“Γυναίκες που ’γιναν ένα με τη γη”

ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ
• Ημουν ένας από τους τυχερούς -και δεν ήμασταν λίγοι!- που το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων (μόλις τώρα, αυτό το Πάσχα και με φως ιλαρόν!), παρακολουθήσαμε στο Πνευματικό Κέντρο των Χανιών τη νέα παραγωγή – παράσταση της Μαρινέλλας Βλαχάκη (Εταιρεία Τέχνης “Βιολέττα”) με τον χοϊκό τίτλο “γυναίκες που ’γιναν ένα με τη γη”.
• Μέθεξη – συγκίνηση – συμπόρευση – κάθαρση: πώς αλλιώς, όταν σηκώνεσαι στο σανίδι με ραχοκοκκαλιά τον εξαίσιο λαϊκό λόγο και δη αυτόν της προφορικής γυναικείας αφήγησης! Θέαση και θεατρική έκφραση δέθηκαν αγαστά σε μια κατάθεση σύγχρονου θεάτρου!
• Η Μαρινέλλα Βλαχάκη με την πιστοποιημένη, ιδιαίτερη ευαισθησία της προς το γνήσιο, απέριττο και καθαρό λογο-τέχνημα (ευαισθησία που έχει αποδώσει πολλούς και καλούς καρπούς, χρόνια τώρα), διάλεξε επτά (7) [χρονική περίοδος: Κατοχή – Εμφύλιος] από τις 68 καταγεγραμμένες προφορικές αφηγήσεις ηλικιωμένων γυναικών της Ηπείρου, τις οποίες συγκέντρωσε σε βιβλίο η Γεωργία Σκοπούλη (“Αυτές που ’γιναν ένα με τη γη”, Δωδώνη 2008).
• Τις συνταίριαξε και τις φρόντισε για να αποδοθούν ως θεατρικός μονόλογος επί σκηνής: οι “φωνές” τους δένουν σε μία φωνή, σ’ ένα σώμα, της ηθοποιού και μορφοποιούν το εξατομικευμένο σε συλλογικό μέσω της κοινής ζωής και μοίρας!
• Αληθινή οδοιπορία μνήμης! Που τόσο μα τόσο (και) σήμερα τη χρειαζόμαστε!
• Και τι δε λένε αυτές οι γυναίκες! Τόσα όσα τις σημάδεψαν και τις έκαναν ένα με τη σκληρή τους γη! Και πώς τα λένε! Μ’ έναν λαγαρό, ολοζώντανο, χειμαρρώδη λόγο -τίποτε μεμψίμοιρο, μίζερο ή ενοχικό- κάποιες στιγμές με τόσο χιούμορ, που μας “λύνουν” από το βάρος τους, αφηγηματικό και παραστασιακό.
• Δύο από τις αφηγήσεις των γυναικών, την πρώτη και την τελευταία, με μια ευρηματικότατη σκηνοθεσία, τις παρακολουθούμε κινηματογραφημένες: ο λεπτολόγος Θοδωρής Παπαδουλάκης και ο νέος, ταλαντούχος σκηνοθέτης Γιάννης Κρητικός, μας “άνοιξαν” ένα δεύτερο επίπεδο αφήγησης – θέασης ενσωματώνοντας την κινηματογραφική εικόνα στη θεατρική δράση επιτήδεια ισορροπημένα και καθαρά.
• Το ίδιο καθαρά -και προς επίρρωσιν της γνήσιας λαϊκής αφήγησης- ενσωματώθηκαν και οι μοναδικές φωτογραφίες εποχής με ηπειρώτισσες γυναίκες, της Βούλας Παπαϊωάννου και του Κώστα Μπαλάφα -θησαυρός κληρονομιάς από το Μουσείο Μπενάκη- αγκαλιάζοντας και ρουφώντας σχεδόν τον λόγο – ηθοποιό στη θέασή τους.
• Η εξαιρετική σύλληψη της παραστατικής αφήγησης ντύθηκε μουσικά από τον σπιρτόζο Λεωνίδα Μαριδάκη -δημοτικά και πολυφωνικά ηπειρώτικα τραγούδια σημείωσαν διακριτικά περάσματα και εναλλαγές των ιστοριών- “ακούσματα” εξ ίσου γήινα, διασκευασμένα μ’ έναν τόνο σύγχρονης ανάγνωσης, που υπογραμμιζόταν πηγαία και από την βαλκάνια φωνή της Δανάης Μπότση.
• Η Μαρινέλλα Βλαχάκη στήριξε επάξια μορφή και λόγο: Οι θεατρικές αφηγηματικές της δυνατότητες εμπεριέχουν πλέον σκευή και πείρα, που αβίαστα συνομιλούν με την πλατεία.
• Μένω διάπυρος ευχέτης η παράσταση αυτή να μακροημερεύσει! Και πρέπει -για να τη δουν όλοι- προ πάντων οι νέοι και οι μαθητές μας.
• Για άλλη μία φορά: τόκος εν καλώ!
* εκπαιδευτικός – σκηνοθέτης