Ανω – κάτω οι τιμές: Ανοδος στην Κρήτη πτώση σε Ιταλία και Ισπανία
Μία μικρή άνοδος της τάξεως των 5 – 20 λεπτών σημειώθηκε στις τιμές του ελαιολάδου τις δύο τελευταίες εβδομάδες στην Κρήτη και θορύβησε παραγωγούς, μεσάζοντες και εμπόρους. Οπως είναι φυσικό στους παραγωγούς αύξησε τις ελπίδες για ακόμη μεγαλύτερες τιμές, ενώ στους μεσάζοντες και εμπόρους αύξησε τις ανησυχίες τους για τις παραπέρα εξελίξεις.
Ετσι σύμφωνα με το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ (www.sedik.gr) οι τιμές τη 26 Μαΐου 15 κυμάνθηκαν 2,95 – 3,20 στην Κρητη, 3,20 – 3,30 στην Πελοπόννησο και 3,10 – 3,50 στην Κύπρο.
Ωστόσο, το γεγονός πρέπει να χαρακτηριστεί μάλλον τοπικό για την αγορά της Κρήτης που οι τιμές είχαν υστερήσει μέχρι τώρα σημαντικά και που φαίνεται να υπάρχει αντίσταση από τους παραγωγούς να προσφέρουν τα αδιάθετα αποθέματά τους σε τιμές χαμηλότερες από ό,τι σε άλλες περιοχές.
Κι αυτό γιατί ως φαίνεται οι πλείστοι από αυτούς δεν ανήκουν σε εκείνους που έχουν ισχυρές πιεστικές ανάγκες, αλλά και γιατί την περίοδο αυτή θεωρούν το ελαιόλαδο ασφαλέστερο απ’ ότι τις καταθέσεις.
Ωστόσο, στο ίδιο διάστημα στην Ισπανία παρατηρήθηκε μικρή κάμψη με τις τιμές να πέφτουν κατά 2,5 – 5% και να κυμαίνονται μεταξύ 3,25 – 3,80€/κιλο, ενώ και στην Ιταλία παρουσίασαν μια μικρότερη κάμψη και κυμάνθηκαν μεταξύ 5,71 – 5,95 €/κιλό
Ετσι η ανοδική πορεία των τιμών που άρχισε από το 2014 στην Ιταλία και Ισπανία, λόγω της σημαντικής πτώσης της παραγωγής τους η οποία αντιπροσωπεύει το 70% της παγκόσμιας φαίνεται να συνεχίζεται με μικρές διακυμάνσεις πο μάλλον οφείλονται σε τοπικά αίτια (Σχ.1) και θα συνεχίζονται ενδεχόμενα μέχρι να διαπιστωθεί το μέγεθος της ερχόμενης σοδειάς, η οποία σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα ενδείξεις στην Κρήτη δείχνει αρκετά καλή αλλά και στην Ισπανία και Ιταλία πρέπει να είναι οπωσδήποτε καλύτερη από την πολύ άσχημη περυσινή.
Οι βασικές όμως διαφορές μεταξύ των τριών χώρων που δείχνουν μια κλιμάκωση των τιμών από τα 6 € στην Ιταλία, στα 4 € στην Ισπανία και τα 3 € στην Ελλάδα δεν εξηγούνται εύκολα με βάση τον νόμο της προσφοράς – ζήτησης, αλλά σίγουρα έχουν σχέση με την όλη οργάνωση της αγοράς των χώρων, τον ρόλο των μεσαζόντων, τον εγκλωβισμό των παραγωγών σε αποκλειστικούς αγοραστές κα οπωσδήποτε τη διάθεση χωρίς δημοπρασίες.
Πολύ υψηλότερες οι τιμές με διαγωνισμούς
■ Πρωτοπορία στην Ανατολική, υστέρηση στη Δυτική Κρήτη Ο ΣΕΔΗΚ δημοσιεύει δωρεάν τις προκηρύξεις
Παραδέχθηκε ο υπουργός τις σοβαρές απώλειες της ελιάς με τη νέα Κ.Α.Π.
■ Παραπέμπει όμως μετά το 2017 την εξέτασή τους!
Τις σοβαρές απώλειες που θα υποστεί η ελαιοκαλλιέργεια της Κρήτης με τη νέα Κ.Α.Π., τις οποίες επεσήμανε με Υπόμνημά του ο ΣΕΔΗΚ παραδέχθηκε ο αν. υπουργός κ. Αποστόλου με δηλώσεις του κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Κρήτη.
