ. 300 να βάλει τον υπότιτλο “Διλήμματα εκτός της Ε.Ε.”.
Για να προβλέψει, γράφοντας γι’ αυτά τα διλήμματα ότι: «Σε κάθε περίπτωση, υποστηρίζω ότι κάθε άλλο παρά σίγουρο μπορεί να θεωρηθεί ότι η Τουρκία θα γίνει μέλος της ΕΕ ή ότι θα περάσει όλος ο παρών αιώνας, με διαπραγματεύσεις Τουρκίας και ΕΕ. Όμως, η Ελλάδα οφείλει από τώρα να διαθέτει εναλλακτικές λύσεις σε μια τέτοια περίπτωση. Για να αποτρέψει, οι μεν ισχυροί της ΕΕ να αποφύγουν την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, αλλά από την άλλη να κάνουν παραχωρήσεις στην Τουρκία, που θα αποτελούν είδος αφοπλισμού της Ελλάδας από τα Ευρωπαϊκά της πλεονεκτήματα».
ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΕΣ ΟΙ ΝΕΟ-ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΦΑΝΤΑΣΙΩΣΕΙΣ
Πάντως, στο 6.5 υποκεφάλαιο, ο Νίκος Κοτζιάς επισημαίνει την ανάγκη αλλαγών και εμπλουτισμού της, των ελληνοτουρκικών σχέσεων με τρεις συνισταμένες:
ΕΥΡΩΠΗ, ΑΝΤΙΒΑΡΑ, ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ.
Γιατί, η Ελλάδα, δεν μπορεί να πορευτεί σήμερα σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα από το 1999. Με την Ελλάδα να οφείλει να αποκαλύπτει αλλαγές που έχουν επέλθει στην Τουρκία, στην εποχή της Παγκοσμιοποίησης, ενώ δεν μπορεί να αφήνει αναπάντητες της νέο-οθωμανικές φαντασιώσεις της Τουρκίας, ακυρώνοντας την ευρωπαϊκή πολιτική της…
Με την Ελλάδα να προετοιμαστεί, προκειμένου να μην βρεθεί εκτεθειμένη σε τυχαία στροφή των εταίρων της στην Ε.Ε., εκτεθειμένη τόσο ως προς το περιεχόμενο αυτής της στροφής, όσο και προς την προσπάθεια να χρεωθεί στην Ελλάδα και στην Κύπρο η υλοποίηση όποιας νέας επιθυμίας των ισχυρών της Δύσης…
Οι οποίοι, βέβαια, σημειώνουμε εμείς, τώρα και καιρό, μας παίζουν και μας εμπαίζουν, λόγω της οικονομικής κρίσης, τόσο άθλια.
«ΔΕΝ ΞΕΧΝΑΜΕ: Η ΚΥΠΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟ ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ Ε.Ε.»
Ο Νίκος Κοτζιάς, στο 7ο κεφ. ανατέμνει το Κυπριακό, στις θεμελιακές θέσεις της Συνθήκης Ζυρίχης, σχέδιο Άναν κ.λπ., για να φθάσει στο υποκεφάλαιο «ΔΕΝ ΞΕΧΝΑΜΕ: Η ΚΥΠΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟ ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ Ε.Ε.»
Επίσης, εξετάζει το επίμαχο θέμα: «ΚΥΠΡΟΣ: ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ=ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ=ΠΑΡΑΔΟΞΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΛΥΣΗΣ (όπως λέμε).
Για να πει στο τέλος της πολυεπίπεδης ανατομίας του Κυπριακού ότι: «Η Ελλάδα οφείλει να συμβάλει και να εργάζεται για μια σύγχρονη δημοκρατική, δημιουργική λύση του Κυπριακού, βάσει των αρχών και των Αποφάσεων του ΟΗΕ και της διαπραγματευτικής γραμμής και στάσης των ιδίων των Κυπρίων και της κυβέρνησής τους.
Αυτά τα ζωτικής σημασίας θέματά τους, με πραγματική λύση του Κυπριακού -που όμως, ακόμα και σήμερα δεν φαίνεται να λύνεται ουσιαστικά- ανέπτυξε οΝίκος Κοτζιάς στο 7ο κεφάλαιο του βιβλίου του.
ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΕΙ ΚΑΙ Να ΑΛΛΑΞΕΙ ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Τέλος, στο τρισέλιδο “ΑΠΑΥΓΑΣΜΑ” του αναφέρει ότι: «Θεμελιακή θέση αυτού του δοκιμίου είναι ότι ο κόσμος αλλάζει. Οτι σημειώνονται μεγάλες αλλαγές στην παγκόσμια πολιτική σκηνή και ότι στη δεύτερη φάση της Παγκοσμιοποίησης αναδεικνύονται νέες δυνάμεις που δεν επιτρέπουν στις ΗΠΑ να δρουν με τον τρόπο που εκείνες επιθυμούν.
Ταυτόχρονα, όμως, οι ΗΠΑ, παρά τη σχετική υποχώρησή τους, παραμένουν με απόσταση η ισχυρότερη δύναμη του κόσμου. Εν τούτοις, η υποχώρησή τους είναι κατά πολύ πιο περιορισμένη της Ε.Ε.
Στο παρόν δοκίμιο -λέει ο Νίκος Κοτζιάς- «υποστήριξα ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική οφείλει να προσαρμοστεί και ν’ αλλάξει στις νέες συνθήκες…».
Συνθήκες, οι οποίες έχουν γίνει κρίσιμα δυσκολότερες και επίφοβες για όλες τις ΥΠΕΡΔΥΝΑΜΕΙΣ και υποδυνάμεις του πλανήτη, κυρίως όμως για εμάς, καθώς και για όλες τις εξαιρούμενες, από τα μεγάλα συμφέροντα, χώρες.
Πάντως το βιβλίο του Νίκου Κοτζιά, αποτελεί μια σημαντική κατάθεση θέσης και προβλέψεως για την Ε.Ε. από το 2010.
