Προστατεύουν το περιβάλλον ως άλλοι πράκτορες του… CSI εξιχνιάζοντας τα εγκλήματα της λαθροϋλοτομίας και λαθρεμπορίας με τη λήψη γενετικού υλικού των δέντρων!
Χρησιμοποιώντας γενετικές τεχνολογίες, που είναι ουσιαστικά οι ίδιες που χρησιμοποιεί η Σήμανση στη διαλεύκανση εγκλημάτων, το Εργαστήριο δασικής γενετικής και γενετικής βελτίωσης δασοπονικών ειδών της Σχολής γεωπονίας, δασολογίας και φυσικού περιβάλλοντος του ΑΠΘ μπορεί να συντελέσει, σε μεγάλο βαθμό, με την εφαρμογή της γενετικής βιοπαρακολούθησης, στην προστασία της βιοποικιλότητας.
“Η ανάπτυξη της σύγχρονης γενετικής επιστήμης και ιδιαίτερα της γονιδιωματικής προσφέρει μεγάλες δυνατότητες για τη βιοπαρακολούθηση των ειδών και ιδίως για την προστασία των γενετικών πόρων. Αποτελεί, δηλαδή, ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για την κατάσταση των πληθυσμών και των δασών, τόσο των παραγωγικών όσο και αυτών που βρίσκονται σε καθεστώς προστασίας” αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής της Σχολής γεωπονίας και αναπληρωτής πρόεδρος του Τμήματος δασολογίας και φυσικού περιβάλλοντος του ΑΠΘ, Φίλιππος Αραβανόπουλος.
Όπως εξηγεί, με τη λήψη βιολογικού υλικού από ένα δέντρο και με τη χρήση δύο τεχνολογιών, του “αποτυπώματος DNA” και του “γραμμωτού κώδικα DNA”, είναι δυνατή η ταυτοποίηση του είδους, της χώρας, της περιφέρειας, του πληθυσμού ακόμη και ενός συγκεκριμένου δένδρου μέσα στο δάσος.
“Με τη μεθοδολογία δηλαδή αυτή, μπορούμε να πάρουμε γενετικό υλικό από ένα φορτίο ξυλείας και να διαπιστώσουμε από πού προέρχεται ώστε να αντιμετωπίσουμε φαινόμενα λαθροϋλοτομιών και λαθρεμπορίας” επισημαίνει ο κ. Αραβανόπουλος προσθέτοντας ότι ήδη υπάρχει μια βάση δεδομένων, με πληροφορίες γενετικού υλικού από δάση πεύκης και καστανιάς.
“Να επισημάνω, ωστόσο, ότι επειδή στην Ελλάδα, τα κύρια δασοπονικά είδη είναι περίπου 100 -τη στιγμή που στη Σουηδία είναι μόλις 4- έχουμε καλή γενετική εικόνα για λιγότερο από 10% των ειδών, με εστίαση σ΄ αυτά που υλοτομούνται κατά κόρον” ανέφερε σχετικά.
Σημειώνεται, ότι στο πλαίσιο της μελέτης για τη βιοπαρακολούθηση, η ερευνητική ομάδα στο Εργαστήριο δασικής γενετικής και βελτιώσεως δασοπονικών ειδών στο ΑΠΘ, σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), έχει πλέον τη δυνατότητα να εκχυλίζει υψηλής ποιότητας DNA από ξυλεία, ακόμη και πολλών ετών. Για την εφαρμογή της γενετικής βιοπαρακολούθησης βρίσκονται σε στενή συνεργασία τόσο με τη Γενική Διεύθυνση Δασών του ΥΠΕΚΑ, στον τομέα της βιοπαρακολούθησης για την προστασία των δασών και ιδιαίτερα των δασικών γενετικών πόρων, όσο και με τη Γενική Διεύθυνση Δασών και Αγροτικών Υποθέσεων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης για το θέμα της λαθροϋλοτομίας που έχει προκαλέσει μεγάλες καταστροφές στη χώρα και ιδιαίτερα στη Μακεδονία και τη Θράκη.
“Στην περίπτωση της προστασίας των δασικών γενετικών πόρων, η χώρα μας συμμετέχει στο αντίστοιχο Ευρωπαϊκό Δίκτυο, κατέχει μάλιστα την προεδρία της ευρωπαϊκής ομάδας γενετικής βιοπαρακολούθησης δασών από το 2011. Όσον αφορά την ανίχνευση της λαθροϋλοτομίας (σε εφαρμογή και της σύμβασης FLEGT που έχει υπογράψει η χώρα) και λαθρεμπορίας (σε εφαρμογή και της σύμβασης CITES που επίσης έχει υπογράψει η χώρα) σε περιφερειακή κλίμακα, έχουμε ήδη υποβάλει σχετική πρόταση σε πρόγραμμα διακρατικής δια-περιφερειακής συνεργασίας του οποίου η αξιολόγηση βρίσκεται σε εξέλιξη. Η Γενική Διεύθυνση Δασών και Αγροτικών Υποθέσεων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης έχει επίσης προβλέψει τη διάθεση κονδυλίων για την πάταξη της λαθροϋλοτομίας στα πλαίσια της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020” λέει ο κ.Αραβανόπουλος.
Εκφράζει δε, την πεποίθηση, ότι “η γενετική βιοπαρακολούθηση είναι μια ισχυρή και αποτελεσματική προσέγγιση για την προστασία των δασών και της βιοποικιλότητας, ωστόσο απαιτεί χρηματοδοτήσεις ως μια τεχνολογία αιχμής και υψηλής θεωρητικής και πρακτικής εξειδίκευσης”.