Οπως συγκεκριμένα δήλωσε: «Όντως υπάρχει μια απώλεια όχι μόνο με το συνολικό ποσό της νέας Κ.Α.Π., το οποίο έχει μειωθεί αλλά υπάρχει και μια απώλεια που έχει προκύψει εξαιτίας της διεύρυνσης των δενδροειδών καλλιεργειών που συμμετέχουν στο συγκεκριμένο ποσό».
Την αποκατάσταση όμως των αδικιών αυτών ο κ. Υπουργός την παρέπεμψε για μετά το 2017 επικαλούμενος το γεγονός ότι η Εθνική πρόταση για την Κ.Α.Π. είχε υποβληθεί στην Ε.Ε. λίγο πριν τις εκλογές και ότι σήμερα δεν μπορεί να γίνουν αλλαγές. Οπως είπε «εμείς ήδη έχουμε βάλει το θέμα σε επεξεργασία να το δούμε στο πλαίσιο της αναθεώρησης του 2017»
Ομως, μέχρι το 2017 οι απώλειες των ελαιοκαλλιεργητών της Κρήτης με την Κ.Α.Π. θα έχουν ήδη πραγματοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό, ενώ τότε η αποκατάστασή τους θα είναι πρακτικά ανέφικτη, αφού θα προσκρούει στις αντιδράσεις των καλλιεργητών άλλων περιοχών στους οποίους θα έχουν ήδη μεταφερθεί.
Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί ότι οι απώλειες των ελαιοπαραγωγών, σύμφωνα με Υπόμνημα το οποίο με την ευκαιρία της επίσκεψης του κ. Υπουργού υπέβαλε ο ΣΕΔΗΚ, είναι πολύ υψηλές και φθάνουν σε οριζόντιες μειώσεις άνω του 55 – 65% για όλους ενώ “αφανίζουν” κυριολεκτικά τους παραγωγούς που έχουν κάτω απο 4 στρ. και επιδοτήσεις λιγότερες από 250€, οι οποίοι αποτελούν άνω του 30% του συνόλου.
Σύγχυση και προβλήματα με την ενεργοποίηση
Στο μεταξύ πλήρης σύγχυση φαίνεται ότι βασιλεύει με την ενεργοποίηση των νέων δικαιωμάτων εξαιτίας των τροποποιήσεων και νέων απαιτήσεων που εξαπολύει κάθε τόσο ο ΟΠΕΚΕΠΕ με τα τοπογραφικά, τις μεταβιβάσεις δικαιωμάτων και γης έτους 2014. Οι παραγωγοί είναι ανάστατοι, ενώ τα Κ.Ε.Α. (γραφεία ενεργοποίησης) έχουν χάσει τον ύπνο τους και βεβαία η 15 Ιουνίου που λήγει η προθεσμία ενεργοποίησης πλησιάζει.
ΠΡΟΤΑΣΗ
Από τα παραπάνω φαίνεται ότι η σημερινή Κυβέρνηση, πράγματι αναγνωρίζει ότι η Εθνική πρόταση για την Κ.Α.Π. που υπέβαλε η προηγούμενη Κυβέρνηση, δεν έγινε με αντικειμενικά και αμερόληπτα κριτήρια όπως ορίζει ο καν.(ΕΕ) 1307/2013 αρθ.23 παρ.1,2), οφείλει να το επανορθώσει με τρεις πράξεις:
• Υποβάλλοντας τεκμηριωμένη πρόταση στην Ε.Ε. για την τροποποίηση της Εθνικής πρότασης με αντικειμενική αναδιάταξη περιφερειών και ποσών. Και αυτό οφείλει να το πράξει τώρα παρακάμπτοντας εκείνους που για να αιτιολογήσουν τα λάθη τους λένε ότι δεν γίνεται πια τίποτε!
• Τροποποιώντας τα κριτήρια της ελαχίστης έκτασης των 4 στρ. και των 250 € της Υπουργικής Απόφασης αρ. 104/7056/22.1.15. με τα οποία εξαιρούνται από τις ενισχύσεις δεκάδες χιλιάδες μικροί ελαιοπαραγωγοί. Και αυτό μπορεί να γίνει άμεσα αφού δεν απαιτεί έγκριση της Ε.Ε.
• Δίδοντας εντολή στον ΟΠΕΚΕΠΕ για απλοποίηση των διαδικασιών και ενδεχόμενη παράταση της προθεσμίας ενεργοποίησης.
Λάθος τα “αντισταθμιστικά” και οι “αντιπαροχές” για τις απώλειες από την Κ.Α.Π.
Τελευταία παρατηρείται το φαινόμενο φορείς της Κρήτης από τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα να υποβάλουν διάφορα αιτήματα και να ζητούν την ικανοποίησή τους, ως αντιστάθμισμα για τις απώλειες από την Κ.Α.Π. τις οποιες θεωρούν τελεσίδικα μη αναστρέψιμες.
Από την άλλη πλευρά και η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου φαίνεται να πλειοδοτεί, τουλάχιστο φραστικά σε ανάλογη τακτική με γενικές και αόριστες εξαγγελίες “αντιπαροχών” που σε καμία περίπτωση δεν αντικαθιστούν τις απώλειες της Κ.Α.Π.
Η μοιρολατρική όμως αποδοχή απο πλευράς πολιτικών, αυτοδιοικητικών και ιδιωτικών παραγόντων των αδικιών της Κ.Α.Π. ως τετελεσμένων και η υιοθέτηση αντί αυτών αιτημάτων για “αντισταθμιστικές” παροχές, ασφαλώς δεν αποτελεί την καλύτερη τακτική ούτε από αναπτυξιακής ούτε από πολιτικής πλευράς για δυο σημαντικούς λόγους:
Πρώτο γιατί οι απώλειες της Κ.Α.Π. είναι γενικές και αφορούν το σύνολο σχεδόν των ελαιοπαραγωγών, ενώ αιτήματα για συγκεκριμένες δράσεις, έργα ή ρυθμίσεις ωφελούν συνήθως πολύ λίγους
Δεύτερο γιατί πολλά απο τα αιτήματα ασφαλώς είναι ορθά, αλλά πρέπει να διεκδικούνται κάθε ένα με τα δικά του πολιτικά και αγρονομικά επιχειρήματα και όχι σαν “αντιπαροχές” για απώλειες που αφορούν το σύνολο. Ετσι και τα ίδια αποδυναμώνονται και άλλοθι για αποφυγή επανόρθωσης των πολιτικών λαθών προσφέρουν.
Από την άλλη πλευρά, τα ειδικά μέτρα που αντιπροτείνονται κατά καιρούς από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, όπως η «κατασκευή φραγμάτων», που εξήγγειλε ο υπουργός κ. Κουκουλόπουλος, είτε η «επιδότηση των κλαδεμάτων» που πρόσφατα ανακοίνωσε ο κ. Σγουρίδης προφανώς μπορεί να είναι χρήσιμα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αντικαθιστούν τις απώλειες των 106 εκατ. ανά έτος των ενισχύσεων που σύμφωνα με υπόμνημα του ΣΕΔΗΚ αφαιρούνται από τους ελαιοπαραγωγούς της Κρήτης, ούτε ποσοτικά, ούτε ποιοτικά.
Τα φράγματα βεβαίως χρειάζονται και ασφαλώς πρέπει να γίνονται, όχι όμως ειδικά στην Κρήτη με την περικοπή των ενισχύσεων των ελαιοπαραγωγών!
Επίσης, η «επιδότηση των κλαδεμάτων» που εξήγγειλε ο υφυπουργός κ. Σγουρίδης δεν μπορεί να θεωρηθεί ως σοβαρό αντιστάθμισμα των απωλειών της Κρήτης με την Κ..ΑΠ. Κι αυτό γιατί η εξαγγελία μάλλον αφορα το μέτρο «Μηχανικός θρυμματισμός η κομποστοποίηση των υπολειμμάτων των κλαδεμάτων» που περιλαμβάνεται στο ΠΑΑ 2014 – 15 και έχει ένα πενιχρό προϋπολογισμό μόλις 8 εκατ. ευρώ (Agrenda “el” Απρ.2015) για 5 χρόνια.
Επιπλέον το μέτρο αυτό φαίνεται να σχεδιάστηκε, όπως λέγεται ως αντιστάθμισμα της κατάργησης του μέτρου προστασίας του παραδοσιακού ελαιώνα της Αμφισσας και όχι για την Κρήτη που το ανώμαλο εδαφικό ανάγλυφο των ελαιώνων καθιστά ανέφικτη την εφαρμογή του στην συντριπτική πλειοψηφία των ελαιώνων.
Πέραν όμως απ’ αυτά η εφαρμογή του μέτρου που αμφισβητείται φυτοϋγειονομικά και περιβαλλοντικά, φαίνεται ότι θα έχει κόστος το οποίο θα απορροφά πλήρως όλη την επιδότηση! Ετσι τους μόνους που μπορεί να ωφελήσει θα είναι οι πωλητές ή ενοικιαστές των μηχανημάτων.
* Ο δρ Νίκος Μιχελάκης είναι Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ και πρώην Δ/ντης του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ και μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά από άδεια του ιδίου. nmixel@otenet.gr
